درمان سردرد تنشی هیجانی بعلت استرس،فشارعصبی در پیشانی،پشت سر وگردن

درد یک تجربه ناخوشایند است که می‌تواند در هر قسمتی از بدن رخ دهد. یکی از متداول‌ترین دردها، سردرد است، به ویژه سردردهای تنشی و هیجانی که برای افراد بسیار آزاردهنده است. این نوع سردرد در بین بزرگسالانی که روزهای پراسترس و طولانی را سپری کرده‌اند، شایع است. در برخی موارد، افرادی که ساعات زیادی را پشت کامپیوتر سپری می‌کنند، ممکن است این نوع سردرد را بیشتر تجربه کنند.

سردرد تنشی زمانی رخ می‌دهد که عضلات سر و گردن فشرده می‌شوند و فشاری بر ساختارهای زیرین مانند عروق خونی و اعصاب وارد می‌شود. در این نوع سردرد، انگار یک بند دور سر فشرده شده که به تدریج محکم می‌شود و باعث ایجاد درد و ناراحتی می‌شود.

این فشار اصلی در نقاط پیشانی، پشت سر و گردن احساس می‌شود. این نوع سردرد نشان‌دهنده وجود یک وضعیت یا بیماری زمینه‌ای جدی نیست، اما درد بسیار مزاحمی دارد و ممکن است چند روز طول بکشد. به همین دلیل ممکن است در زندگی روزانه افرادی که با این نوع سردرد دست و پنجه نرم می‌کنند، مشکلاتی ایجاد کند.

علل سردردهای تنشی

برای بروز سردردهای تنشی تنها یک علت خاص وجود ندارد. اغلب این سردردها با تحریک استرس‌های شغلی، تحصیلی، خانوادگی یا حوادث اتفاق می‌افتند. اغلب مردم متوجه نیستند که احساس خستگی یا استرس دارند اما حتی کارهای ساده ممکن است در گردن، سر و شانه‌ها ایجاد فشار کنند.

سردردها به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند:

• استرس به علل مختلف از قبیل استرس‌های فیزیکی یا فیزیولوژیک در محل کار، تحصیل یا زندگی
• استراحت یا خواب ناکافی
• وضعیت بد ارگونومیک بدن به دلیل استفاده زیاد از کامپیوتر، مطالعه زیاد، رانندگی
• آسیب و ضربه به سر و گردن
• استرس‌های روانی و عاطفی مانند افسردگی و اضطراب
• گرسنگی
• خستگی
• فقرآهن

علائم

علائم و نشانه‌های رایج سردردهای تنشی شامل:

• درد یا فشار خفیف تا متوسط روی سر به ویژه اطراف جلو، راس یا کناره‌های سر
• درد مبهم و خفیف و به صورت تیرکشیدن
• فشار روی اطراف پیشانی
• احساس انقباض یا فشار روی پیشانی یا کناره‌های سر
• حساسیت پوست سر، عضلات شانه و گردن
• مشکل در خوابیدن
• تحریک‌پذیری
• احساس خستگی زیاد
• مشکل در تمرکز
• درد عضلانی
• حساسیت خفیف به نور یا صدا

تشخیص سردرد تنشی از سردرد میگرنی

تشخیص سردرد تنشی از میگرن مشکل است. برخلاف برخی انواع میگرن، در سردردهای تنشی علائمی چون حالت تهوع، استفراغ و اختلال دیده نمی‌شود. به علاوه در سردردهای تنشی، ضعف عضله، تاری دید، درد معده و حساسیت به نور وجود ندارد.

سردردهای تنشی حمله‌ای در کمتر از 15 روز در یک ماه و به مدت حداقل 3 ماه اتفاق می‌افتند و بین 30 دقیقه تا یک هفته طول می‌کشند.

عوارض و مشکلات

سردردهای تنشی بسیار رایج هستند و افراد را با توجه به شغلی که دارند و همچنین عملکرد آنها در تحصیل درگیر می‌کنند. به علاوه این نوع سردردها کیفیت زندگی را خیلی تحت تاثیر قرار نمی‌دهند. اگرچه دردهای مکرر و سردردهای تنشی مزمن ممکن است فعالیت‌های روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد و در برخی موارد افراد مبتلا به سردرد ممکن است قادر به شرکت در برخی فعالیت‌ها و رویدادها، حاضر شدن در محل کار یا تحصیل نباشند.

تشخیص

برای تشخیص سردردهای تنشی، پزشک پیشینه کاملی از بیمار تهیه خواهد کرد و یک معاینه جسمی کامل انجام خواهد داد. انجام معاینات نورولوژیک نیز ممکن است توصیه شود. دکتر  موارد زیر را بررسی خواهد کرد:

• شدت درد– شدت درد می‌تواند نشان دهد که فعالیت‌های روزانه با چه شدتی تحت تاثیر قرار می‌گیرند. برخی افراد ممکن است اگر دچار سردردهای تنشی شوند قادر به کار یا فعالیت موثر نباشند.
• مشخصه‌های درد– پزشک برای اینکه ببیند آیا در محل درد هیچ ضربانی احساس می‌شود یا خیر سر را لمس خواهد کرد. در این معاینه موارد زیر مشخص خواهد شد: آیا درد به صورت ضربانی است، آیا درد مبهم است یا مداوم یا اینکه به صورت تیز و خنجری است.
• محل درد–  پزشک در معاینه محل درد را نیز مشخص خواهد کرد. آیا درد در کنار سر، پشت یا پیشانی ایجاد شده است؟ در برخی موارد درد ممکن است پشت چشم‌ها نیز احساس شود.

در برخی موارد آزمایشات عکسبرداری توصیه می‌شود:

• سی‌تی‌اسکن- سی‌تی‌اسکن تستی است که در آن برای مشخص کردن ساختارهای سر و برای تشخیص احتمالی علت سردرد تصاویر مقطعی سه بعدی تهیه می‌شود.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI)- در MRI تصاویر واضحی از ساختمان سر، جمجمه و مغز تهیه خواهد شد.

داروها  

انواع مختلف داروهایی که توسط پزشک توصیه می‌شوند شامل:

مسکن‌ها  

برای کاهش سردرد تنشی بیماران در اغلب موارد می‌توانند از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنند. داروهایی مانند کتورولاک، ایندومتاسین و ناپروکسن نیز ممکن است توسط پزشک برای درمان سردرد تجویز شوند. از مصرف خودسرانه داروهایی که باید با نسخه پزشک مصرف شوند خودداری کنید زیرا برخی داروهای خاص در صورت استفاده مکرر  واکنش‌های آلرژیک یا اثرات جانبی ایجاد می‌کنند.

تریپتان‌ها و داروهای خواب‌آور 

در برخی افرادی که سردردهای تنشی و میگرن دارند داروی تریپتان ممکن است باعث تسکین هر دو نوع سردرد شود. داروهای خواب‌آور به ندرت تجویز می‌شوند زیرا با مصرف این داروها احتمال اعتیاد فرد یا مصرف بیش از حد دارو وجود دارد.

درمان‌های ترکیبی

در افرادی که سردردشان با داروهایی که در بالا اشاره شد بهتر نمی‌شود درمان ترکیبی توصیه می‌شود. این داروها شامل ترکیبی از آسپرین، استامینوفن و کافئین هستند.

اگر ضددردها اثر نداشته باشند پزشک ممکن است برای آزاد کردن تنش سر و گردن یک شل‌کننده عضلانی تجویز کند. همچنین برخی پزشکان ممکن است مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) تجویز کنند. این داروها با پایدار کردن سطح سروتونین مغز به بیمار کمک می‌کنند تا استرس خود را مدیریت کند.

داروهای پیشگیری‌کننده

این داروها برای کاهش دفعات حمله به ویژه در افراد دچار سردردهای تنشی مزمن که سردرد این افراد به وسیله داروها و سایر روش‌های درمانی کنترل و درمان نمی‌شود تجویز می‌شود.

• ضدتشنج‌ها و شل‌کننده‌های عضلانی ممکن است از سردردهای تنشی پیشگیری کنند. این داروها شامل توپیرامات‌ها(توپاماکس) که ضدتشنج هستند می‌شود.
• داروهای ضدافسردگی تری‌سیکلیک مانند پروتریپتیلین و آمی‌تریپتیلین برای پیشگیری از سردرد تنشی تجویز می‌شوند. عوارض جانبی رایج شامل خواب‌آلودگی، خشکی دهان و یبوست هستند.
• سایر داروهای ضدافسردگی می‌توانند کمک کنند تا احتمال حملات سردرد تنشی کاهش پیدا کند. این داروها شامل میرتازاپین(رمرون) و ونلافاکسین (افکسور XR ) هستند.

این داروهای پیشگیری‌کننده ممکن است برای اثرگذاری نیاز به هفته‌ها زمان داشته باشند.

رژیم غذایی خود را بهبود دهید

انجام تمرین‌های کاهش‌دهنده استرس به‌همراه در پیش‌گرفتن یک سبک زندگی سالم‌تر  بهترین کار برای پیشگیری از سردردهای تنشی است. تغذیه نقش بسیار مهمی دارد. اینکه فرد از یک رژیم غذایی غنی از غذاهای ضدالتهابی که انرژی بدن را تامین می‌کنند و به وی کمک می‌کنند تا استرس خود را مدیریت کند پیروی می‌کند یا اینکه غذاهای سرشار از مواد قندی، کافئین و غذاهای فرآوری‌شده مصرف می‌کند روی مدیریت سردردهای تنشی تاثیر مهمی دارد. در زیر به برخی مواردی که احتمال ایجاد سردرد تنشی را کاهش می‌دهند اشاره می‌شود:

• در طول روز به اندازه کافی آب بنوشید.
• از مصرف میان‌وعده‌های شیرین که باعث نوسانات قند خون می‌شوند خودداری کنید.
• سیگار نکشید.
• مقدار کافئینی را که مصرف می‌کنید کاهش دهید و قبل از خواب از مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین خودداری کنید چرا که این نوشیدنی‌های باعث بیخوابی می‌شوند.(خواب در مدیریت درد نقش بسیار مهمی دارد)
• قند خون خود را ثابت نگه دارید، خود را خیلی خسته نکنید و اضطراب خود را کنترل کنید.

از یک رژیم غذایی ترمیمی که به صورت طبیعی باعث شل شدن عضلات می‌شود و به شما کمک می‌کند تا استرس خود را کنترل کنید پیروی کنید. برخی از بهترین غذاها برای پیشگیری از سردرد شامل موارد زیر است:

• برای ثابت نگه‌داشتن قند خون مواد پروتئینی طبیعی و ارگانیک مانند تخم‌مرغ محلی، ماهی دریا، گوشت ارگانیک یا فرآورده‌های لبنی خام مصرف کنید. برای اجتناب از مصرف افزودنی‌ها که خود  عامل شروع فرآیندهای آلرژیک و سردردها هستند از گوشت فرآوری‌نشده و ترجیحا ارگانیک استفاده کنید.
• غذاهای غنی از فیبر-سبزیجات، میوه‌ها، غلات، آجیل و دانه‌ها در تامین فیبر مورد نیاز بدن نقش دارند. این مواد غذایی با کاهش یبوست احتمال ایجاد سردرد مرتبط با یبوست را کاهش می‌دهند.
• مصرف چربی‌های سالم برای کاهش التهاب و جلوگیری از کاهش قند خون- آجیل، دانه‌ها، روغن نارگیل یا زیتون، آووکادو و ماهی دریا به هضم مواد مغذی مهم کمک می‌کنند و برای تنظیم هورمونی و عملکرد مغزی اهمیت دارند.
• مواد غذایی غنی از منیزیم و الکترولیت‌ها-سبزیجات برگ‌سبز، سیب‌زمینی شیرین، هندوانه و موز منبع خوبی از منیزیم به شمار می‌روند و باعث شل شدن عضلات می‌شوند.

غذاها و نوشیدنی‎‌هایی که در زیر اشاره می‌شود  باعث شروع سردرد می‌شوند، بنابراین برای پیشگیری از سردرد مصرف آنها را محدود کنید.

• مصرف بیش از اندازه شکر- باعث تغیرات هورمونی می‌شود و با تحت فشار قرار دادن غدد آدرنال باعث ایجاد حس استرس و خستگی می‌شود.
• آلرژی‌های رایج نسبت به مواد غذایی-حساسیت‌ها و آلرژی‌هایی مانند حساسیت به گلوتن، شیرگاو، بادام‌زمینی، تخم‌مرغ، سویا و صدف می‌تواند باعث یبوست، گرفتگی عضله و سردرد شود.
• غذاهای مملو از نمک-مصرف زیاد سدیم به ویژه در غذاهای بسته‌بندی شده یا رستورانی که حاوی افزودنی‌هایی مانند مونوسدیم گلوتامات و سایر مواد شیمیایی هستند می‌تواند باعث از دست رفتن آب بدن و انقباض عضلانی شود.

فیزیوتراپی

درمان‌های دیگری برای تسکین درد ناشی از سردردهای تنشی نیز وجود دارند. برخی از این درمان‌ها شامل موارد زیر هستند:

• ماساژ- ماساژ(ماساژ) کمک می‌کند تا استرس کاهش پیدا کند و از آنجا که باعث بهبود جریان خون می‌شود باعث کاهش درد نیز می‌شود. به علاوه ماساژ برای تسکین حساسیت موضع به لمس و عضلات منقبض در پشت سر، شانه‌ها و گردن موثر است.
• طب سوزنی-طب‌سوزنی(طب‌سوزنی) نوعی تسکین درد موقت ایجاد می‌کند. استفاده از این روش برای افرادی که سردرد مزمن دارند توصیه می‌شود. در طب سوزنی سوزن‌های بسیار باریکی در مریدین‌های خاصی در بدن قرار داده می‌شوند. در طب سنتی چین این عقیده وجود دارد که این کار باعث جریان پیدا کردن انرژی مثبت در بدن شده و درد سردردهای مزمن را کاهش می‌دهد.
• نفس عمیق، رفتاردرمانی و بیوفیدبک(بیوفیدبک)- این تکنیک‌های آرام‌سازی درد را کاهش می‌دهند و باعث شل شدن عضلات منقبض می‌شوند.

ورزش کنید و تحرک بیشتری داشته باشید

ورزش منظم علاوه بر اینکه یک روش عالی برای کاهش استرس است تاثیرات مثبتی روی میزان فشارخون، خواب و سلامت عمومی فرد دارد. افرادی که بیشتر ورزش می‌کنند با کمتر دچار بیماری‌های ناشی از استرس(مانند مشکلات قلبی یا دیابت)، چاقی و افسردگی می‌شوند.  به علاوه فعالیت فیزیکی جریان خون را بهتر کرده و باعث تقویت عضلات می‌شود.

بر اساس مطالعات انجام گرفته، فعالیت متوسط ورزشی به ویژه اگر فرد سایر عادات سالم از قبیل پیروی از رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و خوب خوابیدن را در خود به وجود آورد دفعات و شدت سردردهای شدید و حتی در برخی افراد  حملات میگرنی را کاهش می‌دهد. ورزش‌کردن با تغییر سطح مواد شیمیایی طبیعی موسوم به اندورفین‌ها که با اثرات ضددردی و ضدافسردگی خود حس داشتن حال خوب را در فرد ایجاد می‌کنند روی خلق‌وخوی فرد تاثیر مثبت می‌گذارد. پزشکان بیشتر پیاده‌روی و شنا را توصیه می‌کنند.

روی وضعیت صحیح بدن(پوسچر) خود کار کنید

خیره شدن به یک صفحه نمایش در طول روز در ایجاد سردرد نقش دارد. در این وضعیت یک عامل ایجاد کننده سردرد افزایش استرس و دیگری احتمالا نور آبی ساطع شده از ابزارهای الکترونیکی است- به خاطر داشته باشید که پوسچر یا وضعیت بدن نیز بسیار اهمیت دارد. وضعیت بد قرارگیری بدن می‌تواند منجر به انقباض شانه، گردن، عضله پوست سر و فشرده شدن اعصاب شود که در نهایت باعث ایجاد درد می‌شود.

روی بهبود وضعیت بدن خود چه در هنگام نشستن و چه ایستادن کار کنید. شانه‌های خود را عقب نگه‌دارید، به جای خم کردن سر خود به سمت جلو سر را به موازات زمین نگه‌دارید. اگر ساعات طولانی پشت میز می‌نشینید از یک صندلی حمایتی که به شما کمک کند عضلات خود را به صورت طبیعی شل کنید استفاده کنید. صفحه نمایش کامپیوتر را درارتفاعی به موازات چشمان خود قرار دهید و با عقب نگه‌داشتن شکم خود سعی کنید صاف بنشینید. بیشتر میز و صندلی‌های استاندارد شرایطی را برای فرد فراهم می‌کنند تا ستون فقرات و پشت صاف نگه‌داشته شود، سر رو به جلو خم نشود و ران‌ها به موازات زمین قرار گیرند.

درمان‌های خانگی 

روش‌های خانگی بسیار زیادی وجود دارند که فرد می‌تواند با کمک آنها درد و تنش ناشی از سردرد را کاهش دهد.

• زمانی که استرس دارید یا احساس سردرد می‌کنید استراحت کنید.
• از کیسه یخ یا دوش آب گرم یا هر چیزی که درد را کاهش می‌دهد استفاده کنید.
• میزان استرس خود را کنترل کنید. برای پیشگیری از قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا برای روز بعد خود برنامه‌ریزی کنید.
• از کیسه آب گرم یا کیسه یخ هرکدام که بیشترین اثر را دارد استفاده کنید.
• وضعیت نادرست بدن خود را تصحیح کنید. پوسچر خوب از تحت فشار قرار گرفتن ماهیچه‌ها جلوگیری می‌کند. استفاده از مبلمان ارگونومیک  به مدیریت و کاهش درد کمک می‌کنند.