بعضی اوقات دیسک‌ها ممکن است در هر بخشی از ستون فقرات رخ دهند، اما بیشترین میزان آنها در منطقه گردن و بخش پایینی کمر اتفاق می‌افتد. بعضی اوقات این حالت را ممکن است با عناوینی مانند “دیسک گسیخته” یا “دیسک لغزنده” نیز نام ببرند. این مشکل معمولاً ناشی از ساییدگی و پارگی دیسک (که به عنوان انحطاط دیسک شناخته می‌شود) است. زمانی که صدمه به گردن وارد می‌شود، ممکن است فتق دیسک رخ دهد. در این حالت، بخش بیرونی دیسک (که به عنوان حلقه شناخته می‌شود) و مواد ژلی درون دیسک (که به عنوان گوشته هسته شناخته می‌شود) تحت فشار قرار می‌گیرند و باعث پارگی و فشار بر عصب‌های ناحیه مورد نظر می‌شوند. این وضعیت می‌تواند به انحطاط دیسک منجر شود. به عبارت دیگر، اگر دیسک را مانند یک کلوچه حلقوی تصور کنید، با فشار دادن به آن، ممکن است مقداری از ژل آن بیرون بزند، که این وضعیت به شدت به فتق دیسک شباهت دارد. چندین اصطلاح مختلف برای توصیف فتق دیسک استفاده می‌شود، اما همه به مشکل فتق دیسک اشاره دارند.
شاید شنیده باشید بعضی مواقع برخی پزشکان به بیمار می‌گویند دیسک برآمده در گردن دارد. این عارضه با فتق دیسک فرق می‌کند. دیسک‌های برآمده در ناحیه گردن بسیار شایع هستند (بخش تحتانی کمر) و در اثر تغییرات آرتروزی بسیار خفیف بروز می‌کنند.
با درمان زودهنگام دیسک گردن نیازی به جراحی نیست.
بعضی مواقع وقت شناسی بهترین گزینه درمانی است و احساس درد و ناراحتی در صورت رفع التهاب تسکین خواهد یافت. در اکثر موارد بدن فرآیند خود درمانی را با موفقیت انجام می‌دهد، اما به یاد داشته باشید گاهی اوقات تاخیر در آغاز پروسه درمانی می‌تواند مشکلات بیشتری را برای بیمار به بار بیاورد. گردن درد و علائم دیسک وابسته به گردن که کمتر از یک ماه به طول می‌انجامند، احتمالا بدون نیاز به انجام جراحی بهبود خواهند یافت.
پزشکان ما در کلینیک امید برای درمان دیسک گردن، ابتدا با استفاده از معاینات دقیق به ارزیابی میزان آسیب وارده به ساختمان های اطراف مفصل گردن مانند ماهیچه ها و بررسی وجود درد های ارجاعی می پردازند و در صورت نیاز تصویر برداری های لازم از مفصل درخواست می شود .سپس با ارائه برنامه درمانی اثر بخش و پیشرفته با رویکرد پلکانی یعنی شروع درمان با روش های درمانی ساده مانند ورزش و فیزیوتراپی و سپس متدهای پیشرفته مانند انواع تزریق ها ازجمله اوزون، استروئید و PRP به شما در غلبه به این بیماری کمک می‌کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفن 02122780702 یا 02122780701 تماس حاصل فرمایید.
دیسک گردنی چه دلایلی می‌تواند داشته باشد؟
چندین دلیل برای بروز دیسک گردنی مطرح است. تخریب پیشرونده یکی از شایع ترین دلایل برآمدگی یا دیسک وابسته به گردن محسوب می‌گردد. هر چه سن بالاتر می‌رود، عواملی همچون فشار زیاد بر مهره و ضعیف شدن ستون فقرات ممکن است خطر آسیب دیدگی را افزایش دهد. طرز قراگیری نادرست، ضربه ناگهانی، و صدمات شلاقی چند نمونه از آسیب‌هایی هستند که باعث فتق مهره گردنی می‌شوند. این عوامل خود گواه بر اهمیت مراقبت از ستون فقرات هستند. حتی یک آسیب دیدگی جزئی ورزشی نیز می‌تواند عملکرد مهره گردن را با مشکل مواجه سازد و همانطوری که قبلا گفته شد ممکن است دیسک را در معرض خطر قرار داده و احتمال آسیب دیدگی را افزایش دهد.
علائم فتق دیسک
بیماران مبتلا به فتق گردنی معمولا دچار درد، کرختی، گزگز یا بی‌حسی از ناحیه دست می‌شوند. محل درد بسته به اینکه کدام مهره دچار فتق شده و کدام عصب تحت فشار است، فرق می‌کند. برخی بیماران از یک یا چند قسمت بازو دچار ضعف می‌شوند. برای مثال، بیمار مبتلا به فتق دیسک C6-7 با باز و بسته کردن آرنج (تضعیف عضله سه سر) احساس ضعف می‌کند، زیرا عصب تحت فشار (عصب C7) موجب تحریک عضله سه سر می‌شود. احتمال دارد علائم دیگری مانند گردن درد (معمولا از سمت مهره آسیب دیده) و ناراحتی در تیغه شانه هم احساس شود.
معمولا در این شرایط اگر شخص ساعد خود را بالای سر قرار دهد، کمی احساس آرامش خواهد کرد. همچنین گزارش شده وقتی بیماران سر خود را بالا می‌گیرند، درد در ناحیه دست تشدید می‌گردد.
تشخیص
درمان مناسب همواره بر اساس تشخیص دقیق عارضه صورت می‌پذیرد. فرآیند کامل تشخیص بیماری از قرار زیر است:
- سوابق پزشکی: پزشک درباره علائم بیماری، میزان شدت، و روش‌های درمانی که پیشتر انجام گرفته با بیمار صحبت خواهد کرد.
- معاینه بدنی:یکی از پزشکان درمانگاه که در زمینه ستون فقرات تخصص دارد با دقت به بررسی و معاینه دامنه حرکتی، مشکلات تعادلی و درد خواهد پرداخت. علاوه براین، پزشک طی معاینات به دنبال هر گونه کاهش دامنه حرکتی دست، ضعف عضلانی، بی‌حسی یا سایر نشانه‌های آسیب دیدگی طناب نخاعی خواهد گشت.
- تست‌های تشخیصی: بطورکلی آزمایش با یک عکسبرداری ساده اشعه ایکس آغاز می‌شود تا از این طریق بتوان سایر مشکلات عارضه در اثر برخی عفونت‌ها را رد کرد. غالبا آزمایش سی تی اسکن و ام آر آی به منظور بدست آوردن تصاویر 3 بعدی از مهره گردنی و همچنین کمک به تشخیص فتق دیسک کاربرد دارد.
نحوه درمان فتق مهره گردنی؟
بیشتر بیماران مبتلا به فتق گردنی می‌توانند با احتیاط بیشتر و درمان‌های غیرجراحی بهبود یابند. در واقع، تقریبا 90% از بیماران مبتلا به فتق دیسک گردنی بهبود می‌یابند و نیاز به جراحی ندارند. در بسیاری از موارد، قسمت فتق داده شده از دیسک با گذشت زمان (چند هفته تا ماه) کوچکتر می‌شود و تحلیل می‌شود، که باعث کاهش فشار روی عصب نیز می‌شود. در ادامه، برخی از روش‌های درمان غیرجراحی ذکر شده است.
تجویز دارو
چندین نوع دارو به منظور کمک به تسکین درد قابل دسترس هستند.
- داروهای بدون نسخه: داروهای بدون نسخه مانند NSAIDs یا تایلنول جزء اولین گزینه‌ها محسوب می‌شوند. قرص‌های آدویل و آلوی از ویژگی ضد التهابی و تسکن دهنده درد برخوردار هستند. تایلنول یک قرص مسکن در نظر گرفته می‌شود اما فاقد خاصیت‌های ضد التهابی است. اگر یک قرص تاثیر چندانی نداشت می‌توان NSAID و تایلنول را با هم مصرف کرد.
- استروئیدهای دهانی: در صورت تشدید درد، ممکن است پزشک برای مدت کوتاهی داروی استروئیدی را برای بیمار تجویز کند. مصرف کوتاه مدت استروئیدها عوارضی به دنبال ندارد، اما مصرف بلند مدت آنها توصیه نمی‌شود. “پک دوز مدرول” یک نمونه استروئید رایج است که برای این عارضه تجویز می‌شود. این دارو طی دوره 6 ماهه تجویز می‌شود.
- داروهای مخدر در صورت بی تاثیر بودن استروئیدها تجویز می‌گردند.
- آرامبخش‌های عضلانی جهت رفع اسپاسم و گرفتگی عضلات کاربرد دارند. این داروها تاثیر چندانی در درمان فتق دیسک ندارند.
تزریق استروئید 
بطور معمول تزریق استروئید از راه اپیدورال جهت درمان فتق دیسک گردنی به بیماران پیشنهاد می‌شود. هدف از تزریق استروئید رفع التهاب اطراف عصب‌ها می‌باشد. فتق دیسک عصب‌های اطراف را تحت فشار قرار می‌دهد و این فشردگی نهایتا منجر به حساسیت و التهاب عصب می‌شود. اپیدورال‌ها تحت تاثیر فتق دیسک قرار دارند. خوشبختانه داروی ضد التهابی به منظور تسکین درد بازو به عصب تزریق می‌شود. تزریق کورتیزون تحت فلورسکوپ و توسط پزشک متخصص کنترل درد انجام می‌شود. برخی بیماران با تزریق کورتیزون برای مدت طولانی احساس آرامش می‌کنند این در حالی است که برخی دیگر تنها آرامش موقت را گزارش می‌کنند. ممکن است دست کم بیش از یک بار تزریق برای بیمار تجویز گردد. اینکه فرد بیمار هر ساله مجاز به چند مرتبه تزریق کورتیزون است، موضوع بحث متخصصان است اما اکثر آنها بین 1 تا 3 مرتبه تزریق را توصیه می‌کنند.
فیزیوتراپی مهره گردنی
فیزیوتراپی یکی از روش‌های درمانی پیشنهادی برای درمان فتق دیسک گردنی قلمداد می‌گردد. متخصص درمانگر اجرای برخی حرکات به منظور تقویت عضلات کمکی اطراف گردن را به بیمار آموزش خواهند داد. علاوه براین، برخی نرمش‌های وضعی جهت کاهش درد هم توصیه خواهند شد. با این حال اگر احساس می‌کنید ناراحتی بعد از هر جلسه درمانی در حال تشدید شدن است، بهتر است درمان را متوقف سازید و به پزشک مراجعه کنید. تکنیک درمانی دیگر شامل:
گردنبند طبی
بطور کلی استفاده از تجهیزات مهاربندی (محافظ نرم مخصوص گردن) جهت درمان فتق دیسک گردنی کارایی چندانی ندارد.
دستگاه کشش
برای اینکه عصب‌ها از زیر فشار خارج شوند لازم است ناحیه گردن تحت کشش قرار گیرد. اگرچه این تکنیک برای تمامی بیماران سودمند نیست، اما یکبار هم که شده این روش را امتحان کنید. اگر بعد از انجام این تکنیک احساس آرامش کردید، متخصص درمانگر تهیه یک دستگاه ترکشن خانگی را برای بیمار توصیه خواهد کرد.
درمان دستی
درمان دستی برای فتق دیسک‌های جزئی نتیجه بخش است مادامی که پزشک درمانگر از تکنیک‌های درمانی شدید و پر فشار بر روی گردن اجتناب ورزد. تکنیک‌های ملایم و کم فشار موثر واقع می‌شوند و برای برخی بیماران کمک کننده است. به طور کلی درمان دستی برای فتق دیسک‌های بزرگ یا در صورت تحت فشار بودن طناب نخاعی توصیه نمی‌شود. درصورتی که درمان دستی در تسکین درد کمک کننده است، بهتر است درمان را همچنان ادامه دهید. اما اگر بعد از درمان حس خوبی نداشتید، باید بلافاصله درمان را متوقف سازید.
لیزردرمانی
لیزردرمانی تکنیک درمانی سودمند دیگری جهت رفع فتق دیسک به حساب می‌آید. پرتو ملایم نور لیزر از قابلیت تحریک سلول‌ها و به دنبال آن ترمیم بافت‌ها و کاهش التهاب برخوردار است و با مسدود کردن مسیر حرکت فیبرهای درد، حس آرامش را به بیمار انتقال می‌دهد. ساطع کردن طول موج‌های لیزر مادون قرمز یا چراغ ال ای دی بر روی آسیب دیدگی‌های حاد و عارضه‌های تخریبی موجب تسکین درد و پیشرفت درمان خواهد شد. در این راستا دو نوع سازوکار مهم مطرح است:
- به منظور کاهش فشار اکسایشی و افزایش تولید ATP، می‌توان پرتوهای کم شدت را بر روی پروتئین‌های میتوکندری تاباند.
- پرتوهای شدت بالا قادرند جریان سریع اکسون در فیبرهای دلتا C و A را متوقف سازند و موقتا حرکت عصب‌ها را از کار بیندازند و به دنبال آن از حساسیت بکاهند.
شاک ویوتراپی
تاثیر اولیه شاک ویو تراپی به ایجاد نیروی مکانیکی مستقیمی مربوط می‌شود که با عبور از بافت در سطح سلولی رخ می‌دهد. این امواج قادرند اثرات تحت کنترل شده‌ای بر بافت تحت درمان بگذارند. در نهایت واکنش بیولوژیکی در درون سلول‌های بافت رخ می‌دهد و باعث می‌شود خون در ناحیه آسیب دیده به جریان بیفتد و فرآیندهای درمانی و طبیعی بدن سرعت بگیرد. شاک ویو تراپی فعالیت متابولیسمی در اطراف ناحیه آسیب دیده یا دچار ناراحتی را بالا می‌برد. این نوع درمان باعث می‌شود فرآیند جذب مجدد ذخایر کلسیم در تاندون‌ها از سر گرفته شود، روند طبیعی خود درمانی در بدن سرعت بگیرد و احساس درد کاهش پیدا کند.
تحقیقات نشان می‌دهد تحریک مکانیکی حاصل از امواج دستگاه شاک ویو می‌تواند فرآیندهای واکنشی مثبتی را در ساختار سلولی بافت آسیب دیده به جریان بیندازد. شاک ویو تراپی رادیال بدون نیاز به مصرف دارو قابل اجرا است و به تنهایی بدن را وادار به انجام خود درمانی می‌کند و حتی در برخی موارد نیاز به جراحی تهاجمی را برطرف می‌سازد. شاک ویو تراپی در درمان موثر برخی عارضه‌ها کاربرد دارد از جمله:
اوزون درمانی
اوزون تراپی به عنوان یک تکنیک جایگزین و نوین در راستای درمان بیمارانی که از گردن درد ناشی از دیسک گردنی رنج می‌برند، شناخته می‌شود. وقتی ترکیب اکسیژن-اوزون به داخل دیسک مهره گردن تزریق می‌شود، دیسک به عقب رانده شده و فشار از روی عصب برداشته می‌شود. علاوه براین، اوزون یک ماده ضد التهابی قوی محسوب می‌شود و وظیفه کاهش ورم عصب‌های حساس و متورمی را دارد که در اثر بیرون آمدن مواد داخلی دیسک (گوشته هسته) تشکیل شده‌اند. زیرا این عصب‌ها از پاها و کمر حفاظت می‌کنند. اوزون درمانی یک درمان عاری از هر گونه عوارض و بیماری محسوب می‌شود.
پی آر پی
یکی از بهترین روش‌های درمانی که توسط پزشکان در راستای درمان دیسک مهره گردنی کاربرد دارد، پی آر پی است. پلاکت‌های خونی با ترشح فاکتورهای رشد آغازگر فرآیند ترمیم بافت هستند. این فاکتورهای رشد با جذب سلول‌های درمانگر مانند سلول‌های حساس ساقه، فرآیند بهبودی را شروع می‌کنند. پی آر پی سرعت این فرآیند را با تزریق غلظت زیاد پلاکت خونی افزایش می‌دهد. روش درمان بدین صورت است که نمونه کوچکی از خون بیمار در دستگاه سانتریفیوژ قرار داده می‌شود تا از این طریق پلاکت‌ها از سایر قسمت‌های خونی جداسازی شوند. سپس پی آر پی فرآوری شده را به داخل و اطراف محل آسیب دیده تزریق می‌کنند و از این راه فرآیند درمان طبیعی بدن را به طور قابل توجهی تقویت می‌سازند.
معمولا درمان به روش پی آر پی 1 ساعت به طول می‌انجامد، و بیمار همان روز از مطب پزشک مرخص خواهد شد. بطور معمول، بهبودی بعد از تزریق پی آر پی ظرف 1 هفته صورت می‌پذیرد. بطور متوسط، لازم است 3 تا 4 جلسه درمانی جهت مداوای این عارضه اختصاص داده شود. به محض درمان شدن تاندون‌ها و مفاصل، حس آرامش دوباره به عضلات باز خواهد گشت و بهبودی چشمگیری حاصل می‌گردد.
تمرین
برخی نرمش‌های کارساز جهت کاهش درد دیسک گردنی عبارت اند از:
تمرین ثباتی
تمرین ثباتی بهترین و پرکاربردترین نرمش جهت رفع گردن درد است و زمینه ساز برقراری ثبات در گردن به حساب می‌آید. این نرمش را می‌توان در وضعیت‌های متعددی مثلا به صورت درازکش از پشت یا روی شکم، وضعیت به زانو و ایستاده انجام داد. اما این حرکت را می‌توان کمی حرفه‌ای‌تر هم انجام داد.
برای اجرای این تمرین لازم است:
- ابتدا از پشت و به صورت زانوی خم روی زمین دراز بکشید و همانطوری که در تصویر نشان داده شده پارچه یا حوله لول شده‌ای را زیر گردن خود قرار دهید طوری که کلفت ترین قسمت پارچه درست زیر گردن قرار گیرد.
- اکنون چانه را خم کرده تا گردن جمع شود و فشار از بالا به پایین به حوله لول شده در زیر گردن اعمال گردد.
- این حرکت را دو مرتبه در روز اجرا کنید، ابتدا در فواصل زمانی کوتاه و در صورت توانایی مدت زمان تمرین را افزایش دهید.
حرکت دادن سر
برای اجرای تمرین:
- ابتدا باایستید و سر را مستقیم به سمت جلو نگه دارید و بعد با کمک یک دست سر را به سمت شانه حرکت داده و 1 دقیقه در این وضعیت بمانید.