کیست بیکر زانو: درمان ورم پشت زانو مایع و تخلیه مایع درون مفصل

هنگامی که مفصل زانو ملتهب یا تحریک می‌شود، بدن بیشترین مقدار مایع را در اطراف مفصل تولید می‌کند. این افزایش تجمع مایع در مفصل زانو می‌تواند باعث ایجاد یک مشکل شناخته شده به نام کیست بیکر شود. در این حالت، یک کپسول نسبتاً باریک و متخلخل در بخش انعطاف‌پذیر زانو شکل می‌گیرد و سطح داخلی زانو را تحت فشار قرار می‌دهد. در نهایت، این کپسول منجر به تشکیل یک کیسه بافت مخاطی می‌شود.

ماهیچه‌هایی که در اطراف کیست بیکر قرار دارند، فشار را بر روی بافت‌ها ایجاد می‌کنند و یک مکانیزم دریچه‌ای ایجاد می‌کنند. این مکانیزم جلوی بازگشت مایعات مفصلی را می‌گیرد و باعث افزایش اندازه کیست می‌شود. در موارد شدید، کیست بیکر ممکن است در ناحیه ساق پا پارگی ایجاد کند.

کیست بیکر زانو : دلایل این وضعیت

دلایل این وضعیت ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• التهاب روماتیسم مفصلی
• ناشی از التهاب باکتریایی زانو
• تحریک مکانیکی ناشی از آسیب منیسک، سستی بدنه مفصل، چین خوردگی در بافت مخاطی، بی‌ثباتی رباط‌ها، فرسایش غضروف یا بی‌ثباتی کشکک زانو.

کیست بیکر زانو: علائم شایع

بیمارانی که به کیست بیکر مبتلا هستند، معمولاً از تورم شدید (بیشتر غیرالتهابی) در قسمت داخلی پشت زانو شکایت می‌کنند. این تورم معمولاً باعث کاهش محدوده انعطاف‌پذیری مفصل می‌شود و با درد و محدودیت حرکتی در سراسر مفصل زانو همراه است. در صورت پارگی کیست، تورم گسترده در سراسر ساق پا و افزایش حساسیت به فشار، همراه با علائم معمول مانند التهاب، قرمزی، تورم و افزایش دما وجود خواهد داشت.

تشخیص: نحوه تشخیص کیست بیکر

کیست بیکر باعث تورم معمول در قسمت پشت زانو می‌شود که اغلب نسبت به لمس حساس و دردناک است. معمولاً متخصصان این موارد را به راحتی در معاینه بالینی تشخیص می‌دهند. همچنین برای تایید تشخیص پزشکان از روش‌های مبتنی بر تصویربرداری مانند سونوگرافی، اشعه ایکس و اسکن MRI استفاده می‌شود.

• سونوگرافی: با استفاده از بررسی سونوگرافی می‌توان احتمال کیست بیکر را تایید کرد. همچنین می‌توان اندازه کیست را همراه با محل دقیق آن مشخص نمود.
• اشعه ایکس: اشعه ایکس اغلب نشانه‌هایی از علت اصلی، مانند آرتروز، سستی بدنه مفصل یا انحراف محور آن را فراهم می‌نماید.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی: تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی یا MRI، به پزشک اجازه می‌دهد تا موقعیت و اندازه کیست بیکر و ساختارهای احاطه کننده آن را درک کند. هدف اصلی از این بررسی، تعیین میزان نزدیکی این کیست به فیبرهای عروقی و عصبی اطراف آن است.

درمان اولیه

کیست بیکر معمولاً با درمان بیماری یا آسیب مفصلی که باعث آن شده است از بین می‌رود و لزوماً به عمل جراحی نیاز ندارد. اغلب درمان محافظه کارانه کیست بیکر می‌تواند به درمان تورم در مفصل زانو کمک کند. کیست بیکر را اغلب می‌توان با ورزش، فیزیوتراپی یا اسپیراسیون  خارج کردن مایعات از ناحیه دچار مشکل به طور موثری درمان کرد. اگر مفصل زانو به دلیل استئوآرتروز دچار درد باشد، برای تسکین درد از تزریق کورتیکواستروئید استفاده می‌شود. همچنین ممکن است از مسکن‌هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن برای کاهش درد و تورم استفاده شود. استفاده از بسته یخ نیز ممکن است کمک کند.

اسپیراسیون برای کیست بیکر چگونه انجام می‌شود؟

در هر صورت پزشکان می‌توانند با خارج کردن مایعات از کیست بیکر به وسیله سوزن، باعث تسکین فوری درد شوند. این روش که آسپیراسیون نامیده می‌شود معمولاً همراه با آرتروسکوپی زانو انجام می‌شود که به پزشک اجازه می‌دهد از طریق یک دوربین ریز، زانوی شما را دقیقاً بررسی کند.

آماده سازی برای آسپیراسیون

اگرچه آسپیراسیون در کل یک عمل کم خطر است اما تصمیماتی که می‌گیرید و اقداماتی که قبل از آسپیراسیون انجام می‌دهید می‌توانند درست به اندازه خود عمل در تضمین بهبودی شما اهمیت داشته باشند. احتمالا برای انجام این عمل به بیهوشی احتیاج نخواهید داشت و در روزهای قبل از آسپیراسیون، نیازی به دنبال کردن محدودیت‌های غذایی یا آشامیدنی نیست.

در اینجا چند مورد مهم جهت یادآوری هنگام آماده شدن برای مراجعه به بیمارستان یا کلینیک سرپایی، برای انجام آسپیراسیون کیست بیکر آمده است:

• در اکثر مراکز پزشکی برای انجام عمل آسپیراسیون رضایت از بیمار کسب می‌شود. معمولاً یک عمل سرپایی است اما ممکن است یک بخش جداگانه برای جراحی‌های بستری وجود داشته باشد. بنابراین حتماً در این باره از پزشک خود سوال بپرسید.
• پس از مراجعه به بیمارستان یا کلینیک برای انجام آسپیراسیون، به یک محل نهایی که آمادگی‌های قبل از عمل انجام می‌شود برده می‌شوید. درباره سابقه پزشکی قبلی و حساسیت شما به دارو یک پرونده تشکیل می‌شود. سپس لباس‌های شما به لباس‌های بیمارستانی تعویض می‌شوند و از شما خواسته می‌شود تا تمام جواهرات خود را در بیاورید.
• ممکن است قبل از عمل به شما یک مسکن ضد درد و آرام بخش داده شود. بنابراین باید از قبل از یک نفر بخواهید در هنگام خروج از بیمارستان و رانندگی به سوی خانه به شما کمک کند.
• در هنگام ترک بیمارستان یک شلوار گشاد یا راحت بپوشید که به بانداژ روی زانوی شما فشار نیاورد.

عمل آسپیراسیون 

بیشتر عمل‌های آسپیراسیون برای کیست بیکر در حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد و معمولاً در این روش از بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن پاهای شما استفاده می‌شود.

• پزشک شما یک سوزن را به مرکز کیست بیکر وارد می‌کند.
• مایع غلیظ مفصلی به آرامی خارج می‌شود.
• بسته به اندازه کیست شما، ممکن است پزشک مجبور باشد چندین بار سوزن را وارد کرده و مایعات را خارج کند.
• هنگامی که تمام مایعات برداشته شوند، کیست شما به طور کلی دیگر قابل مشاهده نخواهد بود.
• زانوی شما با پانسمان فشاری بسته خواهد شد که مانع پخش شدن یا ترشح جزئی مایعات می‌شود و به زدن بخیه نیازی نخواهد بود.

اتاق ریکاوری

ممکن است پس از عمل به نظر برسد زانوی شما خالی شده است. به طور کلی بیماران پس از آسپیراسیون نیازی به مراجعه به اتاق ریکاوری ندارند. شما پس از عمل به اتاق انتظار یا یک محل آرام دیگر در مطب پزشک یا بیمارستان برده خواهید شد. هنگامی که اثر بی‌حسی موضعی از بین برود، در حدود یک تا دو ساعت بعد می‌توانید بیمارستان را ترک کنید. معمولاً یک پزشک یا یک پرستار با شما صحبت می‌کنند و درباره اینکه احتمال عود مجدد کیست وجود دارد، برای شما توضیح می دهند. بسته به علت ایجاد کیست، دستورالعمل‌هایی به شما داده می‌شود تا بدانید چه کاری باید انجام دهید تا زانوی شما به درستی بهبود پیدا کند. پزشکان به طور کلی توصیه می‌کنند که شخصی را برای رانندگی به سوی منزل همراه خود داشته باشید.

بهبودی در منزل

در اینجا مجموعه‌ای از انتظاراتی که پس از آسپیراسیون کیست بیکر باید داشته باشید و کارهایی که باید انجام دهید آمده است:

• به طور کلی پزشکان توصیه می‌کنند که برای بیست و چهار ساعت اول، زانوی خود را بالا نگه داشته و در خانه استراحت کنید.
• احتمالاً مقداری درد متوسط خواهید داشت اما این درد معمولاً پس از ۲۴ ساعت از بین می‌رود و ممکن است روز بعد بتوانید فعالیت‌های معمولی خود را از سر بگیرید.
• معمولاً روز پس از عمل آسپیراسیون می‌توانید بانداژ خود را بردارید. بیشتر افراد ، خونریزی یا ترشح مایعات چندانی را تجربه نمی‌کنند.
• تا حد امکان باید زانوی خود را بالاتر از سطح قلب نگه دارید تا به کاهش تورم کمک کنید. اغلب گذاشتن یک بالش زیر مچ پا کمک می‌کند.
• برای کاهش هرگونه درد یا ناراحتی ناشی از آسیب‌های ایجاد شده توسط سوزن، می‌توانید از یک پد گرمایشی یا حوله گرم در قسمت پشت زانو استفاده کنید.
• معمولاً پس از عمل می‌توانید بدون محدودیت استحمام و شنا کنید اما قبل از دوش گرفتن اطمینان حاصل کنید که می‌توانید به‌راحتی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه سرپا بایستید.
• می‌توانید به راحتی برای از بین بردن هر گونه دردی که احساس می‌کنید از مسکن‌های بدون نسخه، مانند آسپرین یا ایبوپروفن استفاده کنید.
• پس از عمل جراحی در اسرع وقت همانطور که توسط جراح شما سفارش شده است، فیزیوتراپی را آغاز کنید.
• تا حد امکان سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید. ممکن است بسته به شدت درد خود، چند روز پس از عمل آسپیراسیون بتوانید به محل کار خود بازگردید. بیشتر بیماران طی ۳ تا ۵ روز به انجام شغل خود بازمی‌گردند.

توانبخشی قبل و بعد از درمان کیست بیکر

چه علت اصلی کیست بیکر شما آرتروز باشد چه حاضر پارگی غضروف یا سایر مشکلات زانو، معمولاً برنامه توانبخشی خاصی به شما توصیه می‌شود که باید آن را دنبال کنید. ممکن است پزشک شما مراجعه به یک متخصص فیزیوتراپی را تجویز کند تا پس از عمل آسپیراسیون کیست بیکر، در اسرع وقت تمرینات تقویت کننده را تحت نظارت فیزیوتراپیست آغاز کنید. پس از عمل آسپیراسیون معمولاً باید از انجام فعالیت‌های شدید که باعث وارد شدن فشار به استخوان‌های درون زانو می‌شوند خودداری کنید. فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن یا چرخیدن ممکن است باعث تشدید غشای سینوویال شده و تولید مایعات آن را افزایش دهد و باعث شود کیست شما مجدداً متورم شود. در بیشتر موارد بسته به وضعیت عمومی زانو، می‌توانید بلافاصله پس از آسپیراسیون درمان را آغاز کنید.

• برنامه توانبخشی برای کمک به بهبود زانو پس از کیست بیکر، از یک الگوی عمومی پیروی می‌کند.
• بیشتر فیزیوتراپیست‌ها توصیه می‌کنند یک تا چهار هفته استراحت نسبی داشته باشید. این به معنای اصلاح تمرینات خود برای جلوگیری از فعالیت‌هایی است که باعث درد می‌شوند.
• شما همچنین می‌توانید شدت تمرینات خود را کاهش دهید؛ به عنوان مثال به جای اینکه دوچرخه سواری کنید یا بدوید، می توانید شنا کردن یا رولربلید را امتحان کنید یا با استفاده از مقاومت کمتر هنگام دوچرخه سواری، یا با بالا رفتن از تپه‌ها به جای دویدن ،شدت تمرین را کاهش دهید.
• پزشکان همچنین به شما توصیه می‌کنند ماهیچه‌هایی که از مفصل پشتیبانی می‌کنند را کشیده و تقویت کنید تا مانع وارد شدن فشار به استخوان‌های زانو شوند.
• پس از حدود ۴ هفته توانبخشی، همانطور که شما توانایی انجام حرکات پیچیده را پیدا می‌کنید، فیزیوتراپی می‌تواند به فعالیت‌های محوری مانند پیاده روی کم فشار تبدیل شود.
• پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که حتی پس از توانبخشی زانو، همچنان تمرینات قدرتی را ادامه دهید. از پزشک خود بخواهید به صورت منظم از نظر قدرت و علائم کیست بیکر، زانو را بررسی کند.

پیشگیری از کیست بیکر

آسپیراسیون معمولاً باعث تسکین فوری درد کیست بیکر می شود زیرا کیست دیگر مانع حرکت زانو نمی‌گردد. با این وجود خطر عود مجدد کیست همچنان وجود خواهد داشت. بهترین راه برای جلوگیری از بروز مجدد کیست بیکر، درمان صحیح مشکل زانو یا بیماری است که باعث کیست شده است. در صورت عدم وجود سایر مشکلات زانو، میزان احتیاطی که باید برای جلوگیری از عود مجدد کیست بیکر در فعالیت‌ها داشته باشید به سن شما بستگی دارد.

• کودکان : کیست بیکر به ندرت عملکرد مفصل را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کیست پس از بهبودی به ندرت باز می‌گردد.
• بزرگسالان: کیس ممکن است نشان‌دهنده آن باشد که درجاتی از آسیب غضروف را داشته‌اید. درگیر شدن کمتر در فعالیت‌های شدید مانند ورزش‌های تماسی یا دویدن در مسافت‌های دراز ممکن است به جلوگیری از ایجاد مجدد کیست بیکر کمک کند؛ اما نیازی به اجتناب از فعالیت یا نگرانی بیش از حد درباره پیشگیری نیست؛ مگر آن که علت اصلی کیست بیکر شما یک بیماری یا جراحت شدید باشد که به اقدامات پیشگیرانه بیشتر نیاز داشته باشد.
• سالمندان : وجود کیست بیکر ممکن است در سال‌های آخر زندگی مشکلات بیشتری ایجاد کند و به عملکرد مفصل زانو آسیب برساند. بنابراین شما باید پس از بهبود کیست، برای بررسی مجدد به صورت منظم به پزشک مراجعه کنید. از آنجا که کیست‌های بیکر اغلب همراه با آرتروز روماتوئید و استئوآرتروز هستند، باید برای جلوگیری از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که باعث فشار به مفاصل زانو می‌شوند، کاهش شدید سطح فعالیت خود را در نظر بگیرید.

کنترل وزن نیز اهمیت بسیاری دارد. هر پوند وزن اضافه‌ای که حمل می‌کنید، در زانو به ۳ تا ۴ پوند وزن تبدیل می‌شود. کم کردن بار روی زانو باعث کمک به عملکرد بهتر آن می‌شود.