سزاموئیدیت (درد زیر شست پا) و درمان آن با وسایل ارتوپدی و ورزش پا

سزاموئید یا سوزن استخوانی به استخوان‌های خاصی در بدن اشاره دارد که در ناحیه مفصل قرار گرفته‌اند و به شکستگی استخوان‌ها متصل نیستند؛ به جای آن، نقش مهمی در تسهیل حرکت تاندون‌ها ایفا می‌کنند. دو استخوان سزاموئید در قسمت زیرپا و نزدیک انگشتان پا قرار دارند. سزاموئید به تحمل وزن بدن کمک کرده و استخوان‌های انگشتان پا را به سمت بالا هدایت می‌کند. اما وقتی تاندون‌های اطراف سزاموئید التهاب می‌کنند، این وضعیت به عنوان سزاموئیدیت شناخته می‌شود. سزاموئیدیت بیشتر در بین ورزشکاران مانند دونده‌ها و افرادی که در بازی بیسبال فعالیت می‌کنند، رخ می‌دهد. در این مقاله، قصد داریم به بررسی علائم، نشانه‌ها و علل سزاموئیدیت بپردازیم و نحوه درمان آن را در منزل به شما آموزش دهیم.

درد سزاموئید چگونه به وجود می‌آید؟ 

درد سزاموئید می‌‌تواند به اشکال مختلف ایجاد شود که به شرح زیر می‌باشند:

• هنگامی ‌که بافت‌های نرم اطراف استخوان‌های سزاموئید ملتهب می‌شوند پزشک به وضعیت ایجاد شده سزاموئیدیت می‌گوید. این اختلال معمولاً به علت انجام دادن یک مجموعه از حرکات تکراری در انگشت ایجاد می‌شود که در افراد ورزشکار از قبیل دوندگان به وجود می‌آید.
• شکستگی استخوان نیز می‌‌تواند باعث به وجود آمدن درد سزاموئید شود. شکستگی زمان ایجاد می‌‌شود که فرد به زمین بخورد یا آنکه فرد با قدرت بسیار زیاد روی سینه پای خود فرود بیاید. احتمال بروز شکستگی استرسی در استخوان‌های سزاموئید وجود دارد این اختلال معمولاً به علت تحت فشار قرار گرفتن بافت نرم ناشی از فعالیت زیاد ایجاد می‌‌شود و معمولاً ورزشکاران به علت حرکات تکراری و سنگین که در زمین ورزش به بافت‌های نرم کف پا و انگشت شست وارد می‌شود دچار شکستگی استرسی خواهند شد.
• آرتروز نیز می‌‌تواند در محل لغزش استخوان سزاموئید زیر استخوان انگشت شست به وجود بیاید. سزاموئید به ایجاد یک مفصل می‌پردازد که برخلاف استخوان انگشت شست حرکت می‌کنند. این مفصل نیز همانند سایر مفاصل بدن ممکن است دچار آرتروز شود. آرتروز یکی از مشکلات شایع افرادی است که قوس کف پای آنها بسیار زیاد است. بالا بودن قوس کف پا باعث میشود که مفصل اصلی انگشت شست سفت شود و به این ترتیب فشار زیادی به استخوان‌های سزاموئید وارد گردد.
• در برخی موارد خونرسانی به استخوان سزاموئید کاهش پیدا می‌‌کند که به این وضعیت استئوکندریت می‌گویند. این اختلال باعث می‌شود که یک قسمت از استخوان از بین برود. تلاش بدن برای ترمیم این ناحیه باعث تجمع کلسیم اضافی در اطراف این ناحیه آسیب دیده خواهد شد.
• گاهی اوقات درد سزاموئید به علت وجود بافت اضافی زیر مفصل انگشت شست که شبیه پینه می‌باشد ایجاد می‌شود. پزشکان به تشکیل بافت اضافی در این ناحیه پلانتار کراتوزیس می‌گویند.

علائم و نشانه‌های درد سزاموئید چیست؟

درد سزاموئید معمولاً به همراه یک درد مداوم و غیرقابل تمییز زیر مفصل انگشت شست همراه است. این درد عموماً حالت عود کننده و فروکش کننده دارد و با استفاده از یک کفش خاص بدتر می‌شود. فعالیت‌های ورزشی که وزن بدن را بر این ناحیه تحمیل می‌کنند، می‌توانند درد را تشدید کنند. درد بوجود می‌آید زمانی که تاندون‌های اطراف سزاموئید التهاب می‌کنند و به همین دلیل بیمار در زیر مفصل انگشت شست و اطراف پا درد احساس می‌کند. به علت مزمن بودن سزاموئید، درد می‌تواند به تدریج همراه با تورم و کبودی پدید آید. با این حال، در صورتی که استخوان سزاموئید شکسته شود، بیمار بلافاصله درد را احساس خواهد کرد. درد در هنگام خم کردن و صاف کردن انگشت شست بسیار شایع است و با انجام فعالیت‌هایی مانند رقصیدن، دویدن یا پریدن و تحمیل فشار زیاد به این استخوان، بیشتر می‌شود.

درد سزاموئید چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک به منظور تشخیص آسیب دیدگی سزاموئید به انجام معاینه جسمانی می‌‌پردازد و پای شما را معاینه می‌کند و کانون تمرکز او ناحیه مفصل انگشت شست است. پزشک بدین منظور به کمک حرکات دست خود پای شما را معاینه می‌کند و از شما می‌خواهد که پای خود را حرکت دهید تا بتواند به بررسی دامنه حرکات مفصل بپردازد سپس از شما می‌خواهد که راه بروید تا به آنالیز حالت بدن در هنگام راه رفتن و الگوی کفش شما بپردازد. انواع مختلفی از اختلالات پا شباهت زیادی به سزاموئید دارند به این ترتیب شناسایی دقیق علت بروز درد سزاموئید چالش برانگیز می‌باشد. پزشک به منظور تایید و تشخیص این اختلال از عکسبرداری توسط اشعه ایکس یا سایر روش‌های تشخیصی استفاده می‌کند. عکس برداری توسط اشعه ایکس می‌تواند اطلاعات خوبی را در این ارتباط با استخوان سزاموئید و مشکلات احتمالی به وجود آمده در آن ارائه دهد. ممکن است استخوان سزاموئید در عکسبرداری توسط اشعه ایکس این گونه به نظر برسد که به دو یا چند استخوان تقسیم شده است این وضعیت در حدود ۱۰ درصد از افراد طبیعی است. در صورتی که فضای کوچک بین استخوان‌ها خفیف باشد معمولاً مشکلی وجود ندارد اما در صورتی که فضای ایجاد شده بزرگ باشد احتمال بروز شکستگی مطرح خواهد شد به این ترتیب پزشک درخواست انجام تست‌های تشخیصی دیگر را می‌‌دهد تا بتواند به تشخیص قطعی دست پیدا کند.

در مواردی که نتایج حاصل از عکسبرداری توسط اشعه ایکس طبیعی باشد یا هرگونه سوالی در ارتباط با علت تقسیم شدن استخوان سزاموئید وجود داشته باشد پزشک درخواست انجام اسکن استخوان را می‌دهد. برای انجام اسکن استخوان پزشک به تزریق یک ماده وریدی به درون عروق خونی بدن می‌پردازد و سپس فرآیند اسکن انجام خواهد شد. ماده حاجب تزریق شده در نقاطی تجمع پیدا می‌‌کند که فشار بسیار زیادی به بافت استخوان وارد می‌شود. در این موارد معمولاً ماده حاجب به مقدار زیاد در ناحیه استخوان سزاموئید تجمع پیدا می‌کند. ممکن است پزشک درخواست انجام سایر تست‌های تشخیصی از قبیل اسکن ام آر آی را بدهد. این اسکن به پزشک کمک می‌‌کند به این نتیجه برسد که آیا استخوان دچار عفونت شده است یا خیر. انجام چند تست تشخیصی به پزشک برای تصمیم گیری نهایی در خصوص مشکل بیمار کمک خواهد کرد.

بهترین روش برای درمان سزاموئید چیست؟ 

معمولاً برای درمان سزاموئیدیت از روش‌های غیر جراحی استفاده می‌‌شود و به طور کلی باید قبل از انجام عمل جراحی به سراغ روش‌های درمان مراقبتی رفت. فرایند درمان به تشخیص پزشک و شدت آسیب دیدگی استخوان سزاموئید بستگی دارد و شامل موارد زیر می‌باشد:

• چسب زدن روی استخوان سزاموئید می‌تواند به رفع فشار از قسمت کف پا کمک کند.
• درمان دستی توسط یک متخصص باتجربه و انجام آن در منزل می‌تواند به بهبود دامنه حرکات مفصل کمک کند.
• پوشیدن کفش مناسب و تعویض کفش قبلی، در هنگام ورزش کردن و انجام امور روزمره باعث رفع فشار از استخوان سزاموئید و کمک می‌‌کند و از شدت درد بیمار کاسته خواهد شد.
• استفاده از تجهیزات مخصوص این اختلال می‌تواند به رفع فشار از روی ناحیه آسیب دیده کف پا کمک کند تا درد بیمار کاهش پیدا کند و فرایند بهبود او تسریع گردد.
• مصرف داروهای خوراکی از قبیل داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب به صورت موقت می‌تواند کمک کننده باشد.
• تزریق استروئید در برخی موارد می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. تزریق استروئید معمولاً به کمک هدایت تصویری انجام می‌‌شود تا از پزشک از قرار گرفتن صحیح سوزن در ناحیه مورد نظر اطمینان حاصل کنند.
• استراحت دادن به پای آسیب دیده و جلوگیری از وارد شدن فشار بیش از حد به استخوان سزاموئید می‌تواند به کنترل درد کمک کند به ویژه در مواردی که بیمار دچار شکستگی سزاموئید شده است.
• جراحی معمولاً فقط زمان در نظر گرفته می‌شود که سایر روش‌های درمانی موجود کمکی به بهبود بیمار نکرده باشند. در صورتی که بیمار به انجام عمل جراحی نیاز داشته باشد پزشک روش‌های جراحی موجود را برای او توضیح خواهد داد تا با مزایا و معایب هر روش آشنا شود. برای انجام این عمل جراحی باید بیمار به یک پزشک با تجربه مراجعه کند.

حرکات ورزشی مناسب برای درد زیر شست پا کدامند؟ 

برخی از تمرینات ورزشی ساده که می‌تواند به بهبود درد زیر شست پا کمک کنند به شرح زیر می‌باشند اما بهتر است قبل از انجام آنها با پزشک خود مشورت کنید تا شما را بیشتر راهنمایی کند:

خم کردن انگشت 

با توجه به آن که استخوان‌های سزاموئید در ناحیه انگشت شست قرار دارند درمان این اختلال را باید از این ناحیه آغاز نمود. انجام دادن این تمرین ورزشی می‌تواند به خوبی استخوان‌های این ناحیه را هدف قرار دهند تا به تسکین درد و التهاب آنها کمک نماید. حرکت کرانچ انگشت ‌شست در و افرادی که دچار درد و التهاب انگشت شست هستند بسیار کمک کننده است و معمولاً طی مدت کوتاهی به بهبود درد و افزایش دامنه حرکات انگشت کمک می‌کند. برای انجام این تمرین باید پای خود را روی یک حوله بگذارید و حوله را به کمک انگشتان پای خود جمع کنید و به سمت بالا بکشید و سپس آن را روی زمین قرار داده و به کمک انگشتان تان باز نمایید. برای تسلط بهتر می‌توانید روی صندلی بنشینید. در صورتی که به طور مداوم به انجام این تمرین بپردازید شاهد بهبود درد خود خواهید بود.

بالا آوردن پا 

معمولا انجام این تمرین ورزشی زمانی توصیه می‌‌شود که درد و التهاب به طور کامل از بین رفته باشد در غیر این صورت باعث تشدید درد خواهد شد. برای انجام این تمرین باید بایستید و روی انگشتان پای خود قرار بگیرید و بدن خود را به سمت بالا بکشید. چند ثانیه در این حالت بمانید سپس به نقطه شروع برگردید و سعی کنید در طول روز ۱۰ تا ۱۵ مرتب انجام این تمرین ورزشی بپردازید تا عملکرد استخوان سزاموئید بهبود یابد و از شدت درد شما کاسته شود.

تکان دادن انگشتان به صورت ساده

انجام این تمرین ورزشی زمان توصیه می‌شود که انگشتان پا دچار درد و التهاب هستند. انجام دادن تدریجی این تمرین ورزشی باعث کاهش درد خواهد شد. کشش ساده انگشتان پا می‌تواند به بهبود دامنه حرکات انگشتان و کاهش التهاب کمک کند. انجام این تمرین ضمن توصیه می‌شود که انگشتان پا در حالت راحت قرار گرفته اند و شما می‌توانید به سادگی انگشتان خود را بکشید. پس از آن که پای خود را به طور کامل به سمت بیرون کشید و از عضلات پای خود استفاده کردید و باید انگشتان شما به سمت پایین و سپس عقب کشیده شوند. باید این تمرین ورزشی را چند مرتبه تکرار کنید تا شاهد تاثیرات آن باشید. سزاموئید ایت یک مشکل بسیار بزرگ برای اکثر افراد محسوب می‌‌شود و معمولاً بیمار را دچار درد بسیار زیادی خواهد کرد و به این ترتیب می‌‌توان به کمک این تمرینات ورزشی تا حد قابل توجهی به کنترل درد پرداخت.

چقدر طول می‌کشد تا درد زیر انگشت‌ شست بهبود پیدا کند؟ 

اگر شما دچار درد زیر انگشت شست شده‌ اید معمولاً حدود ۲ تا ۳ هفته طول می‌‌کشد تا به طور کامل و به کمک روش‌های درمانی مناسب بهبود پیدا کند. در صورتی که شما دچار آسیب دیدگی جدی از قبیل شکستگی استخوان سزاموئید شده‌اید و دوران درمان شما حدود ۶ تا ۸ هفته خواهد بود به شرط آنکه هیچ گونه فشاری به استخوان آسیب دیده وارد نشود. درمان نکردن این اختلال معمولاً بیمار را دچار مشکلات زیادی خواهد کرد به همین دلیل باید برای درمان آن به متخصص فیزیوتراپی یا درمان دستی مراجعه نمود تا به تسریع فرایند بهبود کمک کند.

۷ روش برای درمان درد زیر انگشت شست در منزل

 در اکثر موارد می‌توان درد زیر انگشت شست را در منزل درمان کرد که برخی از این روش‌های کمک کننده به شرح زیر می‌باشند:

• اجتناب از انجام تمرینات ورزشی که باعث بروز درد می‌شوند یا کاهش دفعات انجام آنها از قبیل دویدن
• هر سه ساعت یک بار باید به مدت ۱۰ دقیقه از کمپرس یخ استفاده کنید تا از تورم پای شما کاسته شود.
• از کفش پاشنه کوتاه و مناسب استفاده کنید.
• از پوشیدن کفش پاشنه بلند که فشار زیادی به پا وارد می‌‌‌کند خودداری کنید تا از بروز التهاب تاندون در آینده پیشگیری گردد.
• پس از شروع مجدد فعالیت روزانه باید از کفشی استفاده کنید که به خوبی از پای شما محافظت می‌کند.