کیست سینوویال کمر چیست، چه علائمی دارد و چگونه درمان می‌شود؟

کیست سینوویال ستون فقرات در اثر انباشته شدن مایع سینوویوم (مایعی که به طور عادی پوشش داخلی مفاصل را روان و نرم می‌کند) و تشکیل یک کیسه، به وجود می‌آید. این مشکل عموماً ناشی از تغییرات دژنراتیو (تحلیل رونده) یا ضربه می‌باشد. اغلب موارد کیست سینوویال کمر در ناحیه پایین کمر (لومبار) رخ می‌دهد، اما این کیست‌ها می‌توانند در هر نقطه‌ای از ستون فقرات رخ دهند. با این حال، این مشکل به طور عمومی در حدود 90٪ موارد در ناحیه پایین کمر دیده می‌شود. بسیاری از بیماران مسن کیست سینوویال در ناحیه پایین ستون فقرات خود دارند، اما هیچ علائمی ندارند. در برخی موارد، این کیست‌ها می‌توانند باعث درد در قسمت پایین کمر شوند و این درد ممکن است تا پایین پاها تیر بکشد. با نشستن، این درد کاهش می‌یابد، زیرا در این حالت، کانال نخاعی گسترده‌تر و بازتر می‌شود و فشار بر اعصاب کاهش می‌یابد. بک کیست سینوویال می‌تواند در تصویر ام‌آرآی مشاهده شود.

دارو، تزریقات فاست، فیزیوتراپی و جراحی در موارد حاد از روش‌های درمان کیست سینوویال کمر می­باشند.

علت کیست سینوویال کمر و ستون فقرات

بیشتر کیست‌های سینوویال کمر در ناحیه‌ی پایین ستون فقرات در مهره‌های L4 یا L5 رخ می‌دهند. برای درک بهتر از این ناحیه، مهره‌های L4 و L5 در سطحی درست در زیر ناف قرار دارند. این ناحیه از ستون فقرات دارای بی‌ثباتی قابل توجهی تلقی می‌شود که ممکن است به تشکیل این کیست‌ها مرتبط باشد. به‌طورکلی کیست‌های سینوویال کمری از طریق یکی از موارد زیر بروز می‌کنند:

• تغییرات دژنراتیو مانند استئوآرتریت یا آرتروز : اوزون تراپی، پی آر پی و فیزیوتراپی) که ممکن است با گذشت زمان در مفصل ایجاد شود.
• تروما و ضربه (جزئی یا قابل توجه) مانند سرخوردن و افتادن، سوانح رانندگی یا آسیب‌دیدگی ورزشی

غضروف مفصل فاست (ماده ارتجاعی در مفصل که کار آن محافظت و جذب ضربه یا ضربه‌گیری در برابر مفصل است) با ساییدگی و پارگی مفصل، از بین می‌رود. در این فرایند ممکن است پوشش مفصلی (سینوویوم) کیست تشکیل دهد.

تروما و ضربات بزرگ و نیز کوچک، اثرات تخریب کننده و التهابی روی مفاصل دارند که ممکن است منجر به تشکیل کیست سینوویال شود.

در حدود یک سوم بیمارانی که کیست سینوویال کمر دارند، همچنین دچار وضعیتی تحت عنوان اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره) می‌شوند، یعنی وقتی مهره‌ی پایینی رو به جلو و به سمت استخوان واقع در زیر آن می‌لغزد. تصور می‌رود كه اسپوندیلولیستزیس، به علت كاهش پایداری در مفصل فاست، باعث ایجاد كیست سینوویال می‌شود.

علائم

برای اکثر افراد، کیست سینوویال کمر هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. اگر کیست سینوویال باعث فشردگی اعصاب شود، برخی افراد ممکن است دچار کمردرد، ضعف یا بی‌حسی شوند.

• کیست سینوویال کمر می‌تواند در یک طرف ستون فقرات یا هر دو طرف رخ دهد و می‌تواند در یک قسمت از ستون فقرات یا در چند قسمت آن رخ دهند. شدت علائم فرد به اندازه و محل قرارگیری کیست بستگی دارد.
• اگر یک کیست سینوویال کمری با ریشه عصب نخاعی در تماس باشد یا بر آن فشار وارد کند، ممکن است علائم رادیکولوپاتی (عصب فشرده شده) رخ دهد که می‌تواند به صورت درد سیاتیک یا ضعف، بی‌حسی یا دشواری در کنترل برخی عضلات خاص ظاهر شود. علائم دیگر کیست سینوویال کمری و ستون فقرات شامل گرفتگی نوروژنیک (گیرکردن یا ایمپینجمنت و التهاب عصب نخاعی) می‌باشد که باعث گرفتگی، درد و یا احساس سوزن سوزن شدن در ناحیه کمر، پاها، باسن و لگن می‌شود.
• به ندرت پیش می‌آید که علائمی مربوط به شب ادراری ممکن است به دلیل فشار بر روی اعصاب به وجود بیاید که شامل مشکلات روده و / یا مثانه، ضعف پیش‌رونده‌ی پا و بی‌حسی ناحیه‌ی نشیمنگاه و پایین کمر می‌باشد که به صورت از بین رفتن احساس در داخل ران‌ها، باسن و پرینه ظاهر می‌شود.
• تشکیل کیست سینوویال در قسمت میانی کمر و گردن نادر است. در صورت بروز این مشکل، کیست سینوویال در ناحیه قفسه سینه (صدری) و کیست سینوویال گردنی (سرویکال) ممکن است طیف وسیعی از علائمی را ایجاد کند که تحت مشکلات گسترده میلوپاتی مرتبط با نخاع قرار دارند و باعث بی‌حسی و ضعف شود.

تشخیص

کیست‌های سینوویال معمولاً از طریق تصویربرداری ام آر آی (MRI) تشخیص داده می‌شوند. پزشکان ممکن است از طریق تصاویر سونوگرافی، رادیولوژی با اشعه ایکس یا سی تی اسکن، یک کیست سینوویال نخاعی را تشخیص دهند.

درمان کیست سینوویال کمر

کیست‌های سینوویال، خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. اگر این کیست‌ها کوچک بمانند، باعث ایجاد درد نمی‌شوند و نیازی به درمان ندارند. هرچه کیست سینوویال بزرگ‌تر می‌شود، ممکن است بر روی اعصاب کمر فشار وارد کند و درد شدیدی را ایجاد کند که به درمان نیاز دارد.

 دارو

در هنگام تجویز داروهایی برای كیست سینوویال كمر، هدف از درمان باید حداكثر كاهش درد و ناراحتی، با حداقل خطر ناشی از مصرف بیش‌ازحد از داروها و جلوگیری از عوارض جانبی باشد.

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) که برای کیست سینوویال کمر می‌توان مصرف کرد، شامل داروهای بدون نسخه رایج مانند آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن است. این داروها کاهش دهنده‌ی درد برای طولانی مدت هستند که جای نگرانی برای وابستگی به آن‌ها وجود ندارد.
• داروهای مسکن افیونی که می‌توان برای كنترل درد مزمن كمر مصرف کرد، به دلیل سمیت بالقوه‌ای که برای بدن دارند و وابستگی جسمی و روانی که دارند، كمتر توصیه می‌شوند. در صورت عدم واکنش مطلوب به گزینه‌های درمانی دیگر، درمان با استفاده از این دسته از داروها معمولاً باید یک درمان کوتاه مدت باشد.
• درد کمر را غالباً می‌توان با استفاده از داروهای شل کننده‌های عضلانی، داروهای مسکن ضد تشنج مانند نورونتین، توپاماکس و لییریکا، داروهای ضدافسردگی و استروئیدهای خوراکی کاهش داد.

آسپیراسیون

برای کیست‌هایی که علائمی مانند درد، بی‌حسی، ضعف و سایر مشکلات را ایجاد می‌کنند، روش آسپیراسیون می‌تواند یک روش مؤثر و کارآمد برای تخلیه مایعات از داخل کیست باشد. اما باید توجه داشت که میزان موفقیت این روش می‌تواند متفاوت باشد و بر اساس مطالعات انجام شده، میزان موفقیت آسپیراسیون در بازخورد مایعات از کیست می‌تواند بین ۰٪ تا ۵۰٪ واقع شود. همچنین، برخی افراد ممکن است به دلیل بازگشت مایعات، نیاز به تکرار این روش داشته باشند. بنابراین، در تصمیم‌گیری درباره استفاده از آسپیراسیون برای درمان کیست‌ها، مشاوره با پزشک متخصص و ارزیابی دقیق وضعیت فرد مورد نظر الزامی است.

تزریق‌ها

دو نوع تزریق وجود دارد که می‌تواند برای کاهش درد مفید باشد: تزریق فاست یا تزریق اپیدورال.

کورتیکواستروئید

در بعضی موارد کیست سینوویال کمر و ستون فقرات، پزشک ممکن است برای تسکین درد شما و کاهش التهابتان، تزریق کورتیکواستروئید را برای شما تجویز کند. کورتیکواستروئیدها اثراتی مشابه هورمون‌های کورتیزون و هیدروکورتیزون که توسط لایه بیرونی (قشر) غدد آدرنال شما ساخته می‌شوند، ایجاد می‌کنند. در صورت تجویز کورتیکواستروئیدها در دوزهایی که بیش از سطح طبیعی شما هستند، این تزریق‌ها التهاب را سرکوب می‌کنند که به نوبه خود باعث تسکین فشار و درد می‌شود. این تزریق‌ها وقتی که همراه با یک برنامه توان‌بخشی انجام شوند، مؤثرتر هستند.

تزریق کمری اپیدورال

تزریق اپیدورال ممكن است به دلایل تشخیصی یا درمانی انجام شود. با تزریق دارو در اطراف یک ریشه عصبی بخصوص، پزشک شما می‌تواند تشخیص دهد که آیا آن ریشه عصبی علت این مشکل است یا خیر. هنگامی که تزریق اپیدورال به دلایل درمانی تجویز شود، این نوع تزریق ممکن است تسکین دراز مدت یا کوتاه مدت، از یک هفته تا چند ماه داشته باشد. در بعضی موارد، تزریق اپیدورال ممکن است چرخه التهاب را بشکند و تسکین دائمی را در پی داشته باشد.

اگر چه شایان ذکر است که تزریق نخاعی اپیدورال معمولاً درمانی برای علائم مرتبط با فشرده سازی ستون فقرات محسوب نمی‌شود. بلکه این یک ابزار درمانی است که پزشک می‌تواند برای کاهش درد و ناراحتی از آن استفاده کند، زیرا علت اصلی این مشکل از طریق یک برنامه توان‌بخشی مانند فیزیوتراپی یا در حالی که بیمار در حال بررسی گزینه‌های درمانی جراحی است، استفاده می‌شود.

فیزیوتراپی / کاردرمانی

فیزیوتراپی و کاردرمانی می‌تواند نقش اساسی در روند بهبودی شما داشته باشد. پس از بهبود درد حاد، پزشک یا یک متخصص فیزیوتراپی می‌تواند برای پیشگیری از عود آسیب‌ها، یک برنامه توان‌بخشی را برای شما طراحی کند.

این برنامه‌ها معمولاً شامل گرما درمانی، سرما درمانی و الکتروتراپی برای کاهش درد، کاهش تورم، افزایش قدرت و تسریع روند بهبودی می‌شوند. روش‌های به‌کاررفته در فیزیوتراپی همچنین شامل ورزش‌درمانی، درمان دستی، آموزش عملکردی (چگونگی انجام صحیح کارها) و استفاده از وسایل کمکی و تجهیزات تطبیقی ​​جهت افزایش قدرت، دامنه حرکت، استقامت، بهبود آسیب و استقلال در عمل می‌باشند.

گزینه‌های جراحی

در موارد شدیدتر یا مداوم بودن علائم، پزشكان ممكن است عمل جراحی فشار زدایی را با برداشتن کیست و استخوان اطراف آن به بیماران توصیه کنند، كه این عمل می‌بایست فشار وارد بر ریشه عصب را تسكین دهد. چندین گزینه برای انجام این عمل جراحی وجود دارد، از روش‌های آندوسکوپی با حداقل تهاجمی گرفته تا جراحی‌های باز و تهاجمی‌تر. بهترین گزینه جراحی برای هر بیمار، بسته به‌شدت وضعیت او و اینکه آیا اختلالات دیگری همراه با مشکل اصلی وجود دارد متفاوت است.

• لامینکتومی، عمل جراحی جهت برداشتن ساختار استخوانی که کانال نخاعی (لامینا) را پوشش می‌دهد، یکی از این گزینه‌ها است. روش همی لامینکتومی، یک روش لامینکتومی اصلاح شده که قسمت کمتری از لایه برداشته می‌شود، می‌تواند گزینه دیگری برای این جراحی باشد.
• هر یک از این روش‌ها ممکن است همراه با جراحی فاستکتومی ‌باشد که در آن، قسمتی از مفصل فاست که در آن کیست سینوویال قرار دارد، جدا می‌شود. ممکن است عمل فیوژن مفاصل فاست و مهره‌ها (برای کاهش حرکت در ناحیه) انجام شود یا ممکن است انجام نگیرد.

اکثر افراد پس از انجام لامینکتومی یا همیلامینکتومی، تسکین فوری درد را تجربه می‌کنند. بهبودی محل‌های فیوژن ممکن است شش تا نه ماه طول بکشد.