درمان پای پرانتزی در نوزادان،کودکان،بزرگسالان و فوتبالیست‌ها

پای پرانتزی یکی از اختلالات دفرمیتی پا است. در این حالت، زمانی که مچ پاهای فرد کاملا در کنار هم هستند، زانوها فاصله زیادی از هم دارند. معمولا کودکان زیر 18 ماه به طور طبیعی و به خاطر وضعیت جنینی که در شکم مادر داشته‌اند، پاهای پرانتزی دارند. اما حالت پرانتزی پاها با رشد کردن کودک به تدریج برطرف می‌شود ولی اگر این اتفاق نیافتد، مشکلات جدی ایجاد می‌شوند. پای پرانتزی همچنین می‌تواند ناشی از یک بیماری زمینه‌ای یا مشکلی مانند کمبودهای تغذیه‌ای، کمبود ویتامین D، مسمومیت با فلوراید، شکستگی استخوان و رشد غیرطبیعی استخوان‌ها باشد. با تجویز به موقع و سریع درمان‌های مناسب مانند ورزش توسط پزشک می‌توان این مشکل را برطرف نمود.

علل بروز پای پرانتزی

پای پرانتزی می‌تواند علل مختلفی داشته باشد:

ژنتیک

ژنتیک یکی از شایع‌ترین عوامل بروز پای پرانتزی است. اگر والدین این مشکل را داشته‌اند، به احتمال بسیار زیاد کودک نیز این مشکل را خواهد داشت. در این مورد، می‌توان این مشکل را حتی از سن زیر سه سال نیز مشاهده کرد. در واقع در صورتی که کودک شما چند تمرین ساده برای کمک به صاف شدن پاهای خود انجام دهد، مشکل پا پرانتزی او حل می‌شود. برخی از اوقات با رشد کردن کودک و بالا رفتن سن، دفرمیتی پاها به‌خودی‌خود خوب می‌شوند.

موقعیت جنین در رحم

اگر نوزاد پاهای پرانتزی داشته باد، این موضوع کاملا طبیعی به نظر می‌رسد. پرانتزی بودن پاها زمانی غیر عادی است که کودک رشد کند و سنش بالا برود اما همچنان پاهای او پرانتزی باشد. تمامی نوزادان به خاطر حالت خمیده‌ای که در شکم مادر داشته‌اند، پاهای پرانتزی دارند. زمانی که کودک بیشتر از 18 ماه دارد، شروع به راه رفتن می‌کند و پاهای او به تدریج صاف می‌شود تا وزن او را به خوبی تحمل کند. زمانی که کودک به سن سه سالگی می‌رسد، در حالت ایستاده، زانوهای او با هم در تماس هستند و مچ پاهای او از هم فاصله دارند. اگر این حالت رخ ندهد، بدین معناست که کودک به پای پرانتزی مبتلاست.

چاقی

به جز عامل ژنتیکی، وزن نیز می‌توان در وضعیت پاها تاثیر گذار باشد. اگر شما اضافه وزن دارید و یا چاق هستید، احتمال بروز پای پرانتزی در شما بیشتر است. در واقع، پاهای شما زمانی که می‌ایستید، راه می‌روید و می‌دوید باید وزن بدن شما را تحمل کنند. اگر بدن شما بیش از حد سنگین باشد مکن است به تدریج تاندون‌ها و استخوان‌های پای شما بشکنند و خم شوند. اگر این موضوع عامل پای پرانتزی باشد شما معمولا احساس در زانو و درد پا دارید. بنابراین اگر وزن شما بالاست، باید بسیار مراقب باشید. علاوه بر این، چاقی می‌تواند باعث بروز سایر بیماری‌ها مانند دیابت و بیماری قلبی نیز شود.

آسیب‌دیدگی

عامل دیگری که می‌تواند موجب پای پرانتزی شود، آسیب‌دیدگی است. در این موارد، آسیب‌دیدگی باید بسیار شدید و خطرناک باشد. در بسیاری از موارد مانند تصادفات ماشین یا پرت شدن از ارتفاع زیاد، افراد آسیب‌های بسیار جدی می‌بینند که می‌تواند موجب پای پرانتزی شود. همچنین در برخی موارد لازم است آسیب‌دیدگی‌های پا با انجام جراحی و حتی قطع عضو درمان شود. بنابراین باید مراقب باشید تا از بروز آسیب‌های جدی پا جلوگیری کنید.

سن

علت دیگر بروز پای پرانتزی بالا رفتن سن است. زمانی که سن شما بالا می‌رود، استخوان‌ها به تدریج ضعیف‌تر می‌شوند که این امری کاملا طبیعی است. البته شما می‌توانید با تقویت پاهای خود خطر بروز پای پرانتزی در سنین بالا را کاهش دهید. بسیاری از افراد مسن با وجود خطر بالای پای پرانتزی در سنین بالا، همچنان پاهای صاف و قوی دارند.

بلند کردن اجسام سنگین

اگر شما مرتبا اجسام بسیار سنگین بلند می‌کنید، بیش از دیگران در معرض خطر پای پرانتزی هستید. به همین خاطر است که وزنه‌برداران معمولا پاهای پرانتزی دارند چرا که هر روز وزنه‌های بسیار سنگینی بلند می‌کنند. درست است که ورزش برای سلامتی بدن مفید است اما بلند کردن اجسام بیش از حد سنگین برای پاها مضر است. اگر به سلامت پاهای خود علاقه‌مندید باید وزنه‌هایی با وزن نرمال بلند کنید. بلند کردن وزنه‌ی سنگین به کمر نیز آسیب می‌زند پس باید در انجام این ورزش بسیار مراقب باشید.

داروها

برخی داروها نیز می‌تواند بر استخوان‌های پا اثر بگذارند و موجب پرانتزی شدن پاها شوند. برای مثال برخی داروها بر حساسیت لمس در پاها اثر می‌گذارند و یا موجب بروز اِدِم (تورم) می‌شوند. بنابراین در مصرف داروها باید دقت زیادی داشته باشید و قبل از مصرف آنها مطمئن شوید که برای شما ایمن هستند و هیچ عوارض جانبی جدی ندارند.

بیماری

آخرین عامل ممکن، بیماری است. برخی از بیماری‌های خاص می‌توانند موجب پرانتزی شدن پاها شوند. بعضی بیماری‌ها باعث تورم و التهاب در بافتها و مفاصل پا می‌شوند. بیماری نقرس نیز می‌تواند موجب تشکیل کریستال‌های ریزی در مایع مفصلی شود که ایجاد درد و ناراحتی شدید می‌کند و می‌تواند در بروز پای پرانتزی موثر باشد.

علائم پای پرانتزی

پای پرانتزی را می‌توان به راحتی با مشاهده وضعیت پاها تشخیص داد. قوس پاها بیش از همه در حالتی که شخص ایستاده است نمایان می‌شود. همچنین ممکن است الگوی راه رفتن شخص کمی متفاوت از سایرین باشد.
کودکان کم سن که به پای پرانتزی مبتلا هستند هیچ دردی در پا یا زانوی خود حس نمی‌کنند اما نوجوانان ممکن است کمی درد داشته باشند. احساس درد در زانو، مچ پا و لگن در این افراد، غیر معمول نیست چرا که فشار زیادی بر روی این مفاصل وارد می‌شود. اگر شخص برای درمان پای پرانتزی اقدام نکند احتمال بروز زودرس آرتروز مفاصل زانو، لگن و مچ پا و داشتن دردهای دائمی در او بیشتر است.

پای پرانتزی چگونه تشخیص داده می‌شود

برای تشخیص پای پرانتزی برخی تست‌ها باید انجام شوند. آزمایش خون می‌توان ابتلا به بیماری ریکت یا مسمومیت با سرب را فلوراید را مشخص کند. برخی اوقات برای بررسی دقیق میزان دفرمیتی پاها و تشخیص بیماری بلانت باید عکسبرداری با اشعه ایکس انجام شود.

روش‌های درمان پای پرانتزی

بسته به علت زمینه‌ای بروز پای پرانتزی و شرایط بیمار، روش‌های درمانی مختلفی ممکن است برای پای پرانتزی تجویز شوند.

ویتامین دی

کمبود ویتامین دی می‌تواند منجر به مشکل پای پرانتزی شود. بنابراین برای درمان پای پرانتزی، باید غذاهای حاوی ویتامین دی یا مکمل‌های ویتامین دی را مصرف کنید. توصیه می‌شود که کودکان یکساله هر روز بین 400 تا 1000 واحد ویتامین دی مصرف کنند. بزرگسالان باید روزانه 1500 تا 2000 واحد ویتامین دی به بدن خود برسانند.

  کاهش وزن

چاقی بیش از حد موجب بروز پای پرانتزی و یا شدیدتر شدن دفرمیتی پاها می‌شود. از آنجایی که بدن شما وزن زیادی دارد، فشار بالایی به زانو‌ها و لگن وارد می‌شود و در نتیجه استخوان‌ها و مفاصل باید نیروی زیادی را تحمل کنند و ظرف زمانی کوتاهی فرسوده می‌شوند. داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل و انجام ورزش‌های هوازی به کاهش وزن کمک می‌کند. کم کردن وزن نیز منجر به درمان پای پرانتزی می‌شود.

سم‌زدایی بدن

برخی از مواد شیمیایی و عناصر خاص بر نحوه‌ی رشد استخوان‌ها تاثیر می‌گذارند و بنابراین بسیار مهم است که بدن از سموم پاک شود. برای مثال، فلوراید و سرب در بدن باقی می‌مانند و دفع نمی‌شوند و می‌توانند موجب ضعف استخوان‌ها شوند. برای درمان مسمومیت با فلوراید می‌توانید منیزیم یا کلسیم کربنات هیدروکساید مصرف کنید. در خانه، باید لوله‌های آب سربی را با لوله‌های PVC یا مسی عوض کنید چرا که این لوله‌ها برای سلامت ضرری ندارند. قبل از مصرف آب بهتر است از تصفیه آب استفاده کنید تا فلوراید و فلزات سنگین آن جدا شوند.

ماساژدرمانی

اگر کودک به پای پرانتزی مبتلا شود، انجام ماساژ درمانی مخصوص توسط پزشک متخصص می‌تواند به صاف شدن پاهای کودک کمک کند. طی این جلسات ماساژدرمانی، پزشک به صورت مکرر و طی بازه‌های زمانی طولانی، پاها را به سمت عقب و جلو حرکت می‌دهد. این درمان‌های دستی (درمان دستی) می‌توانند در رفع دفرمیتی پاها موثر باشند.

ورزش برای درمان پای پرانتزی

بر اساس نتایج به دست آمده ورزش درمانی موثر برای درمان پاهای پرانتزی می‌باشد. ورزش‌های توصیه شده برای درمان این مشکل عبارتند از:

حرکات یوگا

بسیاری از حرکات یوگا برای بهبود حالت قرارگیری بدن و افزایش انعطاف‌پذیری طراحی شده‌اند. البته افراد مبتلا به پای پرانتزی شاید نتوانند برخی از حرکات معمول یوگا را انجام دهند، اما انجام بسیاری از حرکات با کمک کش مخصوص یوگا ممکن است و می‌تواند به بهبود حالت پرانتزی پاها کمک کند. قبل از انجام دادن هر تمرین یوگا، یک کش مخصوص یوگا تهیه کنید و آن را دور پاهای خود ببندید. در این حالت می‌توانید بسیار حرکات یوگا مانند صورت گاو و حرکت خم جلو را انجام دهید.

ورزش‌های تقویت عضلات پا

تمرین صاف کردن پا به تقویت عضلات زانو کمک می‌کند و در نتیجه فشار کمتری به تاندون‌ها و عضلات پا وارد می‌شود و از این طریق به رفع حالت پرانتزی پاها کک می‌شود. تمرینات تقویت عضلات پا تنها در صورتی به صاف شدن حالت پرانتزی پاها کمک می‌کند، که میزان دفرمیتی پا خفیف باشد.

پیلاتس

پیلاتس نیز درست مانند یوگا به ایجاد راستای صحیح در عضلات بدن کمک می‌کند و عضلات میان تنه و شکم را تقویت کرده و به بهبود حالت پرانتزی پا کمک می‌کند. حرکات پیلاتس مانند رولاپ و بالرینا به تقویت عضلات شکم و پاها کمک می‌کنند.
بر روی زمین دراز بکشید و هر دو پای خود را از روی زمین بلند کنید و سپس سریعا پاهای خود را به سمت بالا و پایین ببرید. در هنگام انجام این کار تا جایی که می‌توانید پاها را به هم بچسبانید. عضلات شکم خود را منقبض کنید و سعی کنید تنه‌ی خود را کمی از زمین بلند کنید. این تمرین هم بر عضلات شکم و هم پاها کار می‌کند.