عدم تعادل در ام اس: درمان و کنترل عدم تعادل در MS با ورزش

در بیماری مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس، رشته‌های عصبی در سیستم اعصاب مرکزی آسیب می‌بینند که منجر به اختلال در انتقال پیام‌ها بین عضلات و اعصاب می‌شود. این موجب ضعف عضلانی، اسپاسم عضلات و از دست دادن تعادل و هماهنگی اعضای بدن می‌شود. در طول شروع بیماری، احتمالاً برخی از این مشکلات را تجربه خواهید کرد و با گذر زمان، این علائم ممکن است بدتر شوند و به ام اس پیشرفته تبدیل شوید. در این مقاله، به سه نوع مشکل عضلانی شایع که در ام اس رخ می‌دهد، اشاره می‌کنیم و نکاتی را برای بهبود این مشکلات توضیح می‌دهیم. اگر هرگونه نشانه یا علامتی که با ام اس مرتبط است را تجربه می‌کنید، بهتر است به زودی به پزشک خود مراجعه کنید.

 عدم تعادل در بیماری ام ‌اس 

عدم تعادل و از دست دادن هماهنگی اعضای بدن، به ویژه ضعف و اسپاسم عضلانی، از علائمی است که در بیماران مبتلا به ام اس شروع می‌شود. علاوه بر این، تار شدن بینایی، مشکلات حسی مانند پاها و سرگیجه نیز به عدم تعادل در ام اس مرتبط هستند. زمین خوردن یکی از مشکلات شایعی است که ناشی از عدم تعادل در ام اس به وجود می‌آید. برخی از افراد مبتلا به ام اس، هنگام راه رفتن تعادل ندارند و نحوه راه رفتن آنان بدون هماهنگی است. بر اساس یک تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۵ روی بیماران مختلف با ام اس در سنین مختلف و شدت مختلف بیماری، مشخص شد که به طور متوسط این بیماران در طول یک ماه یک بار زمین می‌خورند. تحقیقات دیگر نیز نشان می‌دهند که حدود ۵۰ درصد از افراد میانسال و سالمندان مبتلا به ام اس حداقل ۶ ماه یک بار زمین می‌خورند.

 درمان عدم تعادل در ام اس 

درمان عدم تعادل در ام اس شامل انجام معاینه جسمانی توسط پزشک برای ارزیابی دقیق بیمار است. به عنوان مثال اگر ضعف عضلانی عامل اصلی عدم تعادل در بیمار باشد پزشک استفاده از وسایل کمکی از قبیل عصا و واکر را برای راه رفتن توصیه خواهد کرد همچنین انجام دادن برخی از تمرینات ورزشی که باعث تقویت تعدادی از عضلات خاص در پاها و پایین تنه می‌شود می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. متخصصان متوجه شده اند که تمرینات ورزشی علاوه بر آن که باعث تقویت عضلات و بهبود قدرت آن‌ها می‌شود در بهبود سایر علائم و نشانه‌های بیماری ام اس از قبیل خستگی، افسردگی و مشکلات شناختی نیز بسیار سودمند است. اگر سرگیجه یک علامت شایع در بیماری ام اس باشد و باعث بر هم خوردن تعادل شود انجام دادن تمرینات مخصوص تعادل می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. متخصص کاردرمانی با بیمار همکاری نزدیکی خواهد داشت تا اطمینان حاصل کند که محیط منزل او کاملاً ایمن است و اطرافیان بیمار توصیه می‌کند قالیچه‌هایی که ممکن است به طور ناگهانی از زیر پا خارج شوند یا روی سرامیک سر بخورند را جمع کنند و در کنار مسیر راهروها از میله استفاده نمایند و روشنایی منزل را طوری طراحی کنند که نور کافی وجود داشته باشد تا ریسک زمین خوردن بیمار به حداقل برسد.

 تمرینات ورزشی برای بهبود عدم تعادل در ام اس

 انجام تمرینات ورزشی ایمن بپردازید 

هنگامی ‌که به موضوع انجام دادن تمرینات ورزشی مخصوص تعادل می‌پردازیم همیشه ایمنی و بی خطر بودن آن‌ها باعث نگرانی می‌شود به همین دلیل توصیه می‌‌شود که در صورت امکان بیمار تحت نظر اعضای خانواده به انجام تمرینات ورزشی خود بپردازد. بیمار می‌تواند برای راه رفتن یا ایستادن از میز غذا خوری یا اپن آشپزخانه کمک بگیرد تا بتواند تمرینات خود را با چالش بیشتری انجام دهد. بیمار باید قبل از شروع کردن هر نوع برنامه ورزشی در خصوص اهداف و انتظارات که دارد با پزشک خود صحبت کند. همچنین باید به یک متخصص فیزیوتراپی مراجعه نمایید تا پزشک بتواند زمان در نظر گرفتن محدودیت‌ها و نقاط قوت او یک برنامه ورزشی تخصصی را برای بیمار در نظر بگیرد.

 ۴ تمرین ورزشی خانگی برای بهبود عدم تعادل در بیماران ام اس  

 انجام دادن برخی تمرینات ساده می‌‌تواند به تقویت عضلات پا، مچ پا و ساق پا کمک کند و باعث بهبود تعادل بیمار شود.

• بالا آوردن پاشنه و انگشتان پا یک تمرین بسیار سودمند است که برای انجام دادن آن باید به دیوار تکیه دهید یا از مبلمان یا از نرده‌ها برای کمک بیشتر استفاده کنید سپس روی نوک انگشتان خود بایستید و حدود ۵ ثانیه در همان حالت بمانید. پاشنه پای خود را به آرامی پایین بیاورید و سپس وزن خود را به پاشنه منتقل کنید به نحوی که نوک انگشتان شما به سمت بالا کشیده شود. حدود ۵ ثانیه در این حالت بمانید. این تمرین را ۱۰ تا ۱۵ بار انجام دهید.
• برای انجام دادن تمرین ایستادن روی یک پا باید به دیوار تکیه دهید و از مبلمان یا از نرده‌ها برای کمک بیشتر استفاده کنید. یک پای خود را به آرامی بالا بیاورید و از نوک انگشتان خود برای برداشتن اشیایی که روی زمین قرار دارند از قبیل مهره و یا هر چیز دیگری از روی زمین استفاده کنید. انجام دادن این تمرین باعث تقویت عضلات ساق و پا خواهد شد. این تمرین را ۵ تا ۱۰ بار با هر سمت خود انجام دهید. شما می‌توانید به کمک پاهای خود حروف الفبا را روی یک سطح فرضی بنویسید. مثلاً می‌توانید پای خود را بالا بیاورید و تصور کنید که یک تخته وایت برد در مقابل شما قرار دارد.
• برای انجام دادن تمرین پاشنه به انگشتان باید از دیوار برای تعادل بیشتر استفاده کنید و یک پای خود را به صورت مستقیم روی پای دیگر خود قرار دهید گویی روی یک صفحه تعادل راه می‌روید. پاشنه پای جلوی شما باید با انگشتان پای عقبی شما در تماس باشد. ۵ تا ۱۰ گام به سمت جلو بردارید و سپس ۵ تا ۱۰ گام به سمت عقب حرکت کنید.

 تمرینات تقویتی و تعادلی بیشتر  

استفاده از دوچرخه ثابت یک روش ایمن برای تقویت پاها در افرادی است که دچار مشکلات تعادل هستند. از تمرینات تای چی به عنوان یک تمرین سودمند برای بهبود تعادل یافت می‌شود به شرط آن که به طور منظم انجام شود. اگرچه معمولاً تمرینات تای چی در حالت ایستاده انجام می‌شود امکان انجام دادن آن در حالت نشسته نیز وجود دارد.

• استفاده از دوچرخه ثابت به تقویت عضلات پا کمک می‌کند. به خاطر داشته باشید که همیشه با رکاب زدن آرام و سرعت پایین شروع کنید تا پای شما گرم شود و سپس قدرت و سرعت پدال زدن خود را افزایش دهید. پس از اتمام کار به کشش پای خود بپردازید.
• تمرینات تای چی سرعت پایینی دارند اما انجام دادن آن‌ها به صورت منظم به افزایش قدرت و انعطاف پذیری و بهبود دامنه حرکات شما کمک می‌‌کند. این تمرینات با کاهش ترس از افتادن به لحاظ روحی نیز به شما کمک خواهد کرد. شما می‌توانید ویدیوهای تای چی را در اینترنت پیدا کنید اما بهترین روش برای انجام دادن آن‌ها به طور صحیح شرکت کردن در کلاس آموزشی است. از آنجایی که این تمرین سبک‌های مختلفی دارد باید تحت نظر باشید تا بتوانید بهترین نوع تمرین ورزشی را متناسب با شرایط خود انتخاب کنید.

 پذیرش بیماری و کنار آمدن با آن 

داشتن خواب شبانه با کیفیت خوب بهبود تعداد زیادی از علائم و نشانه‌های ام اس از قبیل خستگی مزمن، اختلالات خلق و خو و حافظه کمک خواهد کرد. چرت روزانه نیز می‌تواند کمک کننده باشد به شرط آنکه خواب روز باعث اختلال در خواب شبانه نشود. شواهد و مدارک زیادی وجود دارد که نشان می‌‌دهد ورزش کردن باعث کاهش علایم و نشانه‌های خستگی و بهبود کنترل عضلات و مشکلات مربوط به تعادل می‌شود. برخی از بیماران مبتلا به ام اس ادعا می‌کنند که هوای گرم یا گرم شدن بدن به علت انجام فعالیت ورزشی سنگین باعث بدتر شدن علائم و نشانه‌های بیماری آن‌ها می‌شود. اگر این امر برای شما نیز رخ می‌دهد سعی کنید دوش آب سرد بگیرید یا به شنا بروید. برخی از افرادی که دچار بیماری ام اس هستند می‌‌گویند که تعدادی از روش‌های کمکی توانسته بهبود علایم و نشانه‌های آن ها کمک کند اما هنوز اطلاعات و داده‌های علمی مشخصی برای حمایت از این ادعاها وجود ندارد. فردی که بیماری ام اس در او تشخیص داده می‌شود با اختلال در زندگی مواجه خواهد شد. با شروع علائم و نشانه‌های ام اس و تاثیر آن توسط پزشک و تحمیل هزینه زیاد بر خانواده، خود بیمار و اطرافیان و شوک خواهند شد که این امر باعث می‌شود کنار آمدن با بیماری دشوار باشد اما هرچه زودتر بیمار و اطرافیان او این مشکل را بپذیرند شرایط زودتر به حالت عادی بر خواهد گشت.

 سوالات متداول درباره عدم تعادل در بیماران ام اس 

 مشکلات تعادل در بیماران ام اس چیست؟

بیماری ام اس با یک مجموعه علائم و نشانه‌ها همراه است که می‌‌تواند باعث بدتر شدن تعادل و افزایش ریسک زمین خوردن شود. این علائم عبارتند از سفتی و اسپاسم عضلات، ضعف و بی حسی، لرزش بدن، احساس درد، خستگی و مشکلات بینایی. اما همچنین می‌تواند باعث احساس سرگیجه شود و بیمار نتواند صاف بایستد و راه برود یا حتی بدون حرکت بایستد.

 علت بروز عدم تعادل چیست؟ 

عدم تعادل در ام اس می‌تواند به علت بروز اختلال در ارتباط بین مغز و سایر نقاط بدن به وجود می‌آید. در صورتی که مغز فرمان حرکت کردن را بدهد اما پیام به پاها ارسال نشود این فرآیند باعث زمین خوردن بیمار خواهد شد. بروز مشکلات جنسی می‌تواند بر روی نحوه راه رفتن فرد و تعادل تاثیر بگذارد به عنوان مثال بی حسی می‌تواند بر روی نحوه حس کردن پاها در هنگام تماس با زمین تاثیرات منفی بگذارد یا حساسیت بیش از حد به پا باعث می‌‌شود که فرد نتواند به خوبی راه برود.

 چه تعداد از افراد دچار مشکلات تعادل می‌شوند؟  

از هر پنج نفری که دچار ام اس هستند یک نفر با شروع علائم و نشانه‌های ام اس ادعا می‌کند که تعادل خود را از دست داده است. تحقیقات نشان داده که از هر ۱۰ نفر ۷ نفر از زمان شروع بیماری دچار مشکلات تعادل خواهند شد و ممکن است زمین بخورند.

 من تعادل ندارم باید چه کاری انجام بدهم؟  

از آنجایی که عوامل مختلفی می‌تواند بر روی تعادل شما تاثیر بگذارند باید عدم تعادل به طور کامل توسط پزشک ارزیابی شود زیرا همیشه عدم تعادل به بیماری ام اس ارتباط ندارد.