نکروز عروقی یک مرگ استخوانی ناشی از آسیب‌های محلی (تروما)، عوارض جانبی دارو یا بیماری است. این یک وضعیت جدی است زیرا مناطق مرده استخوانی به طور طبیعی کار نمی‌کنند، تضعیف می‌شوند و ممکن است فرو بریزند. نكروز غيرطبيعی در نهایت منجر به تخریب مفصل در مجاورت استخوان درگیر می‌شود. لگن شايع‌ترين مفصلی است که تحت تأثير نكروز آواسكولار قرار دارد و به دنبال آن زانو، شانه، مچ پا، آرنج و مچ دست قرار دارند.
نکروز عروقی همچنین تحت عناوین نکروز آسپتیک و استئونکروز شناخته می‌شود.
آیا بیماری نکروز قابل پیشگیری است؟
پیشگیری از جراحات مانند شکستگی استخوان و تغییر مفاصل می‌تواند خطر ابتلا به نکروز آواسکولار در اثر تروما را کاهش دهد. کلید پیشگیری از تخریب مفصلی ناشی از نکروز آواسکولار، تشخیص زودهنگام علت اصلی است. درمان مناسب بیماری یا شرایط اساسی می‌تواند خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را کاهش دهد.
در کلینیک امید، تخصصی در این زمینه، پس از انجام معاینات دقیق، با استفاده از رویکرد پلکانی و روش‌های پیشرفته، تا آخرین مرحله درمان، همراه بیمار خواهند بود. این مرکز درمانی مجهز، برای درمان بیماران مبتلا به نکروز سر استخوان ران، تا جایی که امکان دارد از روش‌های درمانی غیرجراحی مانند داروها، فیزیوتراپی و تمرینات تصحیحی برای بهبود وضعیت بیمار استفاده می‌کند. در صورت تشخیص و نیاز به جراحی، بیمار به یک پزشک جراح مراجعه می‌کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفن 02122780702 یا 02122780701 تماس حاصل فرمایید.
علل نکروز آواسکولار
در حالی که مکانیسم دقیق ایجاد نکروز آواسکولار شناخته نشده است، شک بر این است که قطع خون رسانی به استخوان آسیب دیده، نقش مهمی دارد. این آسیب هنگامی که ضربه تروماتیک به عروق خونی متصل به استخوان آسیب برساند یا زمانی که انواعی از بیماری‌ها گردش غیر طبیعی خون را در یک ناحیه‌ایجاد کنند، می‌تواند رخ دهد.
علل بسیاری برای نکروز آواسکولار وجود دارد اما اکثریت نكروزهای آواسکولار ناشی از یک وارد شدن یک آسیب تروماتیک به استخوان آسیب دیده (مانند شكستگی و دررفتگی)، مصرف داروهای استروئیدی (داروهای گلوكوكورتیكوئید نظیر پردنیزون و پردنیزولون، به ویژه هنگامی که در دوزهای بالا تجویز می‌شود) و یا مصرف بیش از حد الکل هستند.
سایر عوامل خطر ابتلا به نکروز آواسکولار عبارتند از سیگار کشیدن، بارداری، اشعه و درمان‌های شیمی درمانی، مغز استخوان و بیماری‌های خونی (از جمله بیماری سلول‌های داس، لوسمی، بیماری گوچر، تالاسمی) و بیماری‌های غواصی زیر آب (اثرات استخوانی بیماری کایسون همچنین تحت عنوان دیس‌باریسم یا ” the bends” شناخته شده است). نکروز عروقی بیشتر در بیماران مبتلا به بیماری‌های خاصی وجود دارد، از جمله لوپوس اريتماتو سیستمیک، دیابت قندی، واسکولیت و بیماری التهابی روده.
در حال حاضر برخی از محققان معتقدند که داروهای بیس‌فسفونات داخل وریدی، از جمله زولدرونات (Zometa) و پامیدرونات (Aredia)، که برای کاهش سطح بالاتری از کلسیم در بیماران مبتلا به سرطان و برای درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند، ممکن است خطر ابتلا به نکروز آواسکولاز استخوان فک را افزایش دهد. از قضا، بعضی از داروهای بیس‌فسفونات برای درمان درد استخوانی و کاهش ناتوانی در بیماران مبتلا به نکروز آواسکولار استفاده می‌شود (برای اطلاعات بیشتر به به بخش درمان در ادامه مراجعه کنید).
علائم نکروز آواسکولار
نکروز آسپتیک به صورت یک اختلال استخوانی بدون درد شروع می‌شود. این بیماری می تواند بدون درد باقی بماند. اغلب بعدا به ویژه پس از استفاده درد در استخوان آسیب دیده ایجاد می‌شود. درد (لگن درد) در مفصل آسیب دیده معمولا اولین علامت نكروز آواسکولار است. هنگامی که اندام تحتانی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، این بیماری می‌تواند در طی راه رفتن منجر به لنگ زدن بیمار شود. اگر ران درگیر باشد، درد کشاله ران، بخصوص هنگام راه رفتن، رایج است. همانطور که کپسول مفصلی لگن با پیشرفت نکروز فرو می‌ریزد، ممکن است بعد از چرخش یا تحمل وزن هنگام پیاده روی در مفصل ران باقی بماند.
تشخیص نکروز آواسکولار
راه‌های گوناگون برای تشخیص این بیماری عبارتند از:
سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی
تشخیص شروع AVN با مطالعه سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی آغاز می‌شود. پزشک شما می‌خواهد در مورد شغل شما، سایر مشکالت پزشکی شما و داروهای شما بداند. از شما پرسیده می‌شود که آیا الکل مصرف می‌کنید. معاینه فیزیکی برای تعیین چربی سوزی در ران و اینکه آیا شما دچار ضعف هستید یا خیر انجام می‌شود. پس از انجام این کار، به احتمال زیاد تصویربرداری اشعه ایکس تجویز خواهد شد.
تصویربرداری اشعه ایکس معمولا اگر بیماری مدت طولانی در بدن بیمار وجود داشته باشد، بیماری AVN را نشان می‌دهد. در مراحل اولیه، حتی اگر درد داشته باشید، ممکن است بیماری در تصویربرداری اشعه X تشخیص داده نشود. در مراحل پیشرفته، مفصل ران دچار آرتروز شدید می‌شود و ممکن است دشوار باشد که بگوییم مشکل اصلی AVN است یا استئوآرتریت پیشرفته کمر. در هر صورت، درمان اساسا یکسان است.
اگر تصویربرداری اشعه ایکس قادر به نشان دادن AVN نباشد، شما ممکن است یک اسکن استخوان انجام دهید تا تعیین کنید که آیا درد در ران شما ناشی از AVN اولیه است یا خیر. اسکن استخوان شامل تزریق ردیاب‌ها به جریان خون شما است. چند ساعت بعد، یک دوربین بزرگ برای گرفتن عکس از استخوان اطراف مفصل ران استفاده می‌شود. اگر خونریزی به سر فمورال وجود نداشته باشد، تصویر یک نقطه خالی را نشان می‌دهد که در آن سر فمورال باید روی فیلم مشخص شود.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی
امروزه اسکن استخوان تقریبا با تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) جایگزین شده است. اسکن MRI احتمالا شایع‌ترین آزمایش مورد استفاده برای جستجوی AVN در ران است. اسکنر MRI از امواج مغناطیسی به جای تابش استفاده می‌کند. چندین عکس از استخوان‌های لگن توسط اسکنر MRI گرفته می‌شود. این تصاویر شبیه به برش‌های عرضی استخوان هستند. اسکن MRI بسیار حساس است و ممکن است حتی فقط چند ساعت پس از آسیب‌دیدگی حتی مناطق کوچکی از آسیب به عروق خونی مفصل ران را نشان دهد.
درمان نکروز آواسکولار
جلوگیری از آسیب به استخوانی که تحت تأثیر نكروز آواسکولار قرار دارد گام اول درمان است. درمان هر گونه علت زمینه‌ساز نکروز آواسکولار (توقف سيگار كشيدن) و کنترل بيماري‌هاي زمينه‌ساز ضروري است تا در به حداقل رساندن پيشرفت بيماري و جلوگيري از پیشرفت به استخوان‌هاي ديگر موثر باشد.
داروها
نشان داده شده است که داروهای بیس‌فسفونات مانند آلندرونات (Fosamax)، در کاهش درد استخوان و بهبود عملکرد در بیماران مبتلا به نکروز آواسکولار موثر است. علاوه بر این، داروهایی برای کاهش چربی‌های خون (چربی‌ها، از جمله کلسترول و تری گلیسیرید) و داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد) در موارد خاص به طور موثر استفاده می‌شود.
فیزیوتراپی
در صورت تجویز علاوه بر درمان دارویی، فیزیوتراپی ممکن است پیشرفت این بیماری استخوان را کند کند و برخی از دردها را تسکین دهد.
- در مراحل اولیه درمان، اگر بیماری بر روی ران یا زانو تاثیر بگذارد، فیزیوتراپیست‌ها ممکن است از استفاده از عصای زیر بغل یا یک چوب دستی را جهت کمک به حرکت کردن به اطراف خود بدون تحمیل وزن به مفصل آسیب دیده به بیمار پیشنهاد کنند.
- بسته به سن شما، محل ضایعه و شدت بیماری، ممکن است شما برای شش هفته یا بیشتر به استفاده از عصا یا یک چوب دستی نیاز داشته باشید. این کار به محل آسیب دیده برای بهبودی و جلوگیری از آسیب بیشتر مفصلی زمان می‌دهد.
کارشناس توانبخشی شما همچنین ممکن است گرما و یخ درمانی را ارائه دهد که ممکن است باعث کاهش درد در عمق مفصل شود و همچنین طب سوزنی و طب فشاری که در آن سوزن‌های بسیار نازک یا ماساژ برای تحریک جریان خون و کاهش التهاب استفاده می‌شود نیز می‌توانند موثر واقع شوند.
- پس از اینکه شما بتوانید بدون درد وزن خود را روی مفصل آسیب دیده تحمیل کنید، پزشکان فیزیوتراپی می‌توانند یک تمرین ساده و کم اثر برای حفظ محدوده حرکت در مفصل آسیب دیده و همچنین ایجاد قدرت در عضلاتی که محور و حمایت از مفصل را ارائه می‌کنند، طبق دستور و مشخصات مورد دلخواه بیمار تهیه کند.
- به عنوان مثال، تمرینات کششی و حرکاتی مانند لیفت پا و یا اسکوات می‌تواند مانع از خشک شدن مفصل شود.
- علاوه بر این، اضافه کردن تمریناتی مانند تای چی یا شنا کردن به تمرینات معمول و منظم شما می‌تواند به شما در حفظ انعطاف پذیری در مفصل بدون ایجاد فشار زیاد بر روی استخوان کمک کند. این تمرین‌ها ممکن است از محدود شدن توانایی شما در راه رفتن و شرکت در فعالیت‌های روزمره جلوگیری کند. آنها همچنین جریان خون را در سراسر بدن بهبود می‌بخشد، که ممکن است به بهبود سریع استخوان کمک کند.
- یک درمانگر فیزیوتراپ همچنین می‌تواند به شما کمک کند که روش راه رفتن خود را تغییر دهید تا از تکان دادن یا قرار دادن فشار بیش از حد روی مفصل آسیب نبینید. این کار کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنید که شما قادر به استفاده از مفصل بدون احساس درد در دراز مدت هستید.
- مدت زمان فیزیوتراپی بستگی به محل ضایعه دارد و بدین ترتیب بدن شما به دارو و فیزیوتراپی پاسخ می‌دهد. بعد از چهار تا هشت هفته، درمانگر و پزشک شما پیشرفت شما را ارزیابی می‌کند و تعیین می‌کند که آیا نیاز به درمان اضافی هست یا خیر
- تحریک الکتریکی یکی از تکنیک‌های مورد استفاده در فیزیوتراپی برای درمان این بیماری مفصل ران است. جریان‌های الکتریکی بدن را از طریق الکترودهای متصل به پوست تحریک می‌کنند و رشد استخوان جدید را جایگزین استخوان‌های آسیب دیده می‌کنند.
اوزون درمانی
اوزون مولکولی است که از سه اتم اکسیژن ساخته شده است که باعث می‌شود که این مولکول ناپایدار و بسیار واکنش پذیر باشد. اوزون سمی و از مخاطرات زیست محیطی است. کاملا ثابت شده است که گاز اوزون می‌تواند به سیستم تنفسی آسیب برساند. هیچ برنامه ایمن یا موثر پزشکی از اوزون موجود نیست.
مقدار زیادی انرژی برای تولید اوزون لازم است. این واکنش به طور طبیعی در اتمسفر بالا در واکنش‌هایی که توسط اشعه شدید ماوراء بنفش تولید می‌شود، که سطح زمین را از این تابش UV محافظت می‌کند. اوزون همچنین می‌تواند به صورت مصنوعی در ماشین آلات تخصصی با استفاده از برق ولتاژ بالا تولید شود.
اوزون معمولا توسط طبیعت درمانی توسط فرایندی تحت عنوان شیمی درمانی خودکار استفاده می‌شود: خون از ورید بیمار خارج می‌شود، با گاز اوزون فیلتر شده، و سپس به خون بیمار باز می‌گردد.
درمان با سلول‌های بنیادی
درمان با سلول‌های بنیادی شامل استخراج سلول‌ها از بدن خود بیمار یعنی بافت چربی است. این سلول‌ها مسئول بازسازی و ترمیم بدن هستند و می‌توانند از بافت چربی خود شما برداشته و خالص شده و سپس به طور مستقیم در داخل ناحیه مورد نظر قرار گیرند.
این سلول‌های بنیادی نه تنها می‌توانند بدن شما را بهبود بخشیده و ترمیم کنند، بلکه می‌توانند بین رباط‌ها، غضروف و تاندون تمایز پیدا کنند و به کاهش درد مزمن در درمان بسیاری از انواع بیماری‌های لگن کمک کنند. در بسیاری از موارد، درمان با سلول‌های بنیادی برای لگن حتی ممکن است نیاز به عمل جراحی را هم از بین ببرد.
جراحی
مدیریت جراحی نکروز آواسکولار می‌تواند به روش‌های متداول نگهداری و جایگزینی مفصل (آرتروپلاستی) تقسیم شود. عمل حفظ مفصل که نیاز به جایگزینی کل مفصل را به تاخیر می‌اندازد شامل اقداماتی است که اجازه می‌دهد تا خون رسانی به استخوان آسیب دیده انجام گیرد. این روش‌ها به طور معمول در نکروز آواسکولار اولیه ناحیه‌ای از مفصل ران استفاده می‌شود و شامل حذف هسته استخوان از سر استخوان فمور مفصل ران (رفع فشار وارد بر هسته) و همچنین روش‌های استخوان سازی موضعی است. گاهی اوقات روش‌های بازسازی سطح مفصل به منظور جراحی جایگزینی مفصل اضافی انجام می‌شود. وقتی نكروز آواسکولار تا مرحله قابل توجهی پیشرفت می‌كند و استخوان فرو می‌ریزد، در نهایت در این مرحله جراحی جایگزینی مفصل مورد نیاز است.
