درمان آب آوردن زانو (افیوژن) در اثر ضربه و یا آرتروز

آب آوردن زانو یا افیوژن زانو، یک حالت است که در آن مایعات درون مفصل زانو به‌طور غیرطبیعی افزایش می‌یابند. این وضعیت معمولاً با تورم زانو همراه است و به آن ممکن است به عنوان “آب آوردن زانو” نیز اشاره شود. مفاصل بدن در نقاط مختلف کمی مایع حضور دارند که به آن مایع سینوویال معروف است. این مایع به کاهش ساییدگی و بهبود حرکت روان در مفصل کمک می‌کند. با این حال، در برخی موارد ناشی از آسیب، عفونت یا بیماری خاص، مایعات در اطراف زانو به‌طور غیرطبیعی انباشته می‌شوند. در ادامه، تعدادی روش درمانی برای مدیریت آب آوردن زانو را معرفی خواهیم کرد.

آب آوردن زانو در چه کسانی رایج‌تر است؟

مایعات موجود در زانو به خودی خود خطرناک نیستند، ولی می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری خطرناک باشند. بعلاوه تورم طولانی مدت می‌تواند منجر به تضعیف عضلات پا شود. این موضوع در سالخوردگان خطر بیشتری دارد، زیرا این بیماری در افراد سالخورده احتمال افتادنشان را افزایش می‌دهد.

 آب آوردن زانو بیشتر در کسانی دیده می‌شود که “فرسایش” مفصل زانو در آنها بسیار زیاد  است. سن، جراحات قبلی، و چاقی همگی از عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به این بیماری هستند. ورزشکاران و کسانی که مشاغل فیزیکی سخت دارند نیز بیشتر در معرض ابتلا به افیوژن زانو هستند.

چه بیماری‌هایی می‌تواند باعث آب آوردن زانو شوند؟

آرتروز استخوان (OA)

آرتروز استخوان (OA) معمولاً همراه با پیری به سراغ فرد می‌آید. این بیماری جزء جدایی‌ناپذیر از فرسودگی دائمی مفاصل زانوست که در اثر سن و استفاده بیش از حد از زانو بوجود می‌آید. غضروف‌ها در محل بهم رسیدن استخوان‌ها به شکل بالشتک هستند، یعنی در آرنج‌، مچ دست و زانو. آرتروز می‌تواند در اثر آسیب‌دیدگی نیز بوجود آید.

آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید نیز نوعی از آرتریت است که می‌تواند موجب افیوژن زانو شد. آرتریت روماتوئید می‌تواند در هر سنی، انسان را مبتلا کند. این بیماری یک پاسخ التهابی ست که می‌تواند منجر به درد، خشکی و تورم زانو شود. به عبارت ساده‌تر، آرتریت می‌تواند دست‌ها، پاها و/یا زانوها را درگیر کند.

نقرس

نقرس نوع دیگری از آرتریت است. البته در نقرس، درد ناگهانی اتفاق می‌افتد. نقرس منجر به درد شدید، تورم، گرمی و قرمزی مفاصل شود. برخلاف OA و RA، معمولاً نقرس تنها به یک مفصل حمله می‌کند. هرچند دیده شده که بیش از یک مفصل را نیز درگیر سازد. نقرس در اثر متبلور شدن اوریک اسید بوجود می‌آید. وقتی این رسوب این کریستال‌ها در مفاصل جمع می‌شوند موجب التهاب و درد خواهند شد.

ورم مفاصل پسوریاتیک

ورم مفاصل پسوریاتیک همراه با پسوريازيس (داءالصدف) رخ می‌دهد، پسوریازیس یک بیماری پوستی است که در آن سلول‌های پوست فلس‌مانند شده، خارش شدیدی دارند و تکه تکه‌های خشک بوجود می‌آید. ورم مفاصل پسوریاتیک در 30 درصد مبتلایان پسوریازیس دیده می‌شود. همچون خیلی از اشکال دیگر آرتریت، این بیماری منجر به تورم و درد مفاصل می‌شود.

آرتریت عفونی

این نوع از آرتریت ناشی از عفونت باکتریال، ویروسی یا قارچی است که به بافت‌ها و مایع مفصلی حمله می‌کند. عفونت مفصل می‌تواند هنگامی ایجاد شود که عفونت در نقطه دیگری از بدن به مفصل برسد. زانو یکی از شایع‌ترین مفاصل درگیر با این بیماری است، ولی لگن، شانه، مچ پا و دست نیز سایر مفاصل درگیر با این بیماری هستند.

مصدومیت مفصل

مصدومیت مفصل معمولاً باعث افیوژن زانو می‌شود. درد ناشی از مصدومیت مفصل می‌تواند در نتیجه عضلات، تاندون‌ها و لیگامنت‌های آسیب‌دیده یا پاره شده در اطراف مفصل باشد. بعضی از شایع‌ترین مصدومیت‌های مفصل بعلت آماس کیسه‌های مفصلی، تاندونیت، دررفتگی، رگ به رگ شدن، پیچ‌خوردگی و شکستگی است.

نشانه‌ها و علائم آب آوردن زانو عبارتند از:

• پف کردن و تورم زانو
• درد زانو در هنگام حمل وزن
• خشکی زانو یا کاهش دامنه حرکتی ناشی از افزایش مایعات مفصل
• بزرگتر بنظر رسیدن یک مفصل از دیگری
• دمای بالا در هنگام لمس

 چگونه متوجه شویم که زانو آب آورده است؟

پزشک به طور معمول با زانوی نرمال شما را مقایسه می‌کند و زانوی متورم را با حرکات خاصی دقیقاً بررسی می‌کند. برای تشخیص و تصویربرداری آب آوردن زانو، معمولاً از تکنیک‌هایی مانند MRI و رادیولوژی (عکسبرداری با اشعه ایکس) استفاده می‌شود. پس از شناسایی علت تورم زانو، برنامه درمانی مشخص می‌شود. همچنین، سوابق پزشکی شخص نیز بررسی می‌شود تا از اثربخشی تدابیر درمانی برای او اطمینان حاصل شود.

درمان آب آوردن زانو

دلیل بروز افیوژن زانو بر نحوه انجام درمان موثر است. این درمان‌ها عبارتند از:

استراحت ،سرد درمانی و بالا بردن پاها

استراحت، سرد درمانی، فشار درمانی و بالا بردن پاها — برای افیوژن زانو ناشی از استفاده بیش از حد از زانو یا دررفتگی مفصل زانو/ یخ درمانی به کاهش درد و تورم کمک می‌کند، استراحت دادن مفصل باعث ترمیم سریعتر آن و فشار آوردن به مفصل با بانداژ کِشی یا بریس کشی زانو، از مفصل حمایت می‌کند. برای بالا بردن صحیح پاها، زیر زانوی خود یک بالشت قرار داده و زیر قوزک پای خود بالشتی بزرگتر بگذارید، به این صورت جاذبه می‌تواند در کشیده شدن آب زانو کمک کند.

آیا ماساژ درمانی کمکی به آن می کند؟

از ماساژ درمانی برای کاهش تورم مفصل زانو استفاده می‌شود مگر آن که شرایطی برای عدم استفاده از این روش درمانی وجود داشته باشد. با استفاده از فشار آرام، پوست روی زانوی خود را به صورت دایره‌وار حرکت دهید تا بافت‌های همبند زیر پوست کش بیایند، در این نقطه اکثر عروق لنفاوی بدن قرار دارند. تا هنگامی که آن محل نرم، گرم و راحتتر کشیده شود به حرکت خود ادامه دهید. سپس با استفاده هر دو دست خود، از زانو به سمت لگن، جایی که گره‌های لنفاوی قرار دارند، دست بکشید. دست کشیدن بصورت متوالی باعث کاهش ورم در ناحیه زانو خواهد شد.

درمان با پلاسمای غنی از پلاکت

امروزه، استفاده از سلول‌های بنیادین و درمان با پلاسمای غنی از پلاکت برای آب آوردن زانو، بعلت تأثیر زیاد، ایمنی و احتمال بالای بی‌نیاز کردن بیمار از انجام روش‌های تهاجمی جراحی، تعویض مفصل و فیزیوتراپی طولانی مدت، در حال کنار زدن درمان‌های سنتی این بیماری است.

تمرینات ورزشی برای آب آوردن زانو

تمرینات ورزشی برای آب آوردن زانو عبارتند از:

• تمرینات کششی نرم و تمرینات روزانه زانو
• تمرینات عمومی با شدت متوسط (می‌توان شدت این تمرینات را با بهبودی زانو افزایش  دهید)

حتماً پیش از شروع هر گونه تمرین ورزش با پزشک و/یا فیزیوتراپ خود مشورت کنید. با توصیه‌های درست پزشک یا فیزیوتراپ، می‌توان مجموعه‌ای تمرینات بدنسازی را برای تقویت عضلات آن ناحیه، حمایت از زانوی ضعیف شده و کمک به جلوگیری از تکرار شدن افیوژن زانو در آینده طرح‌ریزی کرد.