عفونت میتواند در هر قسمتی از بدن، از جمله در زانوها رخ دهد. با اینکه برخی از عفونت‌ها خفیف هستند و به خودی خود از بین میروند اما عفونت زانو نباید نادیده گرفته شود. عفونت زانو همچنین سپسیس مفصل زانو یا آرتریت سپتیک نیز نامیده میشود و این عارضه اگر درمان نشود میتواند منجر به آسیب دائمی شده یا حتی باعث مرگ شود.
عفونت‌های زانو گاها در اثر عوارض جانبی جراحی زانو، التهاب و تورم مفصل زانو یا دلایل دیگر ایجاد میشوند و درمان عفونت زانو نیز بسته به علت ایجاد کننده‌ی آن، بسیار متفاوت است. در ادامه مقاله به علائم عفونت زانو، علل ایجاد کننده و روش‌های درمان عفونت زانو اشاره شده است.
علائم عفونت زانو
اصلی‌ترین نشانه عفونت زانو، درد شدیدی است که با هر حرکت مفصل زانو ایجاد میشود. سایر علائم عبارتند از:
- عدم توانایی در حرکت دادن زانو به علت درد یا سفتی
- داشتن لرز و حالت تهوع
- تبی که بیش از 24 ساعت طول بکشد
- متورم شدن اطراف زانو
- قرمزی یا احساس سوزش در زانو
علل عفونت زانو
جراحات و صدمات، جراحی‌ها، عفونت استافیلوکوکی و وجود عفونت در سایر نقاط بدن از جمله دلایل منجر به عفونت زانو هستند. برخی از شایع‌ترین علل و شرایط مرتبط با عفونت زانو عبارتند از:
عفونت پوست و بافت نرم
عفونت پوست و بافت نرم که سلولیت نیز نامیده میشود، در اغلب موارد توسط باکتری استاف ایجاد میشود. این باکتری حتی زمانی که پوستتان سالم است بروی پوست شما زندگی میکند و در نتیجه میتواند از طریق هر زخم بازی که بروی زانو ایجاد میشود، وارد ناحیه مفصل زانو شود. در اکثریت بیمارانی که بدون آسیب یا جراحت به سلولیت یا عفونت پوست و بافت نرم دچار میشوند، وجود نقص ایمنی مانند بیماری دیابت، باعث ایجاد این عفونت میشود.
عفونت زانو بعد از جراحی
در هر جراحی، احتمال عفونت وجود دارد. ابتلا به عفونت زانو بعد از جراحی زانو، مانند عمل جراحی آرتروسکوپی زانو، بسیار غیر محتمل و نادر است اما رخ میدهد. در جراحی‌های ترمیمی زانو از جمله عمل جراحی بازسازی رباط صلیبی (عمل جراحی ACL) نیز بدلیل استفاده از گرافت‌های بافتی، احتمال عفونت زانو وجود دارد.
عفونت زانو بعد از جراحی، علائم مشابهی با بیماری آرتریت عفونی یا سپتیک مفصل دارد و در اغلب موارد برای پاکسازی و از بین بردن عفونت به جراحی دوم نیاز است. در اینصورت، اگر چنانچه در جراحی پیشین گرافت‌های بافتی یا هر نوع جسم خارجی اعم از پیچ، پروتز و غیره در مفصل زانو کاشت شده باشد، نهایتا این موارد برای درمان عفونت زانو باید برداشته شوند.
التهاب و تورم باکتریایی مفصل
تورم باکتریایی مفصل، آرتریت سپتیک نیز نامیده می شود. دلایلی مانند آسیب مفصل زانو در اثر گاز گرفته شدن توسط حیوانات، سوراخ شدگی ناشی از زخم یا وجود عفونت روی پوست می تواند باعث این نوع عفونت زانو شود. برخی از بیماری‌ها و علل زمینه‌ای مانند آرتریت روماتوئید (RA) و مصرف انواع داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن نیز می‌توانند خطر ابتلا به این نوع عفونت را افزایش دهند.
بورسیت زانو
بورسیت زانو، به هر نوع التهابی گفته میشود که بورس‌های زانو در نزدیکی مفصل زانو را تحت تاثیر قرار می دهد. بورس‌های زانو، کیسه‌های کوچک حاوی مایع هستند که مانند بالش عمل کرده و اصطکاک بین استخوان‌ها و تاندون‌ها و عضلات اطراف مفصل را کاهش می‌دهند و از زانو محافظت میکنند.
باکتری می تواند به درون این کیسه‌ها نفوذ کرده و عفونت ایجاد کند. در این حالت، پخش شدن عفونت در سراسر قسمت‌های دیگر مفصل زانو، باعث ایجاد گرما و تورم در مفصل زانو میشود.
استئومیلیت (عفونت استخوان)
گاها عفونتی که در بورس یا سایر بخش‌های زانو ایجاد می شود میتواند به استخوان‌ها نیز برسد. جراحت‌هایی که استخوان را در معرض هوا قرار دهند نیز می توانند منجر به ایجاد این نوع عفونت شوند. به این نوع عفونت‌های استخوانی، اصطلاحا استئومیلیت (Osteomyelitis) گفته میشود. استئومیلیت نادر اما بسیار خطرناک است.
تشخیص عفونت زانو
عفونت زانو با آزمایش مایع زانو تشخیص داده میشوند. آسپیراسیون یا استخراج این مایع با وارد کردن یک سوزن به درون فضای مفصل آسیب دیده انجام می شود. مایع زانو برای بررسی گلبول‌های سفید خون، ویروس‌ها، قارچ‌ها و باکتری‌ها آزمایش می شود. همچنین برای بررسی وجود عفونت، آزمایش خون نیز انجام میشود. گاها در مواردی که عفونت زانو تشخیص داده شود، از عکسبرداری با اشعه ایکس نیز برای ارزیابی آسیب مفاصل استفاده میشود.
درمان عفونت زانو
عفونت مفصل زانو حتما باید توسط پزشک درمان شود. درمان‌های خانگی میتواند منجر به گسترش عفونت به جریان خون شود و عوارض شدیدی بدنبال داشته باشد.
داروهای آنتی بیوتیک
پس از تشخیص عفونت، پزشک ممکن است داروهای آنتی بیوتیک را برای کاهش رشد باکتری‌ها در زانو و برای جلوگیری از عفونت تجویز کند.
می‌توانید آنتی بیوتیک ها را تا زمانی که عفونت شروع به بهبود کند به صورت تزریق وریدی مصرف کنید. مصرف آنتی بیوتیک‌های خوراکی را میتوان تا ۶ هفته و تا زمانی که عفونت به طور کامل از بین برود ادامه داد.
تخلیه مایع مفصل زانو
در صورتی که زانوی شما عفونی شده باشد، لازم است مایع عفونی اطراف مفصل زانو تخلیه شود. برای این منظور، روش‌های مختلفی وجود دارد. یکی از روش‌های معمول استفاده از آرتروسکوپی است، که در آن از یک ابزار کوچک به نام آرتروسکوپ برای ساکشن و استخراج مایع عفونی از مفصل زانو استفاده میشود. در برخی موارد، میتوان از یک سوزن بزرگ استفاده کرده و مایع را تخلیه کرد. اما در موارد شدید که عفونت به طور جدی پیشرفت کرده است، لازم است مایع همراه با بافت آسیب‌دیده از طریق جراحی برداشته شود.
به همین ترتیب، باید توجه داشت که درمان عفونت مفصل زانو حتماً باید توسط پزشک انجام شود. استفاده از درمان‌های خانگی ممکن است منجر به گسترش عفونت به جریان خون شده و عوارض جدی و خطرناکی را به دنبال داشته باشد. بنابراین، مهم است که در صورت بروز عفونت مفصل زانو، به متخصص مراجعه و درمان مناسب را زودتر دریافت کنید.
سوالات متداول
چگونه می توان از عفونت زانو جلوگیری کرد؟
می توانید با رعایت اقدامات ساده زیر از عفونت زانو جلوگیری کنید:
- اگر داروهای آرتریت روماتوئید یا داروهای درمانی HIV و ایدز مصرف میکنید، باید از پزشک خود در مورد راه‌های مختلف برای جلوگیری از عفونت راهنمایی و مشورت بگیرید
- بطور منظم برای معاینه مفاصل به پزشک مراجعه کنید تا پزشک شما هر گونه زخم یا بریدگی که ممکن است منجر به عفونت شود را ارزیابی کند.
- نیش حشرات، عنکبوت‌ها یا گاز گرفتگی توسط حیوانات را نادیده نگیرید.
- هیچ عفونت دیگری در بدن خود را نادیده نگیرید.
- از مصرف خودسرانه داخل وریدی داروها خودداری کنید.
- رژیم غذایی سالم و وزن متعادلی داشته باشید.
اگر عفونت زانو درمان نشود چه اتفاقی رخ میدهد؟
اگر عفونت زانو درمان نشود میتواند به غضروف و استخوان زانو آسیب بزند و منجر به آسیب دائمی زانو شود. عفونت زانو میتواند به جریان خون راه یابد و از این طریق به قسمت‌های مختلف بدن پخش شود.
جهت تسریع روند بهبودی پس از درمان چه اقداماتی می توان انجام داد؟
با کاهش علائم پس از درمان، باید به تحرک و فعالیت داشتن مفصل زانو نیز توجه کرد. تحرک ملایم مفصل می تواند به روند بهبودی شما کمک کرده و از سفتی طولانی مدت مفصل جلوگیری کند. ممکن است پزشکتان شما را به فیزیوتراپیست نیز ارجاع دهد تا با انجام تمرینات و حرکات خاصی، به حرکت دادن مفصل زانوی شما کمک کند. با انجام ورزش‌های ملایم و مصرف کامل داروهای آنتی بیوتیک، مفصل زانوی اکثریت بیماران بدون هیچگونه آسیب طولانی مدتی بهبود می‌یابد. اما گاها ممکن است اینگونه نباشد. در اینصورت اگر هنوز درد دارید، روش‌های درمانی زیر را امتحان کنید:
- هر از گاهی به مفصل آسیب دیده خود استراحت دهید
- در صورت امکان حین استراحت زانو را بالا نگه‌دارید تا تورم و درد آن کاهش یابد
- برای کاهش درد و تورم، به مدت ۲۰ دقیقه کیسه یخ روی مفصل زانوی خود قرار دهید.
- سعی کنید روزانه چند تمرین تقویتی و کششی برای افزایش انعطاف پذیری مفصل زانو و کاهش هر گونه درد انجام دهید.
