بعد از سرماخوردگی کمردرد دومین دلیل شایع بیماری در بین مردم است. این آمار مربوط به کارگران هر صنعت نشان می‌دهد که کمردرد محدود به شغل خاصی نیست. 70 تا 85٪ از همه افراد دچار کمر درد هستند که حداقل یک بار در زندگی خود به درمان نیاز دارند و کمردرد دلیل اصلی ناتوانی در سراسر جهان است.
دو عامل اصلی کمردرد شامل چاقی و روش نامناسب بلند کردن اجسام سنگین هستند. از سال ۱۹۸۰، نرخ چاقی در سراسر جهان بیش از دو برابر شده است. ستون فقرات و عضلات اطراف آن قادر به تحمل وزن اضافی افراد چاق نیستند و ممکن است منجر به آسیب‌های مختلف در ستون فقرات شوند.
استفاده از عضلات کمر برای بلند کردن اشیاء سنگین به جای استفاده از پاها، یک روش نامناسب است و معمولاً منجر به آسیب کمر می‌شود. در مقایسه با گروه عضلات پا مانند گلوتئوس ماکسیموس، عضلات چهارسر ران، عضلات همسترینگ و غیره، کمر اغلب ضعیف‌تر است و احتمال آسیب دیدگی بیشتری دارد.
بعضی از آسیب‌های شایع کمر شامل کشیدگی و پارگی عضلات هستند، همچنین دیسک فتق نیز از جمله آسیب‌های رایج است که به آن دیسک لغزیده یا دیسک پاره شده نیز گفته می‌شود. گاهاً این حالت با دیسک‌های برآمده که شباهت زیادی به آن دارند، اشتباه گرفته می‌شود. این مقاله به شما کمک می‌کند تا درباره تفاوت بین دیسک فتق و دیسک لغزیده، عوامل خطر و گزینه‌های درمانی بیشتر آشنا شوید.
آناتومی ستون فقرات
بدون ستون فقرات سالم، قادر به حرکت نخواهید بود. در حالی که مغز وظیفه سیگنال دادن به بدن شما برای انجام کار را دارد، ستون فقرات وظیفه انتقال آن سیگنال‌ها به مکان‌های مناسب را بر عهده دارد. بدون ستون فقرات، مغز مانند یک موتور بدون ماشین برای تأمین نیرو خواهد بود.
ستون فقرات از استخوان‌هایی به نام مهره تشکیل شده است که از نخاع ظریف محافظت می‌کند. بین آن مهره‌ها بالشتک‌های گرد و کوچک از فیبروکارتلاژ و کلاژن وجود دارد که دیسک‌های مهره‌ای نامیده می‌شوند.
هر دیسک مهره‌ای دارای یک هسته داخلی نرم و متشکل از یک ماده ژل مانند به نام هسته پالپی است و توسط یک دیواره فیبر و محکم احاطه شده است. دیسک‌های مهره‌ای اجازه می‌دهد ستون فقرات خم و پیچ بخورد و به عنوان یک کمک فنر عمل کند و از جمع شدن مهره‌ها بر روی یکدیگر جلوگیری می‌کند.
فتق دیسک چیست؟
دیسک‌های فتق شده نام خود را از فتق گرفته‌اند، وقتی عضوی از طریق عضله یا بافتی که آن را در جای خود قرار می‌دهد هل داده می‌شود اصطلاحا به آن فتق می‌گویند. این موارد معمولاً توسط روده و دیواره شکم اتفاق می‌افتد. همین مفهوم در مورد فتق دیسک نیز وجود دارد، ماده ژله‌مانند مایع در مرکز دیسک به دیواره بیرونی رشته‌ای دیسک وارد می‌شود. این فتق دیسک می‌تواند منجر به برآمدگی بزرگی شود که به ریشه‌های عصبی اطراف فشار آورده و باعث درد می‌شود.
با این حال، دیسک‌های فتق شده همیشه آسیب نمی‌بینند. در حقیقت، داشتن فتق دیسک و شناختن آن کاملاً امکان‌پذیر است. دیسک‌های فتق شده تنها زمانی باعث درد می‌شوند که ناحیه فتق شده به ریشه عصبی ستون فقرات فشار بیاورد. درد ناشی از فتق دیسک می‌تواند در دیسک مهره‌ای که فتق در آنجا اتفاق افتاده است و یا در مکان‌های دیگر مانند پاها یا بازوها رخ دهد. محل درد به آنچه ریشه عصب آسیب دیده به آن متصل است بستگی دارد. در موارد شدید، فتق دیسک باعث سوزن سوزن شدن بازوها یا پاها می‌شود، یا حتی به دلیل فشار وارد بر عصب آسیب دیده بی‌حس می‌شود. در این موارد، شما باید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
وقتی دیواره بیرونی فیبری دیسک ضعیف می‌شود و هسته پالپ برای خارج شدن فشار وارد می‌کند، دیسک برآمده ایجاد می‌شود، اما هنوز پاره نشده است. این باعث برآمدگی دیسک به سمت خارج می‌شود و به نام دیسک برآمده شناخته می‌شود. دیسک‌های برآمده کمتر از دیسک‌های فتق شده باعث درد می‌شوند زیرا به طور کلی برای فشار بر روی عصب به اندازه کافی بیرون نمی‌زنند. با این حال، یک دیسک برآمده اغلب با گذشت زمان به فتق دیسک کامل منجر می‌شود.
شدت دیسک برآمده
برآمدگی دیسک کلمه‌ای است که معمولاً برای توصیف کمی بیرون ریختن مایع ژله‌ای داخل دیسک استفاده می‌شود. کلمه برآمدگی دیسک به این معنی است که دیسک هنوز متقارن است اما مقدار کمی مایع بیرون ریخته است اما فتق دیسک قابل توجهی اتفاق نیفتاده است. معمولا برآمدگی‌های دیسک به سد رباط که دیسک را از کانال نخاع جدا می‌کند نفوذ نمی‌کنند.
برآمدگی دیسک اغلب از طریق آزمایش ام آر آی مشخص می‌شود. معمولاً با افزایش سن، برآمدگی دیسک در ام آر آی مشاهده می‌شود. برآمدگی دیسک در بیمارانی که هیچ علامتی از مشکلات کمر ندارند، به ویژه در بیماران بالای 40 سال دیده می‌شود. معاینه فیزیکی می‌تواند برآمدگی دیسک را که باعث ایجاد مشکل می‌شود، از برجستگی دیسک که یک یافته اتفاقی است، تشخیص دهد.
مشخص کردن تفاوت
صحبت در مورد دیسک‌های فتق شده و برآمده به دلیل شباهت آنها اغلب گیج‌کننده می‌شود. به این دلیل که اصطلاح “فتق دیسک” در واقع به دیسک در یکی از چهار مرحله فتق اشاره دارد:
- انحطاط (زمانی است که در ابتدا برآمده است)
- افتادگی (این زمانی است که بیشتر برآمده است)
- اکستروژن (این زمانی است که ژل واقع در دیسک از آن خارج می‌شود)
- ترسیب (این جایی است که دیگر ژل به دیسک متصل نیست)
دیسک در مرحله انحطاط یا افتادگی (چیزی که ما آن را دیسک برآمده می‌نامیم) از نظر فنی هنوز هم فتق دیسک است، حتی اگر فتق هنوز رخ نداده باشد. این مسئله اساساً همه آشفتگی‌های موجود در دیسک‌های فتق شده و برآمده است. اصطلاح “دیسک لغزیده” برای اشاره به فتق دیسک نیز استفاده می‌شود، زیرا هسته پالپوس از جای خود “لیز خورده” است.
بنابراین، وقتی کسی در مورد دیسک برآمده صحبت می‌کند، منظور او دیسک در مرحله تحلیل رفتن یا افتادگی است. هنگامی که کسی در مورد فتق دیسک صحبت می‌کند، می‌تواند در هر چهار مرحله به دیسک اشاره داشته باشد. دانستن اینکه منظور دقیقاً چیست، غیرممکن است، مگر اینکه به طور قطع بدانید که آنها تفاوت بین دیسک فتق شده و برجسته را درک می‌کنند.
عوامل خطر برای فتق دیسک چیست؟
- پیری: فرد از سن 30 سالگی گذشته باشد، دیسک‌های ستون فقرات به تدریج حجم مایع خود را از دست می‌دهند. این باعث خشک شدن و شکنندگی آنها می‌شود. این فرآیند قابل بازگشت نیست.
- بلند کردن اجسام به شیوه نامناسب: خواه یک وزنه‌بردار باشید و یا فقط به یک دوست کمک می‌کنید تا بتواند حرکت کند، بلند کردن اجسام با کمر خمیده فشار زیادی را به ستون فقرات وارد می‌کند. هنگام بلند کردن، این کار را در حالت چمباتمه زده، در حالی که زانوها را خم کرده‌اید و کمر را صاف نگه داشته‌اید، انجام دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با این موضوع وبلاگ ما را مشاهده کنید.
- ژنتیک: سلامت دیسک یک مولفه ژنتیکی دارد و اگر خانواده شما سابقه فتق دیسک داشته باشند، به احتمال زیاد شما نیز دچار آن خواهید شد.
- صدمات آسیب‌زا: اگر چه بسیار نادر است، اما گاهی اوقات آسیب‌دیدگی، مانند سقوط تند، تصادف رانندگی و غیره، می‌تواند به یکباره فشار زیادی بر روی دیسک وارد کند و باعث فتق دیسک شود.
دیسک‌های فتق شده چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
هنگامی که بیمار با کمردرد وارد می‌شود، پزشک معمولاً سه مرحله برای تعیین اینکه آیا بیمار دیسک فتق دارد یا نه انجام می‌دهد.
- پزشک سابقه پزشکی بیمار را در نظر خواهد گرفت، زیرا ضعف دیسک مهره می‌تواند ارثی باشد. آنها همچنین به بیمار توضیح می‌دهند که چه زمانی درد شروع شده و درد در کجا اتفاق می‌افتد.
- در مرحله بعدی، پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. آنها عملکرد عصب و قدرت عضلات در بازوها و پاها را آزمایش خواهند کرد. در بیشتر مواقع، معاینه فیزیکی هر آنچه را که لازم است درباره نوع آسیب‌دیدگی به پزشک معالج می‌گوید.
- در صورت لزوم، پزشک اسکن CTیا MRI را تجویز می‌کند.
دیسک‌های فتق شده چگونه درمان می‌شوند؟
بسته به شدت فتق دیسک، سه گزینه درمانی ممکن وجود دارد:
1. کنترل درد
در کنترل درد تلاش می‌کنیم تا ناراحتی ناشی از فتق دیسک را به حداقل برسانیم. این کار از طریق دارو یا تزریق انجام می‌شود. در حالی که این روش‌های درمانی در کاهش درد موثر هستند، اما نمی‌توانند فشار وارد شده ناشی از فتق را روی عصب نخاعی متوقف کنند.
2. فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یک گزینه درمانی عالی برای دیسک‌های فتق شده است زیرا هم می‌تواند درد را تسکین دهد و هم احتمال بروز آسیب‌های مربوط به دیسک را در آینده کاهش دهد. وضعیت بد بدن، ضعف عضلات و چاقی همگی منجر به فتق دیسک می‌شوند و فیزیوتراپی به بهبود همه موارد بالا کمک می‌کند.
3. جراحی
فتق دیسک تقریباً همیشه بدون جراحی قابل درمان است، اما در صورت لزوم درمان‌های جراحی نیز یک گزینه محسوب می‌شوند. جراح ارتوپدی ستون فقرات، قسمت فتق دیسک را برداشته و دیسک را می‌بندد، به طور موثر هم فتق دیسک و هم درد مربوط به آن را درمان می‌کند.
