آسیب دیدگی عصب در بین بیمارانی که به مراکز فیزیوتراپی مراجعه میکنند، اتفاق معمولی است. گیر افتادگی یا فشار بر عصب، به عنوان آسیب دیدگی عصب در نظر گرفته میشود. متخصص فیزیوتراپی ارزیابی شما را انجام میدهد تا بفهمد چه عاملی باعث فشار بر عصب شده است و از طریق روشهای درمان دستی و دیگر مداخلات موجود، که میتوانند باعث آزاد سازی عصب و تسکین علایم بیمار شوند، درمان را انجام دهد. معمولاً در صورت آسیب دیدگی، احتمال درگیری هر یک از اعصاب بدن وجود دارد و به همین دلیل، متخصص فیزیوتراپی میتواند در هنگام معاینه، مجموعهای از علائم و نشانهها را مشاهده کند. در صورت پارگی کامل عصب محیطی، احتمالاً نیاز به جراحی دارید. پارگی جزئی قابل ترمیم است اما بهبود آن کند است. اعصاب محیطی در طول روز حدود یک میلیمتر رشد میکنند و گاهی اوقات رشد آنها کمتر است که میتواند منجر به تشکیل بافت اسکار و عوارض دیگر شود. در صورت آسیب دیدگی عصب، مراجعه به متخصص فیزیوتراپی ضروری است.
چه افرادی به فیزیوتراپی نیاز دارند؟
فیزیوتراپی یک روش درمانی است که برای تسکین درد و افزایش سرعت بهبود، توانایی عملکرد و توانایی حرکتی بدن تمرکز دارد و معمولاً در مواردی که فرد دچار آسیب دیدگی شده است توصیه میشود. متخصص فیزیوتراپی از روشهای غیر جراحی برای کمک به بهبود قدرت بدن، هماهنگی اعضا، افزایش استقامت و بهبود دامنه حرکات و عملکرد اعضای مختلف بدن که دچار آسیب دیدگی شده است استفاده میکند. فیزیوتراپی در تعداد زیادی از موارد کاربرد دارد که در این قسمت به برخی از کاربردهای آن اشاره میکنیم تا شما به این نتیجه برسید که آیا فیزیوتراپی برای شما خوب است یا خیر.
آسیب دیدگیهای جدی
در صورتی که شما به علت یک آسیب دیدگی جدی از قبیل شکستگی یا کشیدگی دچار درد شده باشید فیزیوتراپی میتواند یک بخش مهم از فرآیند درمان و بهبود شما باشد.
درد مداوم
عادتاً، درد ناشی از استفاده بیش از حد یا کشیدگی خفیف عضلانی به صورت خودبخود و در طی چند روز با استراحت رفع میشود. برای تسکین درد، میتوانید در طول روز از کمپرس یخ استفاده کنید. هربار به مدت ۲۰ دقیقه، کمپرس یخ را روی ناحیه دردناک قرار دهید. استفاده از کمپرس یخ همراه با مصرف داروهای مسکن، میتواند به تسکین درد شما کمک کند تا بدن فرآیند بهبود را آغاز کند. با این حال، اگر درد شما پس از چند روز از بین نرفت، ممکن است نشان دهنده وجود یک آسیب دیدگی جدی بافت باشد.
درد تیر کشنده
در صورتی که در یک ناحیه متمرکز از بدن دچار درد شدید هستید به ویژه اگر این درد در اواسط یک فعالیت جسمانی خودش را نشان میدهد نباید آن را نادیده بگیرید. درد شدید و ناگهانی میتواند نشان دهنده کشیدگی شدید عضله، شکستگی فشاری یا سایر مشکلات جدی باشد.
عود کردن دردهای مبهم
معمولا بدن به صورت خود به خود به درمان درد عضلانی میپردازد اما در صورتی که درد مانع انجام دادن فعالیت جسمانی ورزشی خاص و مورد علاقه شما شود احتمالا به توجه پزشکی نیاز خواهید داشت. اگرچه احساس درد و ناراحتی پس از فعالیت جسمانی سنگین طبیعی و شایع است به احتمال زیاد شما آشنایی بهتری با بدن خود دارید و میدانید که شرایط طبیعی آن کدام است. به عنوان مثال اگر شما پس از دو صبحگاهی دچار درد ناگهانی شدید که قبلا چنین دردی را تجربه نکرده اید این امر میتواند نشان دهنده یک نوع آسیب دیدگی جدی باشد.
تغییرات قابل توجه بدن
شما بدن خود را بهتر از هر کسی میشناسید به همین دلیل اگر متوجه یک فرایند غیر عادی شده اید بهتر است با پزشک مراجعه کنید به عنوان مثال اگر شما هر بار پس از اتمام بازی تنیس شاهد تورم زانوی خود هستید یا به صورت ناگهانی نمیتوانید آرنج خود را بکشید و قبلا هرگز چنین وضعیتی را تجربه نکرده اید باید به دنبال علت اصلی بروز این مشکل باشید.
فیزیوتراپی برای انواع مشکلات سیستم عصبی
در بخش زیر به بررسی تاثیرات فیزیوتراپی بر آسیب دیدگی عصب خواهیم پرداخت.
گیر افتادگی عصب
گاهی اوقات یک اسب به علت شرایط عضلات اطراف خود محدود میشود که به این حالت گیر افتادگی عصب گفته میشود. بیماران اغلب دچار گیر افتادگی عصب در ناحیه گردن میشوند و این امر به علت نامناسب بودن حالت بدن رخ میدهد. متخصص فیزیوتراپی تمرینات مخصوص حالت بدن را به شما یاد میدهد تا از میزان درد آنها کاسته شود.
فشرده شدن عصب
فشرده شدن عصب زمانی رخ میدهد که بسیار زیادی به اعصاب وارد شود که این امر میتواند به علت آسیب دیدگی ستون فقرات، فتق دیسک یا بزرگ شدن عروق خونی رخ دهد. در صورتی که ریشه عصب تحت فشار قرار بگیرد باعث از بین رفتن حس در اندامها و گاهی اوقات فلج خواهد شد و بیمار علائمی از قبیل ضعف عضلانی و اختلال در راه رفتن را تجربه خواهد کرد متخصص فیزیوتراپی میتواند به نقاط خاصی از بدن فشار وارد کند تا اعصاب آزاد شوند. انجام دادن برخی تمرینات برای آزاد سازی عصب باعث میشود که عصب به راحتی حرکت کند و به تثبیت شرایط خود بپردازد و این امر در مواردی که اعصاب بین دیسکهای ستون فقرات تحت فشار قرار میگیرند سودمند است.
آسیب دیدگی پایانههای عصبی
آسیب دیدگی پایانههای عصبی به علت سوختگی یا بریدگی رخ میدهد و باعث میشود که بیمار دچار درد بسیار زیادی شود. متخصص فیزیوتراپی از ماساژ درمانی به عنوان یک روش درمانی برای افزایش گردش خون و کمک به تسریع بهبود عصب آسیب دیده استفاده میکند. ماساژ درمانی همچنین باعث آزاد سازی اندروفین در بدن میشود و از میزان درد میکاهد.
کنترل مثانه
گاهی اوقات آسیب دیدگی عصب باعث شل شدن عضلات اسفنکتر میشود و بیمار کنترل مثانه و روده خود را از دست میدهد. تمرینات فیزیوتراپی میتواند به بهبود کنترل عضله کمک نماید. این تمرینات ورزشی به بیمار کمک میکند بتواند دوباره کنترل عضلات مثانه و روده خود را به دست بیاورد.
تعادل و هماهنگی
آسیب دیدگی اعصاب حسی میتواند بر روی تعادل بیمار تاثیر بگذارد و بیمار نتواند به خوبی راه برود و تعادل داشته باشد زیرا در روند دریافت پیامهای عصبی اختلال ایجاد میشود. متخصص فیزیوتراپی به بیمار کمک میکند دوباره تعادل خود را به دست بیاورد. آسیب دیدگی عصب باعث میشود که کیفیت زندگی بیمار به طرز قابل توجهی کاهش پیدا کند. برخی از بیماران آنقدر از وضعیت پیش آمده ناامید میشوند که تمایل به خودکشی در آن افزایش پیدا میکند. وحشت اصلی آنها از آسیب دیدگی عصب این است که به صورت جزئی یا کامل دچار فلج شوند. این بیماران میتوانند با متخصص فیزیوتراپی که تجربه و دانش زیادی دارد در ارتباط باشند تا اطلاعات بهتری را به دست بیاورند.
چگونه فیزیوتراپی به درمان گیر افتادگی عصب کمک میکند؟
در تمام نقاط بدن ما از سبب وجود دارد و به مغز و طناب نخاعی ما متصل هستند که وظیفه ارسال پیامهای مهم در سراسر بدن را برعهده دارند و پیامهای مربوط به هر چیزی که به آنها دست میزنیم را به مغز ارسال میکنند. به عنوان مثال هنگامی که به یک جسم داغ دست میزنیم اعصاب ما در قالب احساس درد به ما هشدار میدهند که ‘این ظرف داغ است به آن دست نزن’ با این حال اگر شما دچار آسیب دیدگی شوند این سیگنالهای هشدار دهنده را بدون دلیل ارسال میکنند و بدون وجود هیچ دلیلی دچار درد یا بی حسی در یک نقطه از بدن میشویم. افتادگی خفیف اعصاب یک مشکل مهم است ولی گیر افتادگی شدید آن باعث میشود که تعداد زیادی از بیماران دچار درد فلج کننده شوند. گیر افتادگی عصب به علت افزایش فشار در اطراف عصب به وجود میآید و میتواند به علت انجام دادن حرکات تکراری و قرار گرفتن در یک حالت به مدت طولانی رخ دهد و میتواند هر فردی را در هر سنی درگیر نماید. احتمال بروز این اختلال در هر نقطه از بدن وجود دارد. برخی از انواع آسیب دیدگیها یا تروما نیز میتوانند باعث گیر افتادگی عصب شوند. اگر چه گاهی اوقات گیر افتادگی عصب به صورت خود به خود برطرف میشود گاهی اوقات نیز ممکن است به یک مشکل بسیار جدی تبدیل شود. هزاران نفر در هر سال به علت گیر افتادگی عصب و احساس درد به پزشک مراجعه میکنند. هنگامی که به موضوع کنترل درد میپردازیم باید بدانید که روشهای مختلفی برای کنترل درد وجود دارد. اگرچه مصرف برخی داروها به رفع درد کمک میکند روشهایی با اثر گذاری بهتر نیز وجود دارد به عنوان مثال فیزیوتراپی میتواند باعث تسکین منبع اصلی درد شود. اگر شما به علت گیر افتادگی عصب دچار درد هستید باید بدانید که فیزیوتراپی میتواند کمک بسیار زیادی به شما نماید.
فیزیوتراپی برای درد عصب
درد عصبی میتواند باعث احساس سوزش، بی حسی، سوزن سوزن شدن و درد تیر کشنده در عصب مورد نظر شود. درد عصب به علت بیماری یا آسیب دیدگی سیستم عصبی به وجود میآید که به آن درد نوروپاتی میگویند این نوع درد به علت بروز مشکل در ارسال سیگنالها از اعصاب به مغز به وجود میآید. یک نوع دیگر از درد عصبی وجود دارد که به آن درد تحریکی گفته میشود و به علت بروز آسیب دیدگی و درگیر شدن عصب ایجاد خواهد شد.
درد نوروپاتی
درد نوروپاتی به علت بروز مشکل در اعصاب به وجود میآید و برروی توانایی آنها برای ارسال صحیح پیامها تاثیر میگذارد و باعث بروز یک مجموعه علائم و نشانهها از قبیل احساس شوک الکتریکی، سوزن سوزن شدن، سوزش و درد تیر کشنده خواهد شد. بیماریهای مختلفی باعث بروز درد نوروپاتی میشوند که برخی از آنها به شرح زیر میباشند:
- نوروپاتی دیابتی
- سرطان
- درد فانتوم
- ام اس
- عفونت اچ آی وی
- اعتیاد به الکل
- زونا
- نورالژی عصب سه قلو
درمان درد نوروپاتی
درد نوروپاتی یا نورالژی در مقایسه با درد تحریکی که در بخش قلب آن اشاره کردیم کمتر به داروهای مسکن از قبیل داروهای ضد التهاب، کدئین و پاراسیتامول جواب میدهد اما مصرف برخی داروها میتواند کمک کننده باشد. یکی از روشهایی که برای کمک به بهبود این نوع درد وجود دارد فیزیوتراپی است. انتخاب نوع روش درمانی بر اساس این اختلال به علائم و نشانههای شما و علل بروز آن بستگی دارد. از آن جایی که اختلالات متعددی باعث بروز این نوع درد میشوند روشهای درمانی متعددی نیز وجود دارد به عنوان مثال در صورتی که درد نورالژی در شما به علت دیابت به وجود آمده باشد فرآیند درمان شما شامل کنترل سطح قند خون با هدف بهبود علایم و نشانههای شما خواهد بود. فیزیوتراپی برای درد عصب بر روی کاهش علائم و نشانههای شما تمرکز دارد و این امر از طریق موارد زیر به دست خواهد آمد:
- تقویت عضله
- کشش عضله
- به حرکت درآوردن عضله
- تحریک حسی
- ورزش در منزل
درد تحریکی
این نوع درد به علت یک آسیب دیدگی که عصب را درگیر میکند به وجود میآید. این آسیب دیدگی باعث میشود که سیگنالهای درد به مغز شما ارسال شود. دو نوع درد تحریکی وجود دارد که عبارتند از درد سوماتیک و درد رادیکولار. درد سوماتیک به علت آسیب دیدگی ساختارهایی از قبیل عضله و مفصل به وجود میآید و باعث میشود سیگنالهای درد به مغز ارسال شوند. درد رادیکولار نیز به علت التهاب ریشه اعصاب ایجاد میشود مانند گیر افتادگی اعصاب در بیماری سیاتیک. این امر باعث میشود که سیگنالهای درد از یک مسیر دیگر و دور از مغز ارسال شوند. برخی از انواع آسیب دیدگیها باعث بروز این نوع درد میشوند که تعدادی از آنها عبارتند از درد قسمت پایین کمر، درد گردن، کشیدگی عضلات و پیچ خوردگی مچ پا.
درمان درد تحریکی
فیزیوتراپی درد عصبی یک روش درمانی موثر برای این نوع درد است. متخصص فیزیوتراپی میتواند به شما برای تشخیص علت بروز این درد کمک کند و در کنار مصرف دارو باعث کاهش درد و حساسیت عصب شود. فیزیوتراپی درد عصبی از روشهای مختلف برای تسکین درد عصب استفاده میکند که برخی از این روشها به شرح زیر میباشند:
- ماساژ درمانی
- سوزن خشک
- به در حرکت درآوردن ستون فقرات
- کشش عضله
- تقویت عضله
- بازآموزی حالت بدن
- جلوگیری از بروز درد
فیزیوتراپی درد عصبی در افرادی که دچار درد عصبی هستند با مزایای متعددی همراه میباشد.
اولین جلسه با متخصص فیزیوتراپی چگونه خواهد بود؟
در اولین جلسه با متخصص فیزیوتراپی و از شما میخواهد درباره مشکلاتی که دارید توضیح دهید و سابقه پزشکی شما و علائمی که دارید را بررسی خواهد کرد، محل بروز درد را مشخص مینماید، سطوح در را تعیین میکند و از شما میپرسد که آیا درد باعث مختل شدن فعالیتهای روزمره شما شده است یا خیر سپس به انجام معاینه جسمانی میپردازد که شامل موارد زیر میباشد:
- احساس ضربان در محل مورد نظر و بررسی وجود حساسیت، تورم و درد، التهاب و بررسی یکپارچه بودن بافت نرم
- بررسی دامنه حرکات به منظور ارزیابی نوع حرکاتی که میتوانید انجام دهید و محدودیتهایی که با آن روبرو هستید.
- بررسی حرکات و قدرت عضله و بررسی وجود درد و حساسیت در آن ناحیه
- بررسی عملکرد عصب از طریق ارزیابی نحوه ارتباط اعصاب با هم و با عضله، احساس کردن لمس و احساس کردن درد و ارتعاش، بررسی رفلاکس بدن و ارزیابی دمای آن ناحیه
- انجام دادن برخی تستهای خاص به منظور رد کردن احتمال وجود سایر مشکلات
- ارزیابی حالت و موقعیت ایده آل مفصل در مقایسه با سایر مفاصل بدن
پس از انجام این تستها پزشک به ارزیابی نتایج به دست آمده از معاینات میپردازد و یک برنامه درمانی را برای شما طراحی خواهد کرد. متخصص فیزیوتراپی به شما میگوید که باید در هفته چند جلسه درمان داشته باشید و تمریناتی که باید در منزل انجام دهید، اهداف بلند مدت و اهداف کوتاه مدت و نتایج مورد انتظار را برای شما توضیح خواهد داد.
مزایای فیزیوتراپی چیست؟
مزایای فیزیوتراپی به شرایط و موقعیت خاص شما بستگی دارد که برخی از آنها به شرح زیر میباشند:
- کنترل درد با کاهش نیاز به مصرف داروهای مسکن قوی
- عدم نیاز به انجام عمل جراحی
- بهبود حرکات و توانایی حرکتی
- بهبودی پس از آسیب دیدگی یا تروما
- بهبودی پس از سکته یا فلج
- جلوگیری از زمین خوردن
- بهبود تعادل
- کنترل مشکلات مرتبط با سن
روشهایی برای بهبود
روشهایی که توسط متخصص فیزیوتراپی مورد استفاده قرار میگیرند باعث تسکین درد حاصل از آسیب دیدگی خواهد شد و به شما کمک میکند بتوانید دوباره توانایی حرکتی، انعطاف پذیری و قدرت بدنی خود را که به علت آسیب دیدگی از بین رفته بود به دست بیاورید. ماساژ درمانی نیز با هدف کاهش التهاب و سفتی عضله یا مفصل و کنترل درد در آن ناحیه انجام میشود. ماساژ درمانی همچنین باعث میشود که میزان گردش خون در آن ناحیه افزایش پیدا کند و مواد سمی از این بخش خارج شوند. از روشهای دیگری از قبیل اولتراسوند، کمپرس سرد و کمپرس گرم و الکتروتراپی برای تسریع فرایند بهبود استفاده میشود. متخصص فیزیوتراپی یک برنامه ورزشی را برای شما طراحی میکند که باعث افزایش قدرت شما خواهد شد و به محض آنکه رو به بهبودی رفتید چالش بیشتری را برای شما ایجاد خواهد کرد.
آنچه که باید در خصوص فیزیوتراپی بدانید
معمولاً پزشکان پس از انجام یک عمل جراحی که مفاصل و ستون فقرات را درگیر کرده است فیزیوتراپی را توصیه میکنند و گاهی اوقات قبل از انجام عمل جراحی نیز جلسات فیزیوتراپی توصیه خواهد شد که در هر حالت هدف از انجام جلسات فیزیوتراپی کاهش درد و افزایش دامنه حرکات در مفصل آسیب دیده است. در بخش زیر به یک مجموعه از نکاتی اشاره میکنیم که شما باید درباره فیزیوتراپی بدانید:
باعث کاهش درد میشود
تعداد زیادی از افراد به اشتباه تصور میکنند که برای تسریع فرآیند بهبود باید حتماً درد بکشند و تحمل درد یک بخش از فرآیند بهبود آنها است. شاید این مسئله چندان دور از ذهن باشد اما فیزیوتراپی روشی است که از پیشرفتهای کوچک شروع میکند و به تدریج باعث افزایش دامنه حرکات بدن خواهد شد. افرادی که به انجام تمرینات ورزشی توصیه شده توسط متخصص فیزیوتراپی میپردازند باید در صورت بروز هرگونه درد در هنگام ورزش به پزشک خود اطلاع دهند به عبارت دیگر در صورتی که متخصص فیزیوتراپی ک از بیمار خواسته است که دست خود را بالا بیاورد بیمار باید تا جایی دست خود را به سمت بالا بکشد که دچار درد نشود. قدرت بیمار و دامنه حرکات او باید به کمک فیزیوتراپی بهبود پیدا کند.
باید در منزل نیز ورزش کنید
متخصص فیزیوتراپی فهرستی از تمرینات ورزشی را در اختیار شما قرار میدهد که با هدف بهبود مشکل شما طراحی شده اند و در طول جلسات درمانی نحوه انجام صحیح هر یک از آنها را به شما یاد خواهد داد. شما باید در منزل و محل کار خود زمانی را به انجام دادن این تمرینات اختصاص دهید و آنها را به طور صحیح انجام دهید و تعداد دفعات تکرار آنها باید با دستور متخصص فیزیوتراپی مشخص شود تا نتایج بهتری را به دست بیاورید و دوران بهبود شما کوتاه شود.
به طور منظم به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید
مراجعه منظم به متخصص فیزیوتراپی یکی از ارکان مهم فرایند درمان است تا به شما برای تسریع فرایند بهبود کمک نماید. متخصص فیزیوتراپی از روشهای مختلفی برای کمک به شما استفاده میکند که برخی از آنها عبارتند از ماساژ درمانی، تراکشن، تمرینات مخصوص افزایش دامنه حرکات به کمک دستگاه و مواردی از این قبیل. متخصص فیزیوتراپی بر اساس شرایط شما مشخص میکند که به چه روشهایی نیاز دارید و تعداد جلسات درمانی مورد نیاز شما چقدر است.
چگونه میتوان بیشترین بهره را از جلسات فیزیوتراپی گرفت؟
دلایل زیادی مبنی بر نیاز به فیزیوتراپی وجود دارد که میتواند از ترمیم یک آسیب دیدگی تا درمان درد مزمن متغیر باشد اما هدف اصلی از فیزیوتراپی بهبود توانایی حرکتی شما است. شما میتوانید با صرف زمان و تلاش بهترین بهره را از جلسات درمان خود بگیرید. توجه کردن به نکات زیر به شما برای دستیابی به این اهداف کمک خواهد کرد:
- معمولاً جلسات فیزیوتراپی با انجام حرکات کششی و تمریناتی که باعث بهبود دامنه حرکات میشوند همراه است و علاوه بر وسایل خاصی که متخصص فیزیوتراپی از شما میخواهد بپوشید از قبیل کفش ورزشی مناسب باید لباس راحتی بپوشید تا توانایی انجام دادن حرکات کششی را داشته باشید.
- با متخصص فیزیوتراپی همکاری داشته باشید تا بتوانید بیشترین بهره را از جلسات درمانی خود به دست بیاورید و اگر هرگونه سوال یا نگرانی دارید در باره آن با متخصص فیزیوتراپی صحبت کنید و در صورتی که دچار درد شده باشید میتوانید به او اطلاع دهید.
- برای شروع برنامه درمان آماده باشید و از مواد غذایی سالم و مناسب استفاده کنید و به اندازه کافی آب بخورید و یک بطری آب را با خود داشته باشید تا بتوانید از آن استفاده نمایید.
- ذهن خود را به جلسات درمان معطوف کنید و فقط بر روی درمان خود تمرکز نماید و هنگامی که به مرکز فیزیوتراپی مراجعه میکنید گوشی موبایل خود را خاموش نمایید.
چرا فیزیوتراپی اهمیت بسیار زیادی دارد؟
فیزیوتراپی نقش مهمی را در فرآیند بهبود پس از آسیب دیدگی یا بیماری ایفا میکند و به شما کمک میکند تا بتوانید زندگی عادی روزمره و کاری خود را از سر بگیرید. معمولاً آسیب دیدگی باعث میشود که فرد احساس ناامیدی کند به ویژه اگر قبل از آسیب دیدگی فرد فعالی بوده است. فیزیوتراپی باعث میشود که همه نیازها و اهداف شما پوشش داده شود و شما بتوانید به زندگی معمولی خود برگردید.