هیدروتراپی یا آب درمانی، درمانی مکمل است که از آب برای اهداف پزشکی استفاده می‌کند.
بسته به صنعت و کاربرد، بعضی ممکن است از این درمان‌ها به عنوان آکواتیک تراپی، آب درمانی یا هیدروپاتی نیز نام ببرند.
کاربردهای زیادی برای انواع مختلف آب درمانی وجود دارد، از جمله درمان درد مفاصل با تمرینات آبی و کاهش استرس عضلانی با دوش آب سرد یا گرم.
افراد همیشه باید قبل از افزودن هیدروتراپی به یک برنامه درمانی، با پزشک یا متخصص طب فیزیکی مشورت کنند.
آب درمانی چیست؟
آب درمانی به استفاده از آب به عنوان درمان به هر شکلی گفته می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است به عنوان یک درمان برای مشکلات موقت مربوط به پوست، مانند سوختگی و زخم‌های سپتیک، یا برای بیماری‌های مزمن، مانند آرتروز و فیبرومیالژیا عمل کند.
در آب درمانی از آب گرم یا سرد استفاده می‌شود، فشار و جریان آب در درمان‌ها متفاوت است. هدف کاهش علائم جسمی و روانی است.
برخی از روش‌های آب درمانی به نشستن در حمام گرم محدود می‌شود که افراد می‌توانند در خانه انجام دهند. سایر اقدامات شامل مکان‌ها یا تجهیزات ویژه ای مانند سونای سرد است.
مکان‌ها و تجهیزات احتمالی آب درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مخازن طب فیزیکی
- استخرهای شنا
- چشمه‌های آبگرم گردابی
- وان‌های آبگرم
- سونا
- دوش
- حمام
روش استفاده از هر کدام بسته به هدف درمان و پزشک بسیار متفاوت خواهد بود.
مزایا
آب درمانی ممکن است مجموعه ای از مزایا را ارائه کند، از جمله:
کاهش درد
در یک بررسی مشخص شد که اسپا درمانی با استفاده از آب گرم در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن سیستم اسکلتی عضلانی و بافت‌های همبند تأثیر قابل توجهی در تسکین درد دارد.
آب گرم می‌تواند علائم درد را کاهش دهد، عضلات را شل کند و جریان خون را افزایش دهد و باعث کاهش درد در ناحیه شود.
بهبود سلامت روان
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) خاطرنشان می‌کنند که فعالیت‌های مبتنی بر آب باعث بهبود سلامت روان در برخی افراد می‌شود. به عنوان مثال، افراد مبتلا به فیبرومیالژیا ممکن است متوجه شوند که ورزش در آب باعث کاهش اضطراب و افسردگی می‌شود. به علاوه، بسیاری ممکن است دریابند که شنا روحیه آنها را بهبود می‌بخشد و از طریق ورزش باعث از بین رفتن تنش می‌شود.
علائم آرتروز
افراد مبتلا به انواع آرتروز ممکن است از هیدروتراپی نیز بهره مند شوند. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به آرتروز زانو پس از 8 هفته ورزش در آب، بهبود علائم درد و عملکرد زانو تجربه کرده اند.
مطالعه دیگری نشان داد که افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که در حین ادامه داروی خود به ورزش‌های آبی با شدت متوسط می‌پردازند، در نشانگرهای این بیماری از جمله استرس اکسیداتیو پایین تر بهبودی را ملاحظه می‌کنند.
فشار کم
یکی از مزایای اصلی تکنیک‌های آب درمانی، مانند ورزش‌های آبی، فشار بسیار کم آنهاست.
افراد می‌توانند این کارها را در آب انجام دهند بدون اینکه فشار زیادی به مفاصل خود وارد کنند. در نتیجه، افراد می‌توانند به یک برنامه تمرینی پایبند باشند و درعین حال علائمی مانند درد را کاهش دهند.
آرامش
بسیاری از اشکال آب درمانی نیز از نظر جسمی و روحی به آرامش کمک می‌کنند. آب گرم ممکن است به کاهش تنش در ماهیچه‌ها کمک کند در حالی که باعث آرامش خاطر می‌شود.
در حال بهبودی پس از تمرینات
گاهی اوقات ورزشکاران از اشکال مختلف آب درمانی استفاده می‌کنند که در آن بین آب گرم و سرد جا به جا می‌شوند. بسیاری احساس می‌کنند که این نوع آب درمانی متغیر به آنها کمک می‌کند تا از تمرینات سخت بهبود یابند و از بروز درد عضلانی در آینده جلوگیری کنند.
بارداری و آب درمانی
آب درمانی ممکن است به دردهای عمومی که در بارداری می‌تواند ایجاد شود کمک کند. برخی از افراد ممکن است برای کاهش درد و ایجاد آرامش، نوعی آب درمانی را هنگام زایمان در آب انتخاب کنند.
تحقیقات در مورد مزایا و کاربردهای آب درمانی در حال انجام است. هنوز فقدان شواهد برای تأیید برخی ادعاهای مربوط به آب درمانی وجود دارد.
انواع آب درمانی
آب درمانی اغلب در مراکز بهداشتی، آبگرم و کلینیک‌های فیزیوتراپی و حتی در خانه انجام می‌شود. انواع متداول آب درمانی عبارتند از:
- تمرینات آبی: ورزش در استخر آب گرم یا سرد به شما این امکان را می‌دهد تا با مقاومت و فشار کمتری روی مفاصل ورزش کنید. این امر می‌تواند برای افراد دچار کمردرد، آرتروز، چاقی، سن بالا یا ناتوانی جسمی مفید باشد.
- بالنئوتراپی: تصور می‌شود که ماندن در آبهای غنی از مواد معدنی یا چشمه‌های آب گرم معدنی فواید درمانی دارد. گفته می‌شود که این روش برای درمان آرتروز، کمردرد، اختلال عملکرد سیستم ایمنی و فیبرومیالژیا استفاده می‌شود.
- آب درمانی کولونی: این روش که به فرآیند پاکسازی روده بزرگ شناخته می‌شود، شامل شستشوی مدفوع از روده بزرگ است، که طرفداران آن ادعا می‌کنند می‌تواند به پاکسازی سموم و بهبود سلامت کمک کند.
- کمپرس: این شکل از آب درمانی شامل قرار دادن حوله‌های آغشته به آب گرم یا خنک روی بخشی از بدن برای افزایش گردش خون یا کاهش التهاب است. مواد معطر نیز اغلب برای اهداف مختلف درمانی به این مواد اضافه می‌شوند.
- هیدروتراپی سرد و گرم: این روش همچنین به عنوان آب درمان مداری شناخته می‌شود و شامل غوطه وری متناوب در آب سرد و گرم برای درمان درد مزمن یا افزایش ترشحات لنفاوی است (در نتیجه سموم را از سیستم ایمنی بدن خارج می‌کند).
- مخازن شناور: این مخازن که به مخازن ایزولاسیون یا مخازن غوطه وری شناخته می‌شوند، شامل شناور کردن یک استخر کم عمق آب شور در یک مخزن مهر و موم شده و تاریک است. گفته می‌شود انجام چنین کاری باعث تسکین استرس و اضطراب، بهبود خواب و آرامش عضلات می‌شود.
- حمام پا: خیساندن پاها می‌تواند تورم و درد را پس از یک روز فشار طولانی روی پاها کاهش دهد. اما، همچنین می‌تواند برای نرم کردن بافت قبل از درمان آبگرم پا مورد استفاده قرار گیرد. حتی برخی از افراد ادعا می‌کنند که حمام‌های غذایی می‌توانند گردش خون را متعادل کرده و گرفتگی در سر، ریه‌ها و اندام‌های لگن را کاهش دهند.
- تحریک با گرما: گفته می‌شود استفاده از کمپرس گرم یا بطری آب گرم روی قفسه سینه علائم حاد سرماخوردگی یا برونشیت را تسکین می‌دهد.
- حمام یخ: حمام‌های یخی که در بین ورزشکاران محبوب است، شامل قرار گرفتن در وان آب بین 45 و 65 فارنهایت برای تسریع بهبودی بعد از آسیب دیدگی یا ورزش شدید است. حمام‌های یخ که به غوطه وری در آب سرد نیز شناخته می‌شوند، به طور فزاینده ای با کرایوتراپی جایگزین شده اند، که بدن را در معرض انفجارهای کوتاه هوا تا منفی 280 درجه فارنهایت قرار می‌دهد.
- سونا: سونا نوعی آب درمانی است که در آن هوای خشک و گرم باعث تعریق برای آزاد سازی سموم، سوزاندن کالری، شل شدن عضلات و بهبود کیفیت پوست می‌شود.
- حمام Sitz یا نشیمنی: حمام سیتز یا نشسته شامل نشستن در یک وان آب برای معالجه مشکلات ناحیه مقعد، روده بزرگ و دستگاه تناسلی است. از حمام Sitz معمولاً برای بواسیر، سندرم قبل از قاعدگی (PMS) و شکاف مقعدی استفاده می‌شود.
- حمام‌های بخار: حمام‌های بخار شامل اتاق‌هایی است که با کمک گرم و مرطوب پر شده اند و طرفداران ادعا می‌کنند می‌توانند با آن مزایای سونا را بهبود ببخشند. حمام ترکی نوعی حمام بخار است که رطوبت و دمای پایین تری را به کار می‌گیرد.
- حمام‌های درمانی: حمام‌های درمانی شامل نشستن در وان آب گرم برای درمان بیماری‌های پوستی، مشکلات مفصلی یا استرس عاطفی است. معمولا مواد افزودنی، از جمله نمک اپسوم، روغن‌های آروماتراپی، نمک دریای مرده و گیاهان استفاده می‌شوند. حمام‌های گل و لای نوعی حمام درمانی هستند.
- واتسو: این روش یک فرآیند ماساژ جایگزین است (که از کلمات “واتر” و “شیاتسو” تشکیل شده است) و در آن در حالی که شما در استخر آب گرم به راحتی شناور هستید، یک درمانگر ماساژ را انجام می‌دهد.
- آب درمانی گردابی: به جای غوطه وری اندام یا بدن در آب ساکن، گفته می‌شود گرداب مزایای دیگری از جمله افزایش گردش خون و بهبود ترمیم بافتی پس از سوختگی، زخم یا سایر آسیب‌های پوستی دارد.
اقدامات احتیاطی
آب درمانی ممکن است برای همه مناسب نباشد. قرار گرفتن در معرض سرمای ناگهانی یا گرمای طولانی مدت می‌تواند اثرات سوئی بر سیستم قلبی عروقی بگذارد. ماندن در آب به صورت طولانی مدت می‌تواند منجر به پیری پوست و عفونت شود.
به همین ترتیب، پاکسازی روده بزرگ می‌تواند در صورت استفاده بیش از حد، فلور طبیعی باکتری در روده تحتانی و همچنین تعادل الکترولیت‌ها را در بدن مختل کند.
ممکن است از آب درمانی در افرادی که دارای بیماری‌های زیر هستند، اجتناب شود یا با احتیاط انجام شود:
- بیماری قلب و عروقی
- فشار خون بالا
- سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونت‌های تنفسی
- تب شدید
- بی اختیاری
- بیماری کلیوی
- ترومبوز
- عفونت‌های پوستی
- سرطان
- بارداری
همیشه قبل از استفاده از هر نوع روش آب درمانی با پزشک خود مشورت کنید.
