کمر درد، یکی از شایع‌ترین علل مرخصی از کار و مراجعه به پزشک در سراسر جهان است. شیوع کمر درد در زنان و مردان به اندازه‌ای است که شدت آن می‌تواند از یک درد مبهم و ثابت تا یک درد ناگهانی و شدید باشد. این درد ممکن است به صورت ناگهانی در اثر تصادف یا بلند کردن اشیاء سنگین شروع شود، یا به دلیل فرسایش و ترک‌خوردگی در ستون فقرات به مرور زمان بوجود آید. در بیشتر موارد، کمر درد نیمه‌حاد یا کوتاه‌مدت است و برای چند روز تا چند هفته ادامه می‌یابد. اگرچه کمر درد نیمه‌حاد در طول چهار تا دوازده هفته طول می‌کشد و کمردرد مزمن به دردی گفته می‌شود که بیش از ۱۲ هفته ادامه دارد. نوع کمر درد مهم نیست، زیرا روش‌های متعددی برای کاهش و مدیریت انواع کمر درد وجود دارد.
انواع کمردرد بر اساس شدت درد
کمردرد می‌تواند آزار دهنده یا کاملاً ناتوان کننده باشد. از آنجایی که سلامت ستون فقرات برای عملکرد و تحرک روزمره‌ی انسان بسیار حیاتی است، باید کمردردتان را با دقت بیشتری نظارت کنید تا بتوانید علائم خود را دقیقاً به پزشک انتقال دهید. در اینجا مختصری در مورد انواع علائم کمردردی که ممکن است داشته باشید و اینکه ممکن است چه معنایی داشته باشند صحبت خواهیم کرد. اگر دچار کمردرد هستید، دقت کنید که این علائم تا چه مدت ادامه دارد. این اطلاعات می‌تواند به پزشکان در تشخیص مسئله‌ای که ممکن است با آن روبرو باشید کمک کند. در اینجا سه نوع عمده‌ی کمر درد با توجه به طول مدت تداوم علائم ذکر شده است.
درد حاد
درد حاد یا درد کوتاه مدت می‌تواند در هر جایی، از یک روز تا چهار هفته ادامه داشته باشد. معمولاً می‌توانید درد حاد را به یک اتفاق یا آسیب خاصی ربط دهید، مانند بلند کردن یک جعبه سنگین، افتادن یا خم شدن نادرست کمر در هنگام انجام کارهای خانه. در بیشتر موارد، درد حاد با بهبودی عضلات یا تورم کاهش می‌یابد. با این وجود، ممکن است بسته به شدت درد و اینکه آیا در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کرده است یا خیر، به پزشک مراجعه کنید.
درد نیمه حاد
درد نیمه حاد، چهار تا 12 هفته ادامه دارد. در این موارد، توصیه می‌شود که یک مراجعه‌ی اولیه‌ای به پزشک داشته باشید که ببینید آیا این مشکل به‌خودی‌خود بهبود می‌یابد یا احتمالاً باعث ایجاد درد مزمن می‌شود.
درد مزمن
درد مزمن بیش از 12 هفته طول می‌کشد. در بعضی موارد، این درد شدید و منقطع، تیر کشیدنی است و در موارد دیگر، یک درد مبهم و ثابت یا یک سری عود دردهای شدید است. در صورت عدم درمان، درد مزمن می‌تواند ناتوان کننده باشد و بر روان فرد بیمار نیز تأثیر منفی بگذارد. متأسفانه، تشخیص درد مزمن معمولاً دشوار است. در صورت یک آسیب دیدگی واضح، درد مزمن ممکن است حتی پس از بهبودی بدن از تروما، همچنان ادامه داشته باشد. گاهی اوقات، این درد را نمی‌توان یک منبع واضح و قطعی را برای درد پیدا کرد و درنتیجه هدف نهایی در درمان، مدیریت علائم خواهد بود.
انواع دیگر کمردرد
انواع مختلفی از کمردرد شامل موارد زیر است:
درد ناحیه فوقانی کمر
معمولاً در اثر فشار عضلانی، صدمه به یكی از دیسک‌های قسمت فوقانی کمر، اضافه‌وزن یا وضعیت نادرست قرارگیری بدن ایجاد می‌شود. استرس همچنین می‌تواند به این درد کمک کند زیرا تنش باعث انقباض عضلات گردن می‌شود.
درد ناحیه تحتانی کمر
درد پایین کمر اغلب به دلیل فشار عضلات یا رباط‌ها، بلند کردن اجسام سنگین یا حرکات ناگهانی تکان‌دهنده ایجاد می‌شود.
کمر درد سیاتیکی
این مورد می‌تواند یک درد، بی‌حسی یا احساس سوزن شدن در قسمت تحتانی کمر باشد و تا پایین یکی از پاها کشیده می‌شود؛ این درد ناشی از تحریک یا فشاری بر روی عصب سیاتیک است که از قسمت پشت لگن، در طول باسن و تا هر دو پایتان پایین می‌آید.
کمردرد ناگهانی
برخی از دلایل کمردرد ساده و معلوم نیستند. اندام‌های آسیب‌دیده، تومورها و حتی مشکلات دستگاه تناسلی با درد در ناحیه کمر ظاهر شوند.
درد و خشکی کمر در هنگام صبح
این درد می‌تواند نشانه‌ای از پارگی و فرسایش مفاصل ستون فقرات باشد که غالباً به دلیل افزایش سن و یا استفاده‌ی بیش از حد است و خشکی کمر می‌تواند با استراحت بدتر می‌شود. التهاب ناشی از مشکل دیسک نیز می‌تواند یکی از دلایل این مسئله باشد: درد در طول شب بدتر می‌شود، زیرا در هنگام دراز کشیدن و بی‌حرکت بودن، تورم بیشتر می‌شود.
علت و علائم انواع درد کمر
اگر می‌خواهید علائم خود را یادداشت کنید، باید جزئیاتی از قبیل موارد زیر را در نظر بگیرید:
- احساس عمومی – آیا دردتان مبهم، معلوم،لرزنده، تیرکشنده، سوزشی یا شوکی است؟
- شدت – آیا درد همه‌ی قسمت‌های کمر را درگیر کرده است؟ آیا با آسپیرین یا ایبوپروفن فروکش می‌کند؟
- محل درد – آیا درد در ناحیه‌ی قفسه سینه، میانی یا پایین کمر است؟ آیا به سایر قسمت‌های بدن کشیده می‌شود؟
- تغییراتی در درد – آیا نشستن، ایستادن یا دراز کشیدن، درد را کاهش می‌دهد (آن را بدتر می‌کند)؟
- تحرک – آیا شما هنوز هم قادر به راه رفتن هستید؟ آیا می‌توانید به راحتی به صندلی یا تختخوابتان بروید؟
- علائم دیگر – آیا دچار تورم، تب، بی‌حسی، سفتی در قفسه سینه یا بی‌اختیاری ادرار نیز هستید؟
در اینجا برخی از علائم شایع درد کمر و دلایل معمول آنها ذکر شده است.
اسپاسم ناحیه‌ی تحتانی کمر
اسپاسم های کمر، انقباضات دردناک عضلات پایین کمر هستند که غالباً ناشی از:
- حرکات تکراری مانند چرخاندن یک چوب گلف یا بلند کردن چیزهایی روی قفسه‌ها
- فشار ناگهانی روی کمر ضعیف
با تقویت عضلات کمر از طریق ورزش، کشش و جلوگیری از حرکاتی که باعث ایجاد درد می‌شود، می‌توان جلوی اسپاسمهای آینده را گرفت. معمولاً می‌توانید علائم فعلی را با داروهای مسکنی که بدون نسخه می‌توان از داروخانه تهیه کرد، گرما و سرما، استراحت یا داروهای شل کننده عضلات تسکین دهید. اگرچه گاهی اوقات اسپاسم کمر نشانه یک مشکل جدی است مانند:
- آرتروز مفاصل صورت
- بیماری دژنراسیون دیسک
- تنگی کانال نخاعی
- فتق دیسک
در این موارد، باید به یک پزشک مراجعه کنید و یک سری آزمایش‌های تصویربرداری را انجام دهید.
درد از ناحیه پایین کمر به پشت و ساق پا
اگر دردی دارید که از ناحیه‌ی پایین کمر شما منشأ گرفته و تا یک ساق پا یا کلاً تا کف یک پا کشیده می‌شود، ممکن است سیاتیک داشته باشید. علائم دیگر ممکن است شامل بی‌حسی و سوزن سوزن شدن یا بدتر شدن علائم هنگام نشستن باشد. کلمه “سیاتیک” به این معنی است که چیزی روی عصب سیاتیک فشار می‌آورد که این عصب از ستون فقرات تا پایین پای شما کشیده می‌شود. مشکلات زمینه‌ای بسیاری وجود دارد که می‌تواند باعث ایجاد درد سیاتیک شود، ازجمله:
- مشکل دیسک کمر
- بیماری دژنراسیون دیسک
- مهره‌رانش باریکه‌ای (اسپوندیلولیستزیس ایسمیک)
- مهره‌رانش تباهی‌زاد (اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو)
- تنگی کانال نخاعی
- تومور
- کیست
هم بیماری‌های شایع و هم شدید، مانند آرتروز و سندرم دم اسب (cauda equine)، می‌توانند علائمی شبیه به سیاتیک داشته باشند، بنابراین سعی نکنید که خودتان مشکلتان را تشخیص دهید.
دردی که حرکت می‌کند
درد سطحی و تیرکشنده با هیچ منبع واضح و معلومی ممکن است اصلاً نشانه‌ای از مشکل کمر نباشد. این پدیده “درد ارجاعی ” نامیده می‌شود، نوعی ناراحتی است که در جاهای دیگری از بدن نشاءت می‌گیرد اما در ستون فقرات، کمر یا کشاله ران احساس می‌شود. درد ارجاعی هنگامی رخ می‌دهد که مغز شما نمی‌تواند تشخیص دهد که سیگنال‌های درد از کجا می‌آیند؛ بنابراین، کمردردی که در قسمت‌های دیگر حرکت می‌کند ممکن است نشانه‌ای از مشکلات زیر باشد:
- سنگ کلیه
- سنگ کیسه صفرا
- بزرگ شدن پروستات
- پروستاتیت یا عفونت پروستات
- سرطان پروستات
- آنوریسم آئورت شکمی
درمان انواع کمردرد
برای موارد درد ناگهانی، درمان‌های منفعل اغلب گزینه اول هستند. آنها به شما این امکان را می‌دهند تا درحالی‌که فیزیوتراپیست تمرینات را به شما می‌دهد، آرامش داشته باشید. پس‌ازآنکه دردتان تسکین یافت، حتماً برای حفظ مزایای درمان، باید به سراغ تکنیک‌های فعال بروید.
داروها
برای 8 تا 24 ساعت تسکین درد، می‌توانید ایبوپروفن یا داروی تجویز شده Celecoxib را برای کاهش تورم مصرف کنید. داروهای بدون نسخه شل کننده عضلانی، اسپاسم را آرام می‌کنند. داروهای مسکن اُپیوئید، درد حاد را کاهش می‌دهند.
فیزیوتراپی
بهترین روش درمانی برای کمردرد مزمن، فیزیوتراپی است. پزشکان بیشتر در ابتدا این نوع درمان را تجویز کنند. در این روش درمانی، شما تحت نظارت و هدایت یک متخصص فیزیوتراپی ستون فقرات قرار خواهید گرفت که شما را از طریق مجموعه‌ای از تمرینات راهنمایی می‌کند. آنها تمرینات را متناسب با شرایط و علائم خاص شما انجام می‌دهند. بخش بزرگی از موفقیت در این درمان، حفظ و رعایت روتین ورزشی است که فیزیوتراپیست برای شما ارائه می‌کند. برخی از انواع روش‌های فیزیوتراپی که برای درمان کمردرد مزمن استفاده می‌شود شامل موارد زیر است:
- آزمایش محدودیت‌های شما در تحمل درد: آستانه درد و تحمل در افراد متفاوت است.
- تمریناتی برای اصلاح وضعیت قراری گیری بدن: فیزیوتراپیست، فرم مناسبی برای قرارگیری بدن را به شما نشان می‌دهد و در رسیدن به وضعیت صحیح به شما کمک می‌کند.
- تقویت هسته‌ی بدن: افزایش قدرت هسته (قسمت مرکزی بدن) برای کاهش درد کمر و تمرین الگوهای جدید حرکتی با پایداری بهتر، آگاهی و استفاده از بریس ناحیه‌ی مرکزی مهم است.
- انجام تمرین‌های انعطاف‌پذیری و کششی: تمرین‌های انعطاف‌پذیری و کششی به کاهش فشار در عضلات نگه‌دارنده‌ی ستون فقرات، بهبود تحرک کلی و دامنه حرکتی کمک می‌کند و خطر ناتوانی شما به دلیل کمردرد را کاهش می‌دهد.
- انجام تمرینات هوازی: تمرینات هوازی طولانی مدت می‌تواند باعث تحریک مواد مغذی و جریان خون به کمر شما شود، از این رو خشکی کمر را کاهش داده و بهبودی را تسریع می‌کند.
کایروپراکتیک
کایروپراکتور یا متخصص درمان دستی، با استفاده از تکنیک‌های دستی درمانی بر روی کمر کار می‌کند. به طور مثال، او ممکن است تمرکز خاصی را بر روی مفاصلی از ستون فقرات شما داشته باشد که به صورت صحیح حرکت نمی‌کنند، یا از وسیله‌ای به نام Vibracussor که ارتعاشاتی را به کار می‌گیرد، برای آرامش و بهبود بافت‌ها استفاده کند، یا تکنیک کشش (ترکشن) را بر روی ستون فقرات شما اعمال کند. مفاصلی که در وضعیت مناسب قرار ندارند، ممکن است منجر به تباهی و آسیب (دژنراسیون) شوند. تکنیک‌های دستی بر روی ستون فقرات، با حرکت دادن مفاصل به موقعیت صحیح خود، به کاهش درد کمک می‌کنند. درمان همیشه به همان اندازه که باید تأثیر نمی‌گذارد، اما وقتی که تأثیر خود را می‌گذارد، شما ممکن است در طی یک هفته تغییراتی را مشاهده کنید و سپس پیشرفت‌های دیگری را تجربه کنید.
طب سوزنی
در این شیوه از طب چینی باستان، درمانگر سوزن‌های ریزی را در پشت زانو یا کمر، دست، مچ پا یا گوش قرار می‌دهد (همه مناطقی که تصور می‌شود تعادل را در بدن برقرار می‌کنند). متخصص طب سوزنی سپس حدود 30 دقیقه شما را به همین صورت رها می‌کند، بنابراین می‌توانید در این مدت آرام باشید و استراحت کنید و سپس سوزن‌ها را خارج می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که طب سوزنی با افزایش جریان خون، درد حاد را کاهش می‌دهد که به نوبه خود عضلات گرفته را آزاد می‌کند.
ماساژ 
هنگامی که شما روی یک تخت دراز کشیده‌اید، یک متخصص ماساژ درمانی ممکن است با استفاده از تکنیک‌های ماساژ، ماهیچه‌های تنشی و متعبیت شده را آرام کند. ماساژ، گردش خون را افزایش داده و برای تسکین عضلات دردآور مفید است. بر اساس یک مطالعه منتشر شده، افرادی که در معرض کمردرد متوسط تا شدید بودند و به مدت ۱۰ هفته هر هفته ماساژ دریافت کردند (ماساژهای آرامش‌بخش سوئدی در سراسر بدن یا ماساژهای متمرکز بر ماهیچه‌های خاص در منطقه پایین کمر و باسن)، به‌طور میانگین بهبودی دو درجه (بر اساس مقیاس درد ۱۰ نقطه) گزارش کردند.
پیلاتس
تمرینات پیلاتس تمرکز خود را بر روی عضلات اصلی در عمق شکم متمرکز می‌کند و با انجام تمرینات روی مت و استفاده از وسایل خاص مانند ریفُرمر پیلاتس، صندلی، تاور و کادیلاک، ثبات، استحکام، انعطاف‌پذیری، کنترل عضلات، وضعیت بدن و تنفس را بهبود می‌بخشد. پیلاتس با تمرین عضلات شکم اطراف ستون فقرات و کمر، آنها را به طور یکنواخت تقویت کرده و ستون فقرات را از هر زاویه‌ای استحکام می‌بخشد. اگرچه تحقیقات علمی در این زمینه محدود است، اما پیلاتس به طور روزافزونی مورد توجه و استفاده قرار می‌گیرد به عنوان یک راهکار برای تسکین درد کمر. برخی از باشگاه‌های پیلاتس گزارش داده‌اند که 30 درصد از مشتریانشان افرادی هستند که با مشکلات کمردرد مواجه هستند. با این حال، اگر با درد ناگهانی و شدید مواجه هستید، قبل از شروع تمرینات پیلاتس، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. در برخی موارد، تمرینات پیلاتس ممکن است وضعیت شما را بدتر کند، بنابراین بهتر است صبر کنید تا قدرت بیشتری برای شروع این ورزش پیدا کنید.
تزریق کورتیکواستروئید
این تزریق‌ها تورم و درد را کاهش می‌دهد اما می‌تواند تراکم استخوان را ضعیف کند. اگر این تزریق‌ها اثر کنند، شما طی یک هفته بهبودی خواهید یافت. تسکین درد از سه تا شش ماه دوام خواهد داشت.
جراحی
کمتر از 5 درصد بیماران نیاز به عمل جراحی دارند. کسانی که بیشتر از مشکل فتق دیسک، تنگی کانال نخاعی یا سایر بیماری‌هایی که به درمان فیزیکی پاسخ نمی‌دهند رنج می‌برند. جراحی ممکن است شامل فیوژن مهره‌ها یا برداشتن جزئی دیسک باشد. زمان بهبودی از این جراحی‌ها، از چند روز تا چند ماه متغیر است