وجود مفصل ساکروایلیاک دردناک، یکی از رایج‌ترین دلایل درد مکانیکی پایین کمر می‌باشد. اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک (SI)، عبارتی است که برای توصیف این عارضه به کار می‌رود، چرا که هنوز آشکار نیست که چرا این مفصل دردناک شده و باعث ایجاد درد در پایین کمر می‌شود. اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک می‌تواند ناگوار باشد، اما خطر بسیار کمی داشته و به ندرت نیاز به جراحی پیدا می‌کند. بسیاری از افرادی که از این مشکل رنج می‌برند، می‌توانند با روش‌های ساده‌ای درد را کاهش داده و مسئله را مدیریت کنند.
پس از مشاهده درد و آسیب در پایین کمر حتما به پزشک مراجعه کنید
عوامل بسیاری از جمله آسیب ستون فقرات در تصادفات و دوران بارداری در مادران، اختلال و درد مفصل ساکروایلیاک را تشدید می کنند.
پزشکان ما در کلینیک امید برای درمان درد و التهاب مفصل ساکروایلیاک ، ابتدا با استفاده از معاینات دقیق به ارزیابی میزان آسیب وارده به ساختمان های اطراف مفصل مانند ماهیچه ها و بررسی وجود درد های ارجاعی می پردازند و در صورت نیاز تصویر برداری های لازم از جمله ام ار ای و سی تی اسکن از ستون فقرات و دنبالچه درخواست می شود .سپس با ارائه برنامه درمانی اثر بخش و پیشرفته با رویکرد پلکانی یعنی شروع درمان با روش های درمانی ساده مانند دارو، ورزش و فیزیوتراپی و سپس متدهای پیشرفته مانند انواع تزریق ها ازجمله اوزون، کورتیزون و PRP به شما در غلبه به این بیماری کمک می‌کنند. تزریقات در کلینیک امید تحت هدایت دستگاه سونوگرافی انجام می پذیرد.
پل ارتباطی:
برای کسب اطلاعات بیشتر جهت مشاوره درمان رماتیسم مفاصل و رزرو نوبت می توانید با شماره 09128444990 تماس حاصل فرمایید.
چه قسمتی از کمر در این عارضه درگیر است؟
|
مفصل ساکروایلیاک |
استخوان خاجی یا ساکروم |
ایلیاک |
در انتهای پایینی ستون فقرات، دقیقاً زیر ستون فقرات کمری، استخوان خاجی قرار گرفته است. استخوان خاجی، یک استخوان مثلثی شکل است که در واقع با ترکیب چندین استخوان مهره‌ای در هنگام رشد، شکل می‌گیرد. مفصل ساکروایلیاک (SI) میان استخوان خاجی و استخوان ایلیاک قرار گرفته است (و بنابراین نام آن مفصل ساکروایلیاک می‌باشد). شما می‌توانید از بیرون این مفصل‌ها را به صورت دو گودی کوچک در هر سمت از پایین کمر و در خط کمربند، مشاهده کنید.
مفصل SI یکی از بزرگترین مفاصل موجود در بدن است. سطح این مفصل موجی بوده و مشابه با روشی که لگوها به هم متصل می‌شوند، با یکدیگر اتصال یافته اند. تحرک بسیار کمی در مفصل SI اتفاق می‌افتد. تحرک صورت گرفته، ترکیبی از لغزش، کج شدن و چرخش است. بیشترین حد لغزش این مفصل به اندازه‌ی چند میلیمتر بوده و ممکن است به اندازه‌ی دو یا سه درجه کج شود یا بچرخد.
سطح مفصل با یکدیگر جفت می‌شوند
مفصل SI با چندین غضروف بزرگ و بسیار قوی در کنار هم نگه داشته می‌شود. قوی‌ترین غضروف‌ها در پشت مفصل و قسمت بیرونی لگن قرار دارد. به این دلیل که لگن یک حلقه می‌باشد، این غضروف‌ها قدری شبیه به تسمه‌هایی عمل می‌کنند که یک بشکه را در کنار هم نگه می‌دارد. اگر این غضروف‌ها کشیده شوند، لگن می‌تواند بی‌ثبات گردد. گاهاً این اتفاق زمانی می‌افتد که یک شکستگی در لگن رخ داده و غضروف‌ها آسیب می‌بنند. معمولاً این غضروف‌ها به قدری قوی هستند که با آسیب معمولی به مفصل SI به طور کامل پاره نشوند.
غضروف‌ها
مفصل ساکروایلیاک به سختی در بزرگسالان حرکت می‌کند. در زمان انتهای بارداری و هنگامی که زایمان نزدیک می‌شود، هورمون‌های تولید شده باعث ریلکس شدن این عضلات می‌گردند. این کار باعث منعطف‌تر شدن لگن می‌شود و بنابراین زایمان می‌تواند با سهولت بیشتری انجام گیرد. به نظر می‌رسد که حاملگی‌های متعدد باعث افزایش مقدار آرتروزی که بعداً در مفصل ایجاد می‌شود، می‌گردد. به غیر از نقشی که مفصل در بارداری ایفا می‌کند، به نظر نمی‌رسد که تحرک در عملکرد این فصل اهمیت داشته باشد. هرچه سن فرد بالاتر می‌رود، احتمال اینکه مفصل کاملاً دچار جمود شود افزایش می‌یابد، که به این معناست که مفصل کاملاً سخت شده و مطلقاً هیچ حرکتی ندارد. به نظر می‌رسد که عملکرد اولیه‌ی این مفصل، جذب شوک و فراهم کردن میزان تحرک و انعطاف‌پذیری کافی برای کاهش استرس روی لگن و ستون فقرات می‌باشد.
چه چیز باعث بروز مشکلات SI می‌شود؟
مفصل ساکروایلیاک عفونی
آرتروز در مفاصل دیگر
درد مفصل SI می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد:
- بارداری ممکن است عامل ایجاد مشکلات مفصل SI که بعدتر در زندگی فرد بروز می‌یابند، باشد.
- همچنین اگر فرد دارای پایی کوتاه‌تر از پای دیگر است، وجود این همترازی غیر طبیعی ممکن است نهایتاً به بروز درد و مشکلات مفصل SI بیانجامد.
- معمولاً، دلیل دقیق بروز بیماری مفصل SI دردناک یافته نمی‌شود. این مفصل به سادگی درد می‌گیرد و بیمار و پزشک خود نیازی نیست به این سؤال پاسخ دهند که چرا این درد ایجاد شده است.
- مفصل SI یک مفصل سینوویال است که مشابه با تمام مفاصلی مانند زانو، ران و شانه می‌باشد. به همین دلیل، انواع مختلف آرتروز ، که می‌توانند بر تمامی مفاصل بدن اثر بگذارند، قادر به تأثیر بر روی مفصل ساکروایلیاک نیز می‌باشند. این دسته شامل بیماری‌هایی مانند رماتیسم مفصلی ، نقرس و پسوریازیس می‌باشند.
- این مفصل ممکن است آسیب ببیند در زمانی که باکتری‌هایی که در بدن حرکت می‌کنند، در این مفصل نشست کنند. این حالت باعث ایجاد بیماری به نام آرتروز سپتیک می‌شود. این مورد احتمالاً آزاردهنده‌ترین دلیل درد مفصل SI بوده و به احتمال زیاد به جراحی و تخلیه‌ی عفونت نیاز دارد.
- وارد شدن آسیب به مفصل SI یک دلیل شایع درد این مفصل می‌باشد.
- آسیب ممکن است در زمان تصادفات رانندگی وارد شود.
- یک الگوی رایج آسیب زمانی اتفاق می‌افتد که راننده‌ی ماشین، پیش از تصادف، یک پا را بر روی ترمز فشار دهد. ضربه از طریق پای روی ترمز به لگن منتقل می‌شود که باعث ایجاد حرکت چرخشی در این سمت لگن می‌گردد. این حالت می‌تواند به مفصل SI آن سمت آسیب بزند که باعث درد می‌شود.
- مکانیزم مشابهی در زمان افتادن بر روی باسن اتفاق می‌افتد. فشار وارد شده مجدداً باعث یک حرکت چرخشی در لگن شده و می‌تواند به رباط‌های اطراف مفصل آسیب بزند.
این بیماری چه حسی دارد؟
شایع‌ترین علائم عدم عملکرد مفصل SI شامل درد پایین کمر و باسن می‌باشد. این درد ممکن است یک طرف یا هر دو سمت مفاصل SI را درگیر کند. درد ممکن است به سمت پایین پا منتشر شده و با فتق دیسک در ستون فقرات کمری اشتباه شود. درد ممکن است در ناحیه‌ی کشاله‌ی ران منتشر گردد. افراد معمولاً اسپاسم عضلانی را در یک یا هر دو طرف مفاصل باسن، احساس می‌کنند.
مشکلات مرتبط با مفصل SI ممکن است باعث دشواری در نشستن شود. درد در یک مفصل SI ممکن است باعث شود که شخص در حالی بنشیند که باسن او کج شده است. این حالت معمولاً باعث ایجاد ناراحتی در صاف نشستن بر روی صندلی می‌شود.
پزشکان چگونه این مشکل را تشخیص می‌دهند؟
تشخیص با گرفتن یک تاریخچه‌ی کامل و معاینه‌ی فیزیکی آغاز می‌شود. زمانی که پزشک خود را ملاقات می‌کنید، او پرسش‌هایی را درباره‌ی علائم شما و چگونگی تأثیر گذاشتن درد بر روی فعالیت‌های روزانه‌ی شما می‌پرسد.
پزشکان شما را با چک کردن حالت شما، چگونگی راه رفتن شما و مکان درد، معاینه می‌کنند. آنها بررسی می‌کنند که کدام حرکات کمر باعث ایجاد درد یا علائم دیگر می‌شوند. حساسیت پوست اندام‌های تحتانی شما، قوت عضلات و رفلاکس‌ها، مورد بررسی قرار می‌گیرند.
تست‌های آزمایشگاهی
در صورتی که هرگونه سؤالی درباره‌ی وجود عفونت یا دیگر انواع آرتروز که چندین مفصل را درگیر می‌کند، وجود داشته باشد، پزشک، احتمالاً انجام تست‌های آزمایشگاهای تجویز می‌کند. احتمالاً نیاز است که آزمایش خون و ادرار انجام دهید.
آزمایشات رادیولوژی
اشعه‌ی ایکس، معمولاً هم برای پایین کمر و هم برای لگن، تجویز می‌شود.
- اشعه‌ی ایکس می‌تواند ایده‌ای را از چگونگی ساییدگی و پارگی در مفصل SI به پزشک بدهد. اشعه‌ی ایکس ستون فقرات کمری و ران‌ها همچنین برای رد کردن احتمال مشکلات موجود در این نواحی که ممکن است مانند عدم عملکرد مفصل SI خود را نشان دهند، استفاده می‌شود.
- دیگر تست‌های رادیولوژی نیز ممکن است کاربردی باشند. اسکن MRI می‌توانند برای مشاهده‌ی ستون فقرات کمری و لگن به صورت جزئی‌تر و رد کردن احتمال مشکلات دیگر این ناحیه، استفاده شود.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CAT) همچنین ممکن است برای نشان دادن یک دید جزئی‌تر از استخوان لگن و مفصل ساکروایلیاک استفاده شود.
- اسکن استخوان برای مشاهده‌ی چگونگی واکنش اسکلت به هرگونه “فشار”، مانند آسیب، عفونت یا التهاب ناشی از آرتروز، مفید می‌باشد. این آزمایش شامل تزریق ردیاب‌های شیمیایی به درون میجریان خون شما می‌باشد. این ردیاب‌ها سپس در آزمایشات خاص اشعه‌ی ایکس ستون فقرات خود را نشان می‌دهند. ردیاب‌ها در مناطقی جمع می‌شوند که بافت استخوان قویاً به برخی از انواع استرس وارد شده به اسکلت، مانند آرتروز یا عفونت مفصل SI، پاسخ می‌دهد.
- دقیق‌ترین روش برای تعیین اینکه آیا مفصل SI باعث ایجاد درد است یا خیر، انجام یک تزریق تشخیصی در مفصل می‌باشد. به این دلیل که مفصل بسیار عمیق است، این تزریق باید با راهنمایی اشعه‌ی ایکس و با استفاده از فلوروسکوپ (نوعی از اشعه‌ی ایکس زمان واقعی) انجام شود. زمانی که پزشک، سوزن را در مفصل قرار داد، یک داروی بیهوشی تزریق می‌شود تا مفصل را بی‌حس کند. اگر درد شما با تزریق دارو از بین رفت، آنگاه پزشک می‌تواند به صورت منطقی مطمئن شود که دردی که تجربه می‌کنید، ناشی از مفصل SI می‌باشد.
درمان عدم عملکرد مفصل SI
پزشکان معمولاً با تجویز درمان غیر جراحی آغاز می‌کنند. در برخی از موارد، پزشک به سادگی شرایط بیمار را بررسی می‌کند تا ببیند که آیا علائم بهبود یافته اند یا خیر.
دارودرمانی
داروهای ضد التهابی، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، معمولاً برای درمان درد و التهاب موجود در مفصل استفاده می‌شوند. استامینوفن (مثلاً تیلنول) می‌تواند برای درمان درد استفاده شود، اما التهاب را کنترل نمی‌کند. پزشکان غالباً فیزیوتراپی را برای بیماران مبتلا به عدم عملکرد مفصل SI تجویز می‌کنند.
تزریقات
اگر درمان محافظه‌کارانه موفقیت‌آمیز نباشد، پزشک ممکن است انجام تزریق را پیشنهاد دهد. همانطور که در بالا نیز توصیف شد، تزریقات مقدمتاً برای تصدیق این موضوع استفاده می‌شوند که درد ناشی از مفصل SI هست یا خیر.
- مجموعه‌ای از تزریقات کورتیزون ممکن است به منظور تلاش برای کاهش تورم درون و اطراف مفصل ساکروایلیاک، تجویز شوند. کورتیزون یک داروی ضد التهابی قوی است که معمولاً برای کنترل درد ناشی از آرتروز و ورم استفاده می‌شود.
- داروهای دیگر نیز به درون مفصل تزریق می‌شوند. یک ماده‌ی شیمیایی به نام اسید هیالورونیک، سال‌ها برای درمان آرتروز زانو استفاده می‌شده است. به نظر می‌رسد که این ماده، به دلیل ویژگی‌های روان‌کنندگی و این واقعیت که این ماده غضروف مفصلی را در مفصل سینوویال تغذیه می‌کند، باعث کاهش درد می‌شود. مکانیزم صحیح این عملکرد هنوز شناخته نشده است، اما با مقداری موفقیت برای مفصل SI استفاده می‌شود. تمامی این تزریقات موقتی بوده و اثر آنها در بهترین حالت، چند ماه باقی می‌ماند.
یاری فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست شما یک برنامه‌ی درمانی هدف‌دار را بر اساس ارزیابی شما و اهدافتان برای بازگشت ایمن به ورزش یا فعالیت‌های روزانه، طراحی می‌کند. درمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درمان دستی. معمولاً، درمان دستی برای اختلال عملکرد SIJ شامل آزاد کردن یا ماساژ بافت نرم در گروه‌های مفاصل سخت یا دردناک می‌باشد. درمان دستی و تکنیک‌های انرژی عضله (MET) برای اصلاح رباط لگن/ SIJ استفاده می‌شوند. MET از انقباضات عضله‌ی خود شما برای تجدید همترازی مکان لگن استفاده کرده و می‌تواند منبعی برای تسکین درد باشد. درمان دستی/ بسیج مفصل از حرکات نرم برای بهبود تحرک ران، SIJ و پایین کمر بهره می‌برد.
- تمرینات انعطاف‌پذیری. تمرینات کششی، ممکن است برای بهبود انعطاف‌پذیری عضلات سخت، تجویز شوند. اینها همچنین می‌توانند باعث بهبود حرکت ستون فقرات و اندام‌های تحتانی شده و به اکاهش فشار بر روی مفصل ساکروایلیاک در طول فعالیت‌های روزانه، کمک کنند.
- مکانیک بدن. اینکه چطور بدن خود را برای کار یا دیگر فعالیت‌های روزانه حرکت می‌دهید، می‌تواند با درد و عدم عملکرد SIJ شما مرتبط باشد. فیزیوتراپیست، به شما آموزش می‌دهد که چطور حرکات یا مکانیک بدن خود را بر اساس فعالیت‌های خاص روزانه‌ی خود، بهبود بخشید. او همچنین توصیه‌هایی را برای بهبود فعالیت‌هایی شامل نشستن یا بلند کردن و حمل اشیاء به شما ارائه می‌دهد.
- مدولاسیون‌ها. درمان‌های داغ و سرد، معمولاً برای شل کردن پیش از درمانِ عضلات سخت یا برای تسکین دردی که در پی ورزش می‌آید، استفاده می‌شوند. تحریک الکتریکی از الکتریسیته برای هدف‌گیری فیبرهای عصبی که سیگنال‌های درد را به مغز می‌فرستند استفاده کرده و همچنین می‌تواند در ترکیب با یخ، برای فراهم کردن تسکین درد به کار رود.
- بریس‌ها. فیزیوتراپیست شما همچنین ممکن است شما را به پوشیدن کمربند ساکروایلیاک، که برای فراهم کردن پشتیبان برای مفاصل ساکروایلیاک طراحی شده است، توصیه کند. زمانی که قوت شما بازگشت و انعطاف‌پذیری شما بهبود یافت، این کمربند برای ایجاد ثبات در هنگام فعالیت‌های روزانه استفاده می‌شود. این مدولاسیون مخصوصاً برای خانم‌های باردار مفید است.
تمامی درمان‌های توصیه شده توسط فیزیوتراپیست، برای هر بیمار مخصوص می‌باشند.
قطع رادیوفرکانسی
ریشه‌کن کردن با رادیوفرکانسی
فرایند دیگری که تا حدی خود را موفق نشان داده است، قطع رادیوفرکانسی نام دارد. پس از اینکه تزریق تشخیصی مشخص کرد که درد ناشی از مفصل SI می‌باشد، عصب‌های کوچکی که حس را به مفصل می‌رسانند، می‌توانند با یک سوزن مخصوص به نام پروب رادیوفرکانسی “سوزانده شوند”. در تئوری، این روش هر گونه حسی که از مفصل می‌آید را تخریب می‌کند و لزوماً باعث بی‌حس شدن مفصل می‌گردد. این روش همیشه موفقیت‌آمیز نیست. این روش موقتی بوده اما اثر آن می‌تواند تا دو سال باقی بماند. در صورت لزوم می‌توان روش را تکرار کرد.
اوزون تراپی
اگر از هر شکلی از درد مفصلی یا اسکلتی عضلانی، شامل ران‌ها، کمر یا شانه‌های دردناک، رنج می‌برید یا اگر به ران‌ها یا زانوهای دژنراتیو یا آرتروز مبتلا هستید، پرولوزون می‌تواند میزان زیادی از آرامش مورد نیاز شما را به شما ارائه دهد.
پرولوزون یک شکل از پرولوتراپی است که همچنین می‌توان از آن به عنوان نوعی از درمان اصلاح ساختار مفصل یا اسکلروتراپی نام برد. پرولوزون شامل تزریق ترکیب گازی مناسب اکسیژن. اوزون است که مستقیماً به محل درد اعمال می‌شود. این تزریق با مکمل‌های ویتامین و مواد مغذی مرتبط است که فرایند را تکمیل می‌کنند (این روش به جای گزینه‌های درمانی است که تنها با علائم درد مقابله می‌کنند). پرولوزون داروهای جایگزین و سنتی را با هم ادغام می‌کند تا به بدن اجازه دهد تا خود را ترمیم نماید.
Prp تراپی
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یک روش تزریقی است که باعث تحریک بهبود می‌شود. مانند پروتئین زدایی دکستوز، PRP بدن را در ترمیم آسیب‌های اسکلتی عضلانی که به صورت کامل بهبود نیافته اند، گول می‌زند، که این موضوع باعث کاهش درد و افزایش عملکرد می‌گردد. فاکتورهای رشد از پلاکت‌های خون در پلاسمای غنی از پلاکت، باعث تحریک و تسریع بهبود می‌شوند. گزارش‌هایی که حاکی از اثربخشی، ایمنی و ظرفیت بازسازی کننده‌ی این روش هستند، هر روز بیشتر می‌شوند.
جراحی
عمل ترکیب
اگر بقیه‌ی روش‌های درمانی مشکل را حل نکنند، عمل جراحی ممکن است به عنوان یک گزینه مطرح شود. جراحی، شامل آمیختن مفصل دردناک SI است. ترکیب یک فرایند است که در آن غضروف مفصلی از هر دو انتهای استخوان‌هایی که مفصل را تشکیل داده اند، برداشته می‌شود. این دو استخوان با صفحات و پیچ‌هایی در کنار یکدیگر نگه داشته می‌شوند تا زمانی که بتوانند به صورت یک استخوان رشد کرده یا با هم ترکیب شوند. این کار باعث توقف حرکت میان دو استخوان شده و به صورت تئوری، درد مفصل را رفع می‌کند.
این عمل، یک جراحی بزرگ است و همیشه نمی‌تواند به صورت موفقیت‌آمیز، درد را تسکین دهد. تا زمانی که درد ناتوان کننده نشود، معمولاً این عمل انجام نمی‌گیرد. درد مفصل SI به ندرت اینقدر شدید می‌شود.
توان‌بخشی پس از جراحی
به صورت نرمال، شما نیاز دارید که برای آغاز برنامه‌ی توان‌بخشی پس از انجام عمل جراحی فیوژن مفصل، شش هفته صبر کنید. با اینکه بهبودی و توان‌بخشی برای هر بیمار متفاوت است، اما به عنوان یک راهنمایی به یاد داشته باشید که شما باید برای 6 تا 8 هفته‌ی بعد برای شرکت در جلسات فیزیوتراپی، برنامه‌ریزی کنید. برای رسیدن به بهبودی کامل، انتظار تقریباً شش ماه را داشته باشید.
در فیزیوتراپی، پزشک ممکن است از درمان‌هایی نظیر گرما یا یخ، تحریک الکتریکی، ماساژ و آلتراسوند برای کمک به شما در تسکین درد و اسپاسم عضلانی کمک کند. سپس ما به شما آموزش می‌دهیم که چگونه به صورت امن و با وارد کردن حداقل کشش به ناحیه‌ی تحت درمان، حرکت کنید.
