بیماری ازگود اشلاتر (OSD) نوعی بیماری است که بیشتر در کودکان و نوجوانان و اغلب در دوران بلوغ مشاهده می‌شود. از علائم مشخص این بیماری برجستگی دردناک دقیقاً زیر یک یا هر دو زانو است. این حالت اغلب در کودکان فعال و آن‌ها که در ورزش‌هایی مانند دویدن، پرش یا ورزش‌های مستلزم چرخش سریع مانند فوتبال، بسکتبال و رقص شرکت می‌کنند رخ می‌دهد. درد و ناراحتی معمولاً هنگام انجام فعالیت‌های فوق احساس می‌شود. با این حال، برای برخی کودکان این درد می‌تواند ثابت و طاقت‌فرسا باشد.
اگر تصور می‌کنید فرزند شما علائم یا نشانه‌های بیماری ازگود اشلاتر را دارد، ممکن است بخواهید با پزشک خود مشورت کنید یا به یکی از متخصصین فیزیوتراپی ما جهت ارزیابی وضعیت مراجعه نمایید. متخصصین فیزیوتراپی کلینیک توانبخشی امید وضعیت شما را ارزیابی کرده و درمانی مؤثر و کارآمد به همراه یک برنامه درمانی شخصی را به شما ارائه می‌دهند.
درمان فیزیوتراپی مناسب برای ازگود اشلاتر می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند. همچنین در صورت پیروی از این برنامه درمانی طول دوره نقاهت برای بازگشت به فعالیت‌هایی که کودک از آن‌ها لذت می‌برد و بدون ترس از ایجاد آسیب بیشتر، کاهش خواهد یافت.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان ازگود اشلاتر و یا برای رزرو نوبت در کلینیک توانبخشی امید، با شماره تلفن‌های 02122780702 یا 02122780701 تماس حاصل فرمایید.
علل سندرم ازگود اشلاتر
بیماری ازگود اشلاتر ناشی از کشش مکرر عضله چهار سر ران در زمان کشیده شدن آن روی محل اتصال به ساق پا است. در کودکان این اتصال از غضروف (صفحه رشد) ساخته شده است. کشش مداومِ اتصال منجر به تلاش بدن در تقویت ناحیه و تولید استخوان بیشتر جهت ایجاد استحکام می‌شود. درنتیجه زانوها به شکلی ناهموار و دارای برجستگی در می‌آیند.
یکی دیگر از علل ازگود شلاتر خشکی عضلات چهارسر ران است که در اثر کندتر شدن رشد عضله‌ها نسبت به استخوان ران یا فمور ایجاد می‌شود. این شکل از سندرم معمولاً در طول جهش رشد و زمانی رخ می‌دهد که عضله قادر به ادامه‌ی رشد سریع همراه با ریتم رشد استخوان نیست.
چگونه می‌توانم بفهمم که فرزند من مبتلا به ازگود اشلاتر است؟
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر در فرزند خود باید جهت تشخیص به پزشک مراجعه نمایید:
- درد موضعی، تورم و حساسیت در برجستگی سر استخوان درشت نی در زیر کشکک زانو
- درد حین ورزش (دویدن، پریدن) یا تماس جسم با زانو
- درد حین بالا و پایین رفتن از پله، چمباتمه و زانو زدن
- ضعف عضلات چهار سر ران (بعد از احساس درد به مدت طولانی)
- در مراحل پیشرفته یا زمانی که درد به مدت طولانی وجود داشته است، ممکن است توده‌ای حساس در بالای ساق پا در زیر کشکک زانوی کودک وجود داشته باشد
- در 20 تا 30 درصد از موارد ابتلا به ازگود اشلاتر ممکن است در هر دو زانو درد احساس شود
ازگود اشلاتر معمولاً نوجوانان فعال در دوره‌های رشد سریع را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پسرها معمولاً بیشتر از دختران مبتلا می‌شوند، اما این بیماری در هر دو جنس مشاهده می‌شود. سن ابتلا به بیماری بسته به زمان حداکثر رشد در هر جنس متفاوت است. این بیماری معمولاً پسران 11 تا 15 سال و دختران 8 تا 13 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ورزش‌ها و فعالیت‌هایی که معمولاً موجب بروز ازگود اشلاتر می‌شوند عبارتند از:
- ورزش‌های دوومیدانی (دویدن و پرش)
- والیبال
- بسکتبال
- فوتبال
- ژیمناستیک
- نت‌بال
- اسکیت/اسکوتر مخصوص کودکان/اسکیت‌برد
بیشتر اوقات سندرم ازگود اشلاتر نیازی به بررسی خاصی ندارد. در برخی موارد، پزشک یا متخصص فیزیوتراپی ممکن است درخواست سونوگرافی دهد تا سایر علل درد زانو رد شوند. انجام ام آر آی برای تشخیص ازگود اشلاتر ضروری نیست.
درمان بیماری ازگود اشلاتر
بیماری ازگود اشلاتر بیماری جدی یا مضری نیست. وقتی استخوان درشت نی به بلوغ رسید این بیماری بدون هیچ گونه درمانی خود به خود از بین خواهد رفت.
در صورت نیاز به درمان، روش‌های درمانی زیر با هدف تسکین علائم توصیه می‌شوند:
استراحت و گذاشتن یخ روی زانوی آسیب‌دیده
اجتناب از ورزش بیش از حد در کاهش درد مؤثر است. گذاشتن یخ روی زانوی آسیب‌دیده نیز می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
داروهای مسکن
مصرف یک دوره کوتاه داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن ممکن است مفید باشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی خط مقدم درمان ازگود اشلاتر است. 90 درصد از کودکان مبتلا به ازگود اشلاتر به درمان‌های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی پاسخ می‌دهند. دوره بهبودی 12 تا 24 ماه طول می‌کشد و ممکن است علائم در زمان‌های مختلف شدت یابند و سپس برطرف شوند.
متخصص فیزیوتراپی رعایت موارد زیر را توصیه خواهد کرد:
- توقف فعالیت‌ها و ورزش‌هایی با شدت بالا همراه با دویدن و پریدن.
- استفاده از تسمه یا بریس که در زیر کشکک زانو بسته می‌شوند تا نیروهای کششی اتصالات عضله را کاهش دهند.
- برخی از متخصصین فیزیوتراپی از نوار درمانی الاستیکی برای کمک به تسکین درد و کاهش کشش عضله روی ساق پا استفاده می‌کنند.
- در برخی موارد بسیار نادر متخصص فیزیوتراپی استفاده از عصا را توصیه خواهد کرد.
- گاهی انجام اقدامات ضد التهابی مانند استفاده از کیسه یخ در جلوی زانو نیز توصیه می‌شود.
- اگر موقعیت پا باعث اعمال نیروهای غیرمعمول اضافی در ساق پا شود، ممکن است کودک شما نیاز به استفاده از وسایل حمایت‌کننده قوس یا ارتزها پیدا کند.
متخصص فیزیوتراپی بر اساس ارزیابی انجام شده و در صورت نیاز یک برنامه تمرینی هدفمند برای مدیریت مؤثر سندرم ازگود اشلاتر طراحی خواهد کرد. این برنامه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات کششی: بسیاری از کودکان مبتلا به ازگود اشلاتر دچار خشکی یک یا چند گروه عضلانی در پاها می‌شوند. این خشکی می‌تواند کشش روی تاندون کشکک و ناحیه دردناک را افزایش دهد. متخصص فیزیوتراپی تمریناتی از قبیل کشش‌های همسترینگ، کشش‌های چهار سر ران و ساق پا برای بهبود انعطاف‌پذیری را در برنامه درمانی می‌گنجاند.
- تمرینات تقویتی: محدودیت حرکتی در طول دوره نقاهت می‌تواند باعث کوتاه و ضعیف شدن عضلات و در نتیجه افزایش فشار در ناحیه دردناک شود. متخصص فیزیوتراپی تمریناتی را با هدف تقویت عضلات درگیر مانند عضلات چهارسر، همسترینگ و عضلات ران به شما آموزش می‌دهد. تقویت زانوی دردناک ممکن است دشوار باشد، بنابراین از دستورالعمل‌های دقیق متخصص فیزیوتراپی خود در ارتباط با افزایش یا کاهش بار تمرین پیروی کنید.
- تمرینات تعادل و هماهنگی: تعدادی از کودکان مبتلا به ازگود اشلاتر دچار اختلال در تعادل و هماهنگی می‌شوند. برای غلبه بر این مشکلات متخصص فیزیوتراپی تمرینات تعادلی را به منظور بهبود تعادل و قدرت در زانو، مفصل ران و مچ پا به فرزند شما آموزش می‌دهد.
عمل جراحی
در موارد بسیار نادر و چنانچه علائم بعد از درمان‌های فوق برطرف نشوند، عمل جراحی برای برداشتن برجستگی استخوانی توسط پزشک توصیه خواهد شد.
