تق‌تق شانه یک اصطلاح پزشکی است که برای صدای تق‌تق شانه یا احساسی که در زمان حرکت مفصل آن ایجاد می‌شود اطلاق می‌شود. این صدا به دلیل وجود اصطکاک بین استخوان و غضروف یا قطعات شکسته شده استخوان که در مفاصل استخوان باقی مانده است به وجود می‌آید. صدای تق‌تق شانه ممکن است در هر سنی ایجاد شود اما بیشتر در افراد مسن شنیده می‌شود. در بسیاری از موارد، صدای تق‌تق شانه به دلیل استفاده هر روزه و تغییراتی که به مرور زمان در مفاصل ایجاد می‌شود شنیده می‌شود. این عارضه معمولاً یک احساس بدون درد است و جای نگرانی ندارد. به هر حال، اگر این صدای تق‌تق با درد در هنگام حرکت مفاصل همراه شد باید مورد بررسی و معاینه قرار گیرد. آسیب‌دیدگی‌های احتمالی شدید مفاصلی مانند شانه ممکن است باعث ایجاد صدای تق‌تق شود. در برخی موارد، احساس یا صدای تق‌تق در مفاصل شانه ممکن است نشان دهنده وجود مشکل در شانه باشد.
علل صدا دادن مفصل شانه
در زیر به برخی از علل ایجاد صدای تق‌تق در شانه اشاره شده است:
پارگی لابرال
مفصل شانه از یک گوی و یک سوکت تشکیل شده است که در یکدیگر چفت شده‌اند. یک حلقه از بافت فیبری اطراف سوکت مفصل شانه را احاطه کرده که به آن لابروم گفته می‌شود. این حلقه مانند یک اتصال برای رباط عمل کرده و باعث می‌شود که گوی شانه در جای خود بماند. اگر لابروم شانه به دلیل آسیب‌دیدگی یا فشار مکرر و بیش از حد پاره شده یا آسیب ببیند علت صدا دادن مفصل شانه می‌باشد.
پارگی روتاتور کاف
اگر تاندون‌های روتاتور کاف پاره شود، لبه شل شده در شانه ممکن است رباط‌ها یا ساختارهای موجود در شانه را گرفته و در نتیجه منجر به صدا دادن مفصل شانه همراه با درد شود.
دررفتگی شانه
دررفتگی شانه معمولاً به دلیل آسیب‌دیدگی‌های حاد ایجاد می‌شود. دررفتگی شانه شایع‌ترین دلیل ایجاد صدای تق‌تق در شانه است. آسیب‌دیدگی شانه باعث می‌شود که مفصل شل شده و گوش شانه از لبه سوکت خارج شود. وقتی که این گوشه دوباره به محل خود بازمی‌گردد باعث صدا دادن مفصل شانه می‌شود.
آرتروز
به دلیل از بین رفتن غضروف اطراف مفصل، بالشتک‌های که قبلاً وجود داشتند از بین می‌روند. این عارضه باعث می‌شود که سطح استخوان‌های شانه در هنگام حرکت به هم ساییده شوند. استخوان‌های شانه ماهیتاً سخت بوده و به همین دلیل زمانی که غضروف‌ها از بین می‌روند، لغزش آنها روی هم تولید صدای تق‌تق می‌کند.
علائم
علائم ممکن است شامل اصوات یا احساسات زیر باشد:
- کمر درد یا درد در بالای شانه زمانی که دست را بالای سر برده یا شانه‌ها را بالا و پایین می‌برید.
- صدا یا احساس تق‌تق در استخوان کتف زمانی که دست خود را بلند می‌کنید.
- احساس ضعف در دست‌ها
- احساس بال در آوردن که باعث می‌شود یک لبه استخوان کتف از بدن بیرون بزند.
- دشوار بودن حرکت دادن دست در بالای سر به دلیل درد و ضعف استخوان کتف
- تفاوت قابل مشاهده در حرکات دردناک استخوان کتف
تشخیص
پزشک برخی آزمایش‌ها را برای کمک به تشخیص احتمال ابتلا به صدا دادن مفصل شانه انجام می‌دهد. پزشک همچنین تشخیص می‌دهد که درد چگونه از گردن، مفصل شانه یا قسمت‌های دیگر ایجاد می‌شود یا چگونه باعث ایجاد محدودیت در حرکات استخوان کتف شما می‌شود. پزشک ممکن است برای دست‌یابی به یک تشخیص دقیق یا تأیید تشخیص، دستور انجام برخی آزمایش‌ها مانند عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس را بدهد تا بتواند احتمال آسیب‌دیدگی‌های دیگر در ستون فقرات، دنده‌ها و استخوان کتف را رد کند. عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس در همه موارد لازم نیست.
اقدامات درمانی برای صدا دادن مفصل شانه
اقدامات درمانی معمول برای درمان صدا دادن مفصل شانه عبارتند از:
استراحت
مهم‌ترین کار، محافظت از شانه‌ها در برابر آسیب‌دیدگی است. این ممکن است شامل یک دوره استراحت و آموزش در مورد فعالیت‌ها و حرکات آسیب‌زا شود.
افزاش انعطاف‌پذیری
صدای تق‌تق شانه غالباً به گرفتگی عضلات در دیواره قفسه سینه، شانه و گردن مرتبط است. پزشک ممکن است در صورت ملاحظه گرفتگی در این عضلات یا عضلات دیگر این مشکل را تشخیص داده و برخی حرکات کششی آرام را به شما آموزش دهد. پزشک همچنین ممکن است از روش‌های درمان دستی مانند ماساژ و رهاسازی نقاط ماشه‌ای برای کمک به شل شدن و کشش عضلات استفاده کند.
سرما درمانی
اگر شانه‌های شما دچار صدای تق‌تق شده است از سرمادرمانی برای مدیریت درد و کاهش تورم استفاده کنید. از یک بسته یخ در اطراف استخوان کتف به مدت 15 تا 20 دقیقه و هر دو ساعت یک مرتبه استفاده کنید.
مصرف مسکن‌های ضدالتهابی
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (آدویل، موترین) یا ناپروکسن (آلیو) به کاهش درد و تورم در شانه که به دلیل ابتلا به صدای تق‌تق ایجاد شده‌اند کمک می‌کند.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی یک روش درمانی است که غالباً در درمان‌های فیزیکی و آموزش‌های ورزشی به کار برده می‌شود و به بیمار یا ورزشکار کمک می‌کند که سریع‌تر به حالت و عملکرد طبیعی خود دست یابد. این روش با تحریک فیبرهای عصبی بزرگ‌تر که از روی فیبرهای عصبی کوچک‌تر گذشته و باعث ایجاد درد می‌شوند به درمان درد شانه و درمان صدا دادن مفصل شانه و کتف کمک می‌کند.
ورزش
ورزش‌های مناسب برای کمک به رفع صدای تق‌تق شانه شامل موارد زیر هستند. اگر شما وقتی که انگشت شصت خود را روی ناحیه آسیب‌دیده فشار می‌دهید، درد را احساس می‌کنید این تمرینات را با نگاه داشتن شصت خود به سمت بالا و سقف انجام دهید.
چرخش به داخل
تمرین چرخش شانه می‌تواند به استفاده از کش یا باند الاستیکی ورزشی انجام شود. یک طرف کش را به یک جای مطمئن مانند لبه میز ببندید. در حالی که کش در سمتی که می‌خواهید آن طرف را تمرین دهید طرف دیگر کش را به دست مخالف بگیرید. آرنج خود را با زاویه 90 درجه خم کنید. قسمت فوقانی بازوی طرف مخالف را نگه داشته و کش را تا آنجا که می‌توانید به سمت بدن خود بکشید. این حالت را 2 تا 3 ثانیه حفظ کرده و به آرامی دست خود را به حالت اولیه بازگردانید. این حرکت را 10 مرتبه و در سه ست انجام دهید
لیفت از جلو
لیفت از جلو را در حالی که نشسته یا ایستاده‌اید انجام دهید اما در هنگام انجام این تمرین باید کمر شما کاملاً صاف باشد. در هر دست خود یک دمبل گرفته و دست‌ها را کنار بدن قرار دهید. آرنج خود را صاف نگه دارید و دست خود را تا ارتفاع شانه بالا بیاورید. این حالت را 2 تا 3 ثانیه حفظ کرده و به آرامی دست خود را پایین بیاورید. این حرکت را با دست دیگر تکرار کنید. دست‌های را تغییر داده و وزنه را 10 مرتبه بالا ببرید. این تمرین را در سه ست انجام دهید.
کشش یا اکستنشن
اکستنشن به تقویت عضلات که دست را پشت سر شما می‌برند کمک می‌کند.
روی شکم دراز بکشید. با یک دست یک دمبل بردارید و دست خود را از کنار سطحی که روی آن خوابیده‌اید آویزان کنید. آرنج خود را صاف نگه دارید، دست خود را تا سطح بدن بالا بیاورید. این حالت را 2 تا 3 ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی دست خود را پایین بیاورید. این تمرین را 10 مرتبه و در سه ست تکرار کنید.
آیا می‌توان از ایجاد صدای تق‌تق در شانه پیشگیری کرد؟
متخصص طب فیزیکی برای کمک به پیشگیری از بروز دوباره آسیب‌دیدگی و صدا دادن مفصل شانه توصیه‌های زیر را به شما می‌کند:
- وضعیت بدنی صاف و خوب خود را حفظ کرده و از دولا شدن پرهیز کنید.
- استخوان کتف و عضلات مفصل شانه خود را تقویت کنید.
- از روش‌های ورزشی درست در زمان انجام ورزش‌هایی که نیاز به بلند کردن دست تا بالای سر دارد استفاده کنید.
