برطرف کردن خشکی زانو با روشهای غیر جراحی و حرکات اصلاحی

خشکی مفاصل زانو، ممکن است در هر سنی بروز کند. این عارضه ممکن است به دلیل آسیبی که به تازگی وارد شده است، یک عفونت حاد یا حتی بیماری مزمنی مانند آرتروز باشد. خشکی زانو معمولاً محدوده‌ی حرکات ما را محدود کرده، عملکرد ما را تحت تأثیر قرار داده و کیفیت زندگی ما را کم می‌کند. برای درک بهتر چگونگی خشک و سفت شدن زانو، باید نگاهی دقیق به آناتومی مفاصل زانو داشته باشیم. زانو، به وسیله‌ی دو جفت رباط، ثابت می‌شود. این رباط‌ها به نام‌های رباط‌‌های صلیبی قدامی و خلفی و رباط‌های جانبی داخلی و خارجی می‎باشند. مفصل زانو نیز بر روی دو قطعه غضروف می‌نشیند که به استخوان‌های زانو اجازه می‌دهند تا به آرامی در مقابل یکدیگر حرکت کنند. این غضروف‌ها به نام منیسکی شناخته می‎شوند.  بخش‌های مختلف زانو ممکن است دچار آسیب شوند که باعث محدود شدن حرکات شده و خود را به صورت کاملاً مجزا در تشخیص‌ها نشان می‌دهند. با این حال، تمامی حالات خشکی زانو، به دلیل یک آسیب مستقیم به این ساختارها نیست، چه اینکه شکستگی‌های استخوان، التهاب تاندون‌ها یا بورس و آسیب به غضروف کلاه زانو هم می‌توانند با خشک و سفت کردن زانو، باعث ایجاد محدودیت در حرکات شوند.

دلایل

دلایل زیادی برای خشکی مفصل زانو وجود دارند و تمامی آنها باعث ایجاد درجات مختلفی از ناراحتی و درد می‌شوند. این علت‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:

آسیب به منیسک

آسیب به غضروف‌هایی که در امتداد مفصل زانو قرار دارند، می‌تواند باعث خشکی و بی حرکتی مفصل زانو شده و از حرکات نرم مفاصل در قسمت زانو جلوگیری کند. گاهی اوقات، خرده‌هایی از غضروف‌های آسیب دیده ممکن است در مفصل گیر بیفتند و حرکات را محدود ‎کنند (به این وضعیت قفل شدن گفته می‎شود). این مورد، همچنین ممکن است باعث خشکی مفصل زانو بعد از دویدن نیز بشود.

رگ به رگ شدن پا

نتیجه‌ی کشیده شدن بیش از حد یک رباط، معمولاً خشکی و گرفتگی زانو است. تورم نیز می‌تواند در کاهش محدوده‌ی تحرکات نقش داشته باشد. این مورد، ممکن است باعث خشکی زانو پس از ورزش کردن شود.

شکستگی

شکستگی هر استخوانی در زانو، به دلیل ایجاد درد، عدم ثبات و ناهماهنگی، می‌تواند باعث خشکی مفصل زانو شود.

آسیب به رباط

آسیب به رباط‌های خاصی که در ثابت کردن مفصل درگیر هستند، می‌تواند باعث خونریزی در آن شود. این مورد ممکن است به دلیل آسیب به رباط‌های صلیبی قدامی و خلفی اتفاق بیفتد.

آرتروفیبروسیس

این مورد، یک وضعیت نادر است که ممکن است به دنبال یک آسیب یا جراحی اتفاق افتاده و به دلیل چسبندگی بیش از حد بافت اسکار، که باعث درد و محدود کردن حرکات می‌شود، رخ می‌دهد.

تاندونیت

در این مورد که معمولاً تاندون پاتلا در جلوی زانو تحت تأثیر قرار می‌گیرد، تحریک و تنزل تاندون می‌تواند باعث کشش در مفصل شده، ضعف و ناکارآمدی آن را به دنبال داشته و باعث حدود شدن حرکات آن شود. در این حالت، در زانو احساس سفتی و تورم وجود دارد.

آرتریت روماتوئید

این مورد، یک اختلال مزمن سیستماتیک است که باعث التهاب و فیبروسیس مفاصل می‌شود. این اختلال ممکن است باعث آسیب به استخوان‌ها و غضروف‌های موجود در مفصل شده که خشکی و سفتی مفصل زانو را به دنبال می‌آورند.

آرتروز

آرتروز به دلیل شکستگی در غضروف و استخوان در طول زمان ایجاد شده و همین موضوع نام عمومی‌تر ساییدگی و پارگی به آن داده شده است. در این اختلال، مفصل سطح نرم خود را از دست داده و فاصله‌ی میان استخوان‎ها کاهش می‌یابد که به خشکی  و سفتی مفصل زانو منجر می‌شود.

بورسیت

تورم در یکی از بورس‌ها (کیسه‌های کوچک مایع که شامل مایع سینوویال هستند) به دلیل اصطکاک بیش از حد یا ضربه‌ی ناگهانی، که به انقباض آنها می‌انجامد.

نقرس

این مورد، نوعی از آرتروز التهابی است که به دلیل تشکیل اوریک اسید ایجاد شده و به ایجاد کریستال‌های اوریک اسید که در زانوها و پاها ذخیره می‌شوند، منجر می‌شود. علائم این اختلال ممکن است در طول چند ساعت به اوج خود برسند که با خشکی مفصل زانو، قرمزی، درد وحشتناک و گرم شدن مفصل همراه هستند.

دلایل دیگر

علت‌های دیگر خشکی زانو شامل موارد زیر می‌باشند:

•  تومور: رشد غیر طبیعی در مفصل زانو که به ندرت رخ می‌دهد.
•  عفونت: مثال‌های این مورد شامل استئومیلیت (عفونت استخوان) یا آرتروز سپتیک (آرتروز عفونی) می‌باشند.

چرا زانو پس از نشستن دچار خشکی می‌شود؟

موقعیت‌هایی هستند که باعث محدود شدن تحرک مفاصل می‌شوند و همانطور که معمولاً در سالمندان پیش می‌آید، می‌توانند خشکی زانو را تسریع کنند. افراد مبتلا به آرتروز، معمولاً سفتی مفصل زانو را صبح هنگام یا پس از نشستن طولانی تجربه می‌کنند. این موضوع در درجه‌ی اول به این دلیل است که در مفصل به دلیل وجود خشکی طولانی مدت استخوان و تورم، انعطاف‌پذیری وجود ندارد. افرادی که به آرتروز زانوی متوسط یا شدید مبتلا هستند، غالباً صاف کردن زانوی خود را کاری دشوار می‌یابند.

علائم خشکی زانو

یک زانوی خشک، می‌تواند به دلایل مختلف زیادی ایجاد شود. مواردی که در ادامه آورده شده‌اند، فهرستی از علائمی هستند که ممکن است تجربه کنید و به ترتیب شدت، دسته‌بندی شده‌اند:

•  درد تیز، سوزش، سوزن سوزن شدن یا تیر کشیدن زانو
•  قرمز شدن، گرم شدن یا تورم زانو
•  تب
•  ضعف ماهیچه‌ها
•  درد یا تورم در دیگر مفاصل
•  احساس سردی در پا با احساس ضعف
•  تب بالا (بالاتر از 101 درجه‌ی فارنهایت)
•  عدم وجود حس در پایین پا
•  شکستگی یا تغییر شکل مشهود استخوان‌ها
• فلج شدن یا عدم توانایی در حرکت دادن قسمت‌هایی از بدن
•  خونریزی شدید
•  درد غیر قابل کنترل

تشخیص

اگر از خشکی مفصل زانو رنج می‌برید، با یک پزشک برای بررسی بیشتر مشورت کنید. او پیرامون آخرین فعالیت‌های شما پرسش‌هایی را مطرح کرده و سابقه‌ی سلامتی شما را بررسی می‌کند. پزشک همچنین ممکن است انجام یک آزمایش رادیولوژی مانند ام آر ای یا اشعه‌ی ایکس را توصیه کند.

درمان خشکی مفصل زانو

بر اساس علت خشکی مفصل زانو، درمان مورد استفاده متفاوت خواهد بود. آنچه که در ادامه می‌آید، بهترین روش‌های درمان خشکی مفصل زانو می‌باشند.

اصول P.R.I.C.E

برای علائم اولیه‌ی خشکی و گرفتگی زانو، اصول PRICE معمولاً می‌توانند روند بهبودی را تسریع کنند.

•  با استفاده از بریس یا پد، از وارد آمدن آسیب بیشتر به مفصل جلوگیری کنید.
•  از فعالیت‌های شدید که درد را بدتر می‌کنند، بپرهیزید.
•  گذاشتن یخ بر روی مفصل آسیب دیده می‌تواند به کم کردن تورم و خشکی زانو کمک کند.
•  بانداژهای فشرده‌سازی می‌توانند به ساپورت کردن زانوی آسیب دیده کمک کنند.
•  بالا بردن پا، می‌تواند به خارج شدن مایع اضافی از مفصل کمک کند.

از ماندن طولانی مدت در یک وضعیت بپرهیزید

با انجام مکرر برخی از حرکت‌های مفصل، می‌تواند از خشکی ناشی از نشستن طولانی مدت جلوگیری کرد. به آرامی، زانوهای خود را به جلو و عقب برده یا از جای خود بلند شوید. این حرکات، باعث چرب شدن زانو شده و از خشکی مفصل زانو به دلیل نشستن جلوگیری می‌کند.

دارو درمانی

بسیاری از علائم متوسط درد خشکی زانو می‌تواند با استفاده از داروهای بدون نسخه، تسکین یابند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، رایج‌ترین داروهای مورد استفاده برای خشکی ناشی از آرتروز می‌باشند. نام‌های عمومی این داروها شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌باشند.

استروئیدها

اگر تورم و التهاب زانو در قسمت مفاصل، باعث به وجود آمدن خشکی زانو شده باشد، استروئیدها احتمالاً می‌توانند گزینه‌ی درمانی مناسبی باشند. تورم و التهاب، اتفاقات شایع در آرتروز زانو می‌باشند. کورتیکواستروئیدها، التهاب را کاهش می‌دهند. زمانی که این التهاب کاهش یافت، درد و خشکی مفاصل نیز کم می‌شود.

 لیزر سرد

یکی از رایج‌ترین کاربردهای لیزر سرد، درمان درد بی‌حرکتی مفصل زانو می‌باشد. درمان با لیزر سرد، با استفاده از یک وسیله‌ی دستی در مطب پزشک انجام می‌گیرد. این روش غیر تهاجمی بوده و می‌تواند توسط پزشک انجام شود. برای بهبود کامل‌تر، معمولاً به بیش از یک جلسه درمان نیاز است.

درمان شاک ویو

یکی از بهترین درمان‌ها برای رفع خشکی زانو، استفاده از روش شاک‌ویو می‎باشد. شاک‌ویو تراپی بافت‌های اسکار را شکسته و رشد رگ‌های خونی را برای بازیابی عملکرد عضله و تسریع التیام درد، تحریک می‎کند.

تحریک الکتریکی عصب

تحریک الکتریکی پوستی عصب (TENS) یک روش ارزان و غیر تهاجمی برای کنترل دسته‌ی وسیعی از وضعیت‌های دردناک مانند درد خشکی زانو می‌باشد.

ماساژ درمانی

ماساژ دادن زانو، اجازه می‌دهد تا خون و اکسیژن به مفصل برسد و این موضوع کار تسکین زانو توسط خودش را بسیار ساده‌تر می‌کند. ماساژ دادن زانو همچنین به ریلکس کردن زانو کمک کرده و فشار را از روی اعصابی که باعث درد می‌شوند، برمی‌دارد.

طب سوزنی

طب سوزنی برای همه‌ی افراد کارآمد نیست، اما چیزی بیش از نیمی از بیماران مبتلا به خشکی متوسط زانو، می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. بر اساس پزشکی سنتی چینی، این باور وجود دارد که وارد کردن سوزن‌های باریک به بخش‌های خاصی از بدن، می‌تواند پاسخ‌های تسکین‌دهنده‌ی خود بدن را تحریک کند. تسکین درد خشکی زانو با استفاده از طب سوزنی، به دلیل آزاد شدن انتقال دهنده‌ی عصبی و اندورفین‎ها انجام می‌شود که مسکن‌های طبیعی خود بدن می‌باشند.

تمرین‌های ورزشی

تمرین دادن زانوی خشک، معمولاً شامل کشیدن و تحرک ماهیچه‌های پا به منظور بهبود قوت و ثبات آن می‌باشد. تمرین‌های مفید شامل موارد زیر می‌باشند.

کشش چهارگانه

بایستید و برای حفظ تعادل خود به پشت خود یا یک صندلی تکیه بدهید. یک پا را بلند کرده، مچ پا را گرفته و پاشنه را مقابل باسن خود بیاورید. سی ثانیه در این حالت بمانید. شما باید کششی را در مفاصل چهارگانه‌ی خود در جلوی ران احساس کنید. زانوها را در نزدیکی هم نگه دارید. زمانی که کشش را در ران خود احساس کردید، متوقف شوید. این کار را با پای دیگر خود نیز تکرار کنید.

چمباتمه بر دیوار

بایستید و به دیوار تکیه بدهید و پاهای خود را به اندازه‌ی عرض شانه‌های خود باز کنید. حالت چمباتمه را با خم کردن زانوهای خود و پایین آوردن بدن خود اجرا کنید، پشت خود را همچنان به دیوار بچسبانید. زمانی که زانوهایتان به اندازه‌ی یک زاویه‌ی سی درجه خم شد، این حالت را نگه داشته و تا پنج یا ده شمرده و به آهستگی بدن خود را به حالت ایستاده درآورید. اگر این تمرین باعث درد در زانوهای شما می‌شود، آن را انجام ندهید.

کشیدن همسترینگ

بر روی کف زمین بنشینید در حالی که پشت شما صاف و بلند است. پاها را در مقابل خود دراز کرده و آنها را ریلکس کنید. کف دست‌های خود را بر روی زمین گذاشته و آنها را به سمت مچ پا سر دهید. سی ثانیه در این وضعیت بمانید. شما باید کشیده شدن مفاصل همسترینگ را در پشت ران‎های خود احساس کرده و کشیدگی را در پشت زانوهای خود متوجه شوید. زمانی که این کشیدگی را احساس کردید دیگر جلوتر نروید. مواظب باشید که کمر شما درد نگیرد یا زانوی شما قفل نشود.

لگد زدن در آب

این تمرین را در استخر انجام دهید تا بتوانید از مزایای شناور بودن در آب، که فشار موجود در مفاصل شما را کاهش می‌دهد، بهره‌مند شوید. یکی از طرفین استخر را گرفته و اجازه دهید پاهای شما در آب شناور بماند. به آرامی با پاهای خود لگد بزنید تا باعث کش آمدن همسترینگ و ماهیچه‌های چهارسر خود شوید. این لگدها بر روی ماهیچه‌های شما عمل کرده و باعث انعطاف‌پذیری مفاصل شما به همان روشی می‌شود که پا بلند و خم می‌شود، با این تفاوت که در این حالت دیگر، تنش اضافی جاذبه‌ی زمین وجود ندارد.