نکات و روش‌های درمان سکته مغزی خفیف و شدید

مسیر بهبودی پس از سکته مغزی در همه افراد یکسان نیست، زیرا درمان سکته مغزی بستگی به نوع آن دارد. نوع سکته می‌تواند ایسکمیک باشد که به علت تشکیل لخته خون رخ می‌دهد، یا هموراژیک باشد که به علت خونریزی مغزی ایجاد می‌شود. همه بیماران یکسان نیستند و سکته به همه آن‌ها به یک شکل اثر نمی‌گذارد. به طور کلی، علاوه بر نوع سکته، نکته مهمی که باید در نظر گرفته شود، شروع زودهنگام درمان است. این امر بسیار اهمیت دارد، زیرا درمان به موقع می‌تواند ریسک بروز آسیب دیدگی مغزی در طولانی‌مدت را کاهش داده و باعث شروع فوری فرآیند بهبودی می‌شود. درمان سکته مغزی ممکن است شامل عمل جراحی، مصرف داروهای خاص، فیزیوتراپی، گفتاردرمانی و سایر روش‌های درمانی باشد که در دسترس است.

 درمان سکته ایسکمیک

سکته ایسکمیک یا TIAS زمانی رخ می‌‌دهد که یک شریان که خون و اکسیژن تازه را به مغز هدایت می‌کند به علت تشکیل لخته خون مسدود گردد. این لخته‌های خونی معمولاً باعث بروز سکته ایسکمیک می‌‌شوند و همین دلیل باید آن‌ها را جدی گرفت. برای درمان این نوع سکته مغزی از داروها و سایر روش‌های درمانی موجود استفاده می‌شود.

 دارو درمانی 

اولین مرحله در درمان سکته ایسکمیک پایدار کردن علائم حیاتی است سپس پزشک به تشخیص مشکل بیمار خواهد پرداخت. هنگامی ‌که پزشک به این نتیجه رسید که بیمار دچار سکته شده است ممکن است استفاده از داروهای برطرف کننده لخته خون را تجویز نماید. این داروها که فعال کننده پلاسمینوژن بافتی هستند در صورتی که فوراً پس از شروع علائم و نشانه‌های سکته مغزی مصرف شوند باعث افزایش شانس بهبودی خواهند شد. داروی فعال کننده پلاسمینوژن بافتی به درون شریان بازو تزریق می‌شود تا بتواند لخته‌های خونی ایجاد شده را از بین ببرد. این دارو باید طی مدت ۴ ساعت پس از سکته به بدن فرد بیمار تزریق گردد به همین دلیل تشخیص علائم و نشانه‌های سکته مغزی و مراجعه فوری به مرکز اورژانس برای اقدامات پزشکی کاملاً ضروری است. در صورتی که بیمار به هر دلیلی این دارو را دریافت نکند به او داروی ضد پلاکت داده می‌شوند تا از جمع شدن پلاکت‌ها درون جریان خون و تشکیل لخته خونی جلوگیری گردد. در یک حالت دیگر پزشک به بیمار داروی ضد انعقاد خون می‌دهد که تحت عنوان رقیق کننده‌های خون شناخته می‌شوند تا از بزرگ شدن لخته خون ایجاد شده جلوگیری شود. آسپرین و کلوپیدوگرل رایج ترین داروهای ضد انعقاد خون محسوب می‌شوند که مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 انجام عمل جراحی  

در موارد بسیار شدید، پزشک ممکن است عمل جراحی را برای بازگرداندن جریان خون به حالت طبیعی انجام دهد. در این حالت، پزشک از یک کاتتر و ابزاری ویژه برای خارج کردن لخته خون که باعث سکته شده است، استفاده می‌کند. اگر فرد دچار بیماری شریان کاروتید باشد، پزشک ممکن است آنژیوپلاستی شریان کاروتید را توصیه کند. در هر دو نوع عمل جراحی، انسداد شده در شریان کاروتید برطرف خواهد شد. روش‌های دیگری نیز برای درمان سکته ایسکمیک درحال تحقیقات هستند که شامل تخلیه مکانیکی لخته خون در سکته ایسکمیک می‌شوند. در این روش، پزشک از یک دستگاه برای خارج کردن لخته خون از شریان استفاده می‌کند. یک کاتتر وارد شریان کاروتید می‌شود و سپس وارد شریان آسیب دیده و مسدود شده در مغز می‌شود، سپس با استفاده از همین دستگاه، لخته خون از طریق لوله وارد شده خارج می‌شود. در یک روش دیگر، پزشک کاتتر را وارد قسمت فوقانی ران می‌کند و آن را به سمت شریان‌های مغز هدایت می‌کند. همچنین می‌توان از این کاتتر برای ارسال داروهای لازم به منظور حذف لخته‌های خونی که در مغز ایجاد شده‌اند، استفاده کرد.

 درمان سکته هموراژیک

سکته هموراژیک زمانی به وجود می‌‌آید که یک شریان درون مغز پاره شود و خون به درون مغز نشت کند. درمان این نوع سکته مغزی با پیدا کردن علت اصلی بروز خونریزی درون مغز شروع می‌شود. برای درمان این سکته برخلاف سکته ایسکمیک داروهای ضد پلاکت و رقیق کننده خون تجویز نمی‌شود و در صورتی که بیمار از این داروها استفاده کنند پزشک فورا مصرف آن‌ها را قطع خواهد کرد. در صورتی که بالا بودن فشار خون باعث بروز این نوع سکته شده باشد پزشک و تجویز داروهای خواهد پرداخت که فشار خون بیمار را کنترل کند و از بروز خونریزی بیشتر جلوگیری نماید.

 روش دیگری که برای درمان این نوع سکته وجود دارد انجام عمل جراحی است و شامل موارد زیر می‌باشد:

• در صورتی که آنوریسم باعث بروز سکته مغزی شده باشد بستن شریان برای جلوگیری از نشت بیش‌تر خون می‌تواند کمک کننده باشد. در این روش با بستن شریان‌های بزرگ شده مغزی از بروز پارگی دوم شریان جلوگیری خواهد شد.
• آمبولیزاسیون با کویل زمان مورد استفاده قرار می‌گیرد که یک شریان باعث بروز سکته مغزی شده باشد. انجام این روش با عوارض کمتری همراه است. در این روش پزشک یک کاتتر را وارد را می‌‌کند و به سمت محل مورد نظر ارسال می‌نماید سپس یک کویل کوچک را وارد کاتتر می‌کند تا منجر به تشکیل لخته خون شده و از پارگی مجدد شریان جلوگیری نماید.
• ترمیم بد شکلی شریان ورودی یک روش جراحی دیگر است و در صورت پزشک انجام این روش را پیشنهاد می‌‌کند که شریان‌های درون مغز به هم گره خورده باشند و سپس باز شوند و منجر به سکته هموراژیک شوند. در این حالت پزشک با استفاده از پرتو ها به کوچک کردن اندازه عروق خونی می‌پردازد یا به درون آن‌ها دارو تزریق می‌‌کند تا از خونریزی آن‌ها جلوگیری شود سپس اقدام به خارج نمودن این عروق خواهد کرد.

 تلاش برای کنترل خونریزی، پایین آوردن فشار درون مغز و ثابت کردن علائم حیاتی از جمله اقدامات ضروری در درمان سکته هموراژیک است. پزشک برای کنترل خونریزی ایجاد شده داروهای مورد نیاز را به صورت وریدی به بدن بیمار تزریق خواهد کرد. بیمار از نزدیک و به طور دقیق تحت نظر قرار می‌‌گیرد تا افزایش فشار خون درون مغز او بررسی گردد. علائم و نشانه‌های افزایش فشار خون درون مغز عبارت است از احساس گیجی، سردرد، مشکل در درک دستورات داده شده و آشفتگی.

 روش‌های بهبود بیمار پس از سکته مغزی 

همان طور که در قسمت بالا اشاره کردیم شرایط بیماری هر فرد با فرد دیگری تفاوت دارد با این حال بهتر است بدانید که هر فردی که علائم و نشانه‌های سکته را از خود نشان داده است به درمان فوری نیاز دارد. خوشبختانه روش‌های درمانی کوتاه مدت و بلند مدت وجود دارد که می‌‌تواند به بیماران برای توان بخشی پس از سکته کمک کند. نوآوری های جدید، تمرینات ورزشی مخصوص سکته و انواع مختلفی از برنامه‌ها و تجهیزات مخصوص توان بخشی پس از سکته مغزی وجود دارد که به بهبود حال بیمار کمک می‌کند.

 ۶ واقعیت کلیدی و مهم درباره درمان سکته مغزی 

 نکاتی در مورد درمان سکته مغزی:

• تشخیص زود هنگام سکته بسیار ضروری است و نتایج بهتری را به دنبال دارد. تشخیص به موقع علائم و نشانه‌های سکته مغزی و شروع فوری درمان زندگی بیمار را نجات می‌دهد و باعث بهبود او خواهد شد
• از هر ده نفری که سکته می‌کنند یک نفر به طور کامل در واحد تخصصی سکته مغزی در بیمارستان بهبود پیدا می‌کند. همه بیمارانی که سکته هموراژیک یا ایسکمیک می‌کنند به واحد سکته مغزی منتقل می‌‌شوند و تحت درمان و نظارت دقیق قرار خواهند.
• مصرف داروهای از بین برنده لخته خون شانس بهبود حال بیمار و کسب نتایج مطلوب را تا ۳۰ درصد افزایش می‌‌دهد. این داروها در اکثر بیماران تا چهار ساعت نیز پس از شروع علائم و نشانه‌های سکته ایسکمیک تجویز می‌شوند. هر چه زودتر مصرف این داروها شروع شود نتایج بهتری را به دنبال خواهد داشت.
• مصرف داروهای جذب کننده لخته خون ایجاد شده گ بیش از ۵۰ درصد باعث بهبود شرایط بیمار خواهد شد. این داروها با از بین بردن لخته خون باعث افزایش شانس زنده ماندن بیمار و کاهش توانایی جسمانی در افراد می‌شوند که دچار سکته مغزی ایسکمیک ناشی از انسداد شریان بزرگ مغز شده‌اند.
• توان بخشی یک گام مهم و حیاتی در فرایند درمان است که پس از سکته مغزی در بیمارستان شروع می‌‌شود و به بهبود عملکرد فرد کمک می‌کند و باعث می‌شود بیمار بتواند به تدریج استقلال خود را تا حد زیادی به دست بیاورد.
• از هر چهار نفری که سکته کرده‌اند ۱ نفر دوباره سکته خواهد کرد به همین دلیل پزشک از روش‌های درمانی پیشگیری کننده از قبیل مصرف داروهای پایین آورنده فشار خون، داروهای کنترل کننده کلسترول، داروهای ضد پلاکت، داروهای ضد انعقاد خون برای فیبریلاسیون شریان، انجام عمل جراحی یا استنت گذاری در برخی از بیماران مبتلا به تنگ شدگی شدید شریان کاروتید استفاده خواهد کرد.

 تغییر سبک زندگی می‌تواند ریسک بروز سکته مجدد را کاهش دهد. برخی از این تغییرات عبارتند از اصلاح سبک غذا خوردن، داشتن فعالیت جسمانی و عدم استفاده از دخانیات، کنترل استرس و عدم استفاده از مشروبات الکلی.