بازتوانی پس از تعویض مفصل لگن با ورزش،لیزر و فیزیوتراپی

توانبخشی و طب مکمل دو شاخه از علوم پزشکی هستند که هدف آن‌ها ارتقای توانایی عملکرد و کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلالات فیزیکی یا معلولیت است. در برخی موارد، وقتی بیمار نیاز به جراحی دارد، این به این معنی است که اختلال آن‌ها قابل درمان از طریق روش‌های غیرجراحی نیست و پس از جراحی، فرآیند بازسازی آغاز می‌شود. به عنوان مثال، تعویض لگن یک نوع جراحی است که فرآیند نسبتاً تهاجمی دارد. در این نوع جراحی، مفصل ران بیمار (به علت آرتریت یا دیگر عوامل) حذف شده و با یک مفصل مصنوعی یا پروتز جایگزین می‌شود. تعویض لگن معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و معمولاً حدود 2 تا 4 ساعت طول می‌کشد. همچنین، به منظور پیشگیری از عوارض احتمالی مانند عفونت، ممکن است قبل از جراحی داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها مصرف شوند. دوره بهبودی پس از تعویض لگن از اهمیت بالایی برخوردار است و پزشک ممکن است پس از جراحی، برخی ورزش‌ها یا روش‌های درمانی دیگر را توصیه کند.

با ورزش‌های ملایم شروع کنید

تمرینات آرام معمولاً توسط پزشکان تجویز می‌شود تا فرد به بهبودی، تحرک و قدرت تشویق شود. فرایند ورزش روز اول بعد از عمل شروع می‌شود. تمرکز بر توان‌بخشی و قدرتمند کردن بیمار برای ایستادن مجدد روی پاهایش است. در طول روزهای بعد بیمار باید بتواند با استفاده از واکر یا عصا راه برود و از پله‌ها بالا برود.

تمرین حرکت زانو به سمت قفسه سینه

تا آنجا که ممکن و راحت است و بدون افزایش درد به‌آرامی زانوی خود را به سمت قفسه سینه بیاورید. هدف باید ایجاد کششی خفیف تا متوسط ​​باشد. درصورتی‌که علائم بعد از تعویض لگن افزایش نیافته است
حرکت را 10 تا 20 بار تکرار کنید.

دور کردن لگن و باسن از بدن

این تمرین را با دراز کشیدن بر روی پشت خود شروع کنید. زانوی خود را صاف نگه‌دارید و بدون افزایش فشار و درد پاها را به پهلو و خارج از بدن بکشید و سپس به موقعیت اولیه بازگردید (پا را از خط میانی بدن عبور نکند. کاسه زانو و انگشتان پای خود را در طول تمرین به سمت سقف روبه‌جلو نگه‌دارید. در صورت عدم وجود علائم بعد از تعویض لگن حرکت را 10 تا 20 بار تکرار کنید.

چرخش خارجی لگن و باسن 

این تمرین را با خوابیدن روی پشت و خمیده کردن زانو و گذاشتن کف پا روی زمین انجام دهید.  زانو خود را تا حد امکان و بدون افزایش درد از بدن دور کنید و بکشید و سپس به موقعیت شروع بازگردید. درصورتی‌که بعد از تعویض لگن افزایش در علائم وجود ندارد حرکت را 10 تا 20 بار تکرار کنید.

خم کردن زانو

شروع به انجام این تمرین با خوابیدن به پشت و خم کردن زانو و قرار دادن کف پا روی زمین کنید. دست‌های خود را برای حمایت روی زمین قرار دهید و سپس لگن را به سمت بالا بکشید. این حرکت را اگر باعث فشار و درد نمی‌شود، 10 تا 20 بار تکرار کنید.

بالا بردن ران و لگن 

این تمرین را با دراز کشیدن به پهلو انجام دهید و در حالی‌که کلاهک زانو را به‌جانب نگه داشته‌اید، پاها را حدود پنجاه سانتیمتر بالا بیاورید و نگه دارید. عضله باسن را منقبض کرده و حرکت را 10 تا 20 بار تکرار کنید. این تمرینات را همچنین در حالی که روی پشت دراز کشیده‌اید و کلاهک زانو رو به بالا قرار دارد انجام دهید و 10 تا 20 بار تکرار کنید. این حرکات نیز باید زمانی انجام شوند که علائم بعد از عمل تعویض لگن و جراحی وجود ندارند.

پل زدن  

مانند تصویر به پشت دراز بکشید. با فشار به پا به‌آرامی پشت خود را بالا ببرید تا زانو، باسن و شانه‌ها در یک خط مستقیم قرار گیرند. هم‌زمان عضلات پشت (گلوتال ها) را منقبض کنید و مدت 2 ثانیه نگه دارید. به‌آرامی به موقعیت شروع بازگردید. درصورتی‌که علائمِ بعد از عمل جراحی تعویض مفصل ران وجود ندارند حرکت را10 بار تکرار کنید.

 قرار دهی عضلات چهار سر ران روی تکیه‌گاه

به پشت دراز بکشید و حوله تاشده یا فوم رول شده را زیر زانو قرار دهید و زانوی خود را آرام کنید. به‌آرامی زانو خود را بکشید و تا جایی که ممکن است عضله چهار سر ران را منقبض کنید. 5 ثانیه نگه دارید و 10 بار آن را تکرار کنید.

عضلات چهار سر و کفل ایزومتریک

این تمرینات را با دراز کشیدن به پشت و صاف کردن پاهایتان شروع کنید. با زانو به زمین فشار آورید و هم‌زمان ماهیچه‌های ران را منقبض کنید و 10 ثانیه نگه دارید. این حرکت را 10 تا 20 بار تکرار کنید.

بیمارانی که تعویض لگن داشته‌اند از چه‌کارهایی باید اجتناب کنند؟

• جلوگیری از عبور پا از مركز بدن (به‌عنوان‌مثال قرار دادن پا بر روی پای دیگر)
• اجتناب از خم کردن مفصل ران بیش از 90 درجه
• اجتناب از پیچش بیش‌ازحد مفصل ران و پاها
• اجتناب از فعالیت‌هایی که فشار بیش‌ازحد روی ران ایجاد می‌کند.
• جلوگیری از تحمل وزن زیاد مانند ایستاده و راه رفتن طولانی، بلند کردن، اسکات زدن، پریدن، راه رفتن.
• از فعالیت‌های شدید به‌طور کلی اجتناب کنید.

 پس از عمل جراحی جایگزینی لگن و ترخیص از بیمارستان، اکثر بیماران با فیزیوتراپی مناسب درمان می‌شوند. میزان موفقیت درمان بستگی زیادی به رضایت بیمار از عمل دارد.

لیزر درمانی توان‌بخشی بعد از عمل جراحی

درمان با لیزر خفیف (LILT) استفاده از نور تک رنگ است. منبع نور در تماس با پوست قرار می‌گیرد تا انرژی فوتون به داخل بافت نفوذ کند، با بیومولکول های مختلف داخل سلولی ارتباط برقرار شود و موجب بازسازی سلول‌های طبیعی و عملکرد سلول‌های طبیعی شود. این فرایند همچنین به دنبال بهبود طبیعی بدن است. درمان با لیزر با شدت کم بافت را گرم نمی‌کند و برش نمی‌دهد. برخلاف بسیاری از درمان‌های بیومولکولی که تنها درد یا علائم بیماری را کاهش می‌دهند، لیزر درمانی مشکلات زمینه‌ای یا آسیب‌شناسی را نیز بهبود می‌دهد.

آیا بیمار می‌تواند ورزش کند؟  

زمان و امکان بازگشت بیمار به ورزش خاص بستگی به بیمار، نوع جراحی تعویض مفصل ران، پروتزهای لگن و نوع ورزش دارد. به‌طور کلی، شنا کردن، دوچرخه‌سواری و گلف برای افرادی که دارای جایگزین‌های استخوان هستند، ایمن هستند (زمانی که زخم جراحی بهبود می‌یابد). جراحان به‌طور معمول شرکت در ورزش‌هایی مانند دویدن و بسکتبال را توصیه نمی‌کنند زیرا فشار بر روی ران و لگن جدید ایجاد می‌کنند و پروتزها را قبل از وقت پوشانده می‌شود. بعضی از ورزش‌ها، مانند دو نفره تنیس، ممکن است با سرعت آرام اجرا شوند.
بیمار باید در مورد اهداف ورزشی خاص خود با جراح مشورت کند.