درد کمر میتواند ناتوان کننده و ناراحت کننده باشد و بیمار را با مشکلات متعدد برای انجام فعالیت‌های روزمره مانند خم شدن و بستن کفش یا خوابیدن در طول شب مواجه کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد کمردرد در بانوان و رزرو وقت مشاوره با مرکز جامع توانبخشی امید به شماره 02122780702 یا 02122780701 تماس حاصل فرمایید.
علل کمردرد در زنان
کمردرد در زنان میتواند به دلایل مختلف از قبیل ساختار دستگاه تولید مثل یا آناتومی ستون فقرات ایجاد شود. در ادامه به برخی از علل شایع و احتمالی درد کمر در زنان اشاره می‌کنیم.
یائسگی و اختلالات هورمونی
درد مزمن کمر یکی از شایعترین اختلالات اسکلتی عضلانی است که زنان در دوران یائسگی با آن مواجه میشوند. حدود ۹۰ درصد از زنان قبل از یائسگی با علائم کمبود استروژن مواجه میشوند که یکی از آنها درد اسکلتی عضلانی است و نیمی از زنان را درگیر میکند. اکثر تحقیقات انجام شده ارتباط بین علائم یائسگی با درد شدید کمر را تایید کرده اند.
سندروم قبل از پریود
سندروم قبل از پریود یکی از مشکلاتی است که زنان قبل از شروع پریود با آن مواجه میشوند. در این شرایط فرد با علائم متعددی مواجه میشود که قبلاً هرگز تجربه نکرده است. برخی از این علائم به شرح زیر می‌باشند:
- علائم جسمانی از قبیل:
-
- درد پایین کمر
- سردرد
- خستگی
- نفخ
- علائم عاطفی و رفتاری از قبیل:
-
- تغییرات خلق و خو
- تمایل به خوردن برخی غذاها
- اضطراب
- اختلال در تمرکز
سندروم پیش از پریود معمولاً چند روز قبل از شروع پریود آغاز میشود و یک یا دو روز پس از شروع آن به پایان می‌رسد.
دیسمنوره
دیسمنوره به پریود بسیار دردناک گفته میشود و اگرچه معمولاً قابل کنترل است در برخی از افراد بسیار شدید است. عوامل زیر باعث میشود ریسک بروز این اختلال در شما افزایش پیدا کند:
- اگر کمتر از ۲۰ سال سن دارید.
- اگر سیگار می‌‌کشید.
- اگر در دوران پریود خونریزی شدید دارید.
- اگر در خانواده شما سابقه پریود دردناک وجود دارد.
- اگر دارای یکی از اختلالات زمینه ای زیر هستید:
-
- اندومتریوز
- فیبروز رحمی
- بیماری التهابی لگن
درد مرتبط با دیسمنوره معمولاً در قسمت پایین شکم، پایین کمر، لگن و پاها احساس میشود و یک تا سه روز طول می‌کشد. این اختلال به صورت درد مبهم یا تیرکشنده خود را نشان می‌دهد.
اندومتریوز
اندومتریوز یک بیماری مزمن است که باعث کمردرد در زنان میشود. این اختلال زمانی به وجود می‌‌آید که بافتی شبیه بافت اندومتریال در قسمت خارجی رحم و در حفره لگن یا سایر نقاط شروع به رشد نماید. این بافت به تغییرات هورمونی بدن واکنش نشان می‌دهد و میتواند باعث تورم، درد، لکه بینی بین پریود و خونریزی شود.
از آنجایی که توده‌های اندومتریوز همانند دیواره داخلی رحم در ماه خونریزی میکنند و فضایی برای خروج خون وجود ندارد مایع اضافی اطراف بافت ملتهب میشود در نتیجه بیمار با پریود شدید، درد مزمن و تشکیل بافت اسکار داخلی مواجه خواهد شد. علائم اندومتریوز در هر مرحله از چرخه پریود احساس میشود. بیمار دچار درد لگنی میشود که تا ناحیه ساق پا امتداد پیدا میکند و برخی از بانوان دچار درد خفیف تا بسیار شدید ضربان دار خواهند شد. علائم اندومتریوز به شرح زیر می‌باشد:
- درد شکم یا پایین کمر
- درد هنگام راه رفتن یا ایستادن
- درد در دوران تخمک گذاری
- درد در هنگام دفع ادرار و نیاز به دفع اورژانسی ادرار
- التهاب حفره لگن
- یبوست
- درد در حین روابط جنسی
- درد هنگام دفع مدفوع و درد انتشار دهنده به مقعد
- درد ناشی از چسبندگی و بافت اسکار درون مثانه، لوله‌های فالوپ، روده‌ها و تخمدانها
- احساس خستگی مزمن
پزشک پس از انجام معاینات لگن یا درخواست انجام تست‌های تشخیصی تصویربرداری میتواند وجود توده‌های اندومتریوز یا کیست اندومتریال را تشخیص دهد.
بارداری
درد کمر در دوران بارداری بسیار شایع است و به علت افزایش وزن، تغییر مرکز جاذبه و شل شدن رباط‌های بدن به علت تولید هورمون‌های خاص و آمادگی برای زایمان ایجاد میشود. در اکثر زنان کمردرد بین ماه‌های پنجم و هفتم بارداری ایجاد میشود اما گاهی اوقات زودتر خود را نشان می‌دهد. اگر قبل از بارداری دچار مشکلات کمر بوده اید احتمال آنکه در دوران بارداری دچار کمردرد شوید بیشتر است. معمولاً بانوان دچار درد زیر کمر و امتداد دنبالچه میشوند. برخی از بانوان نیز دچار درد مرکز کمر و اطراف کمر میشوند که تا پاها امتداد پیدا میکند.
سایر علل کمردرد
کمردرد دلایل دیگری نیز دارد که میتواند زنان و مردان را در سنین مختلف درگیر کند. برخی از شایع ترین علل کمردرد در زنان و مردان به شرح زیر می‌باشد:
گرفتگی عضله
گرفتگی عضله یا رباط یکی از شایعترین علل درد پایین کمر محسوب میشود که به یکی از دلایل زیر ایجاد می‌گردد:
- برداشتن مداوم اجسام سنگین
- خم شدن و چرخاندن بدن به صورت نامناسب
- انجام دادن حرکات ناگهانی و نامناسب
- کشش بیش از حد عضله یا رباط
در صورتی که شما با انجام حرکاتی بپردازید که باعث کشیدگی و گرفتگی عضله شود در نهایت دچار اسپاسم عضلانی خواهید شد.
سیاتیک
سیاتیک یکی از علائمی است که به علت آسیب دیدگی یا فشردگی عصب سیاتیک که بلندترین عصب بدن است ایجاد می‌گردد. این عصب از قسمت پایین ستون فقرات شروع میشود و از باسن عبور میکند و تا پشت ساق پا امتداد پیدا میکند. سیاتیک باعث بروز درد تیر کشنده یا سوزن سوزن شدن یا شوک الکتریکی در قسمت پایین کمر میشود و معمولاً این درد تا ساق پا امتداد پیدا میکند اما در موارد شدید بیمار دچار ضعف و بی حسی پا میشود.
بیرون زدگی دیسک
بیرون زدگی دیسک به وضعیتی گفته میشود که دیسک بین مهره‌ها دچار فشردگی شده و به سمت بیرون متمایل گردد. این وضعیت میتواند در نهایت باعث پارگی دیسک میشود. درد حاصل از بیرون زدگی دیسک معمولاً به فشرده شدن یک عصب ارتباط دارد. بیرون زدگی دیسک میتواند به علت آسیب دیدگی یا وارد شدن ضربه به کمر ایجاد گردد. با بالا رفتن سن احتمال بیرون زدگی دیسک افزایش پیدا میکند. بیرون زدگی دیسک در قسمت پایین کمر بسیار شایع است اما گاهی اوقات در ناحیه گردن ایجاد میشود.
تحلیل رفتگی دیسک
با بالا رفتن سن دیسک ستون فقرات شروع به تحلیل رفتگی میکند. تحلیل رفتگی دیسک به علت آسیب دیدگی یا انجام دادن حرکات تکراری ایجاد میشود. اکثر افراد پس از چهل سالگی دچار تحلیل رفتگی دیسک میشوند. این اختلال همیشه باعث درد نمی‌شود اما برخی از بیماران دچار درد شدید خواهند شد. تحلیل رفتگی دیسک گردن و قسمت پایین کمر بسیار شایع است. درد معمولاً تا ناحیه باسن و ران امتداد می‌یابد و حالت عود کننده فروکش کننده دارد.
روشهای خانگی برای کمردرد زنان
در صورتی که درد کمر به علت پریود یا گرفتگی عضله ایجاد شده باشد روشهای زیر میتواند به تسکین درد کمر کمک نماید.
استفاده از کمپرس سرد و گرم
در صورتی که درد پس از آسیب دیدگی از قبیل زمین خوردن، گرفتگی و کشیدگی عضله ایجاد شده باشد می‌توانید در طول روز چندین مرتبه و به مدت ۱۰ دقیقه از کمپرس یخ استفاده کنید. به طور متناوب از کمپرس گرم به منظور افزایش گردش خون استفاده کنید اما بهتر است در ابتدا و در پایان از کمپرس یخ استفاده کنید تا التهاب ایجاد شده برطرف گردد. استفاده از کمپرس یخ میتواند به تسکین موقت درد کمک کند اما از قرار دادن مستقیم یخ روی پوست خودداری کنید زیرا باعث سوختگی پوست خواهد شد در عوض باید آن را درون یک کیسه پلاستیکی و سپس یک تکه پارچه قرار دهید و روی پوست خود بگذارید.
داشتن فعالیت جسمانی
سعی کنید تا حد امکان فعالیت جسمانی داشته باشید. اگرچه در هنگام بروز درد کمر داشتن فعالیت جسمانی و راه رفتن دشوار است به تدریج باعث تسکین درد میشود و سفتی عضلات را برطرف میکند. سعی کنید هر روز حداقل ۳۰ دقیقه راه بروید.
تغییر حالت بدن در هنگام خواب
خوابیدن به مدت طولانی باعث ضعیف شدن عضلات میشود به همین دلیل بهتر است هنگامی که دچار کمردرد هستید از دراز کشیدن خودداری کنید و در عوض بنشینید یا بایستید. اگر دچار کمردرد شبانه هستید بهتر است یک عدد بالش را زیر زانوی خود قرار دهید تا فشار از ستون فقرات شما برداشته شود یا اگر به پهلو می‌خوابید یک بالش را بین زانوهای خود قرار دهید. با توجه به الگوی خوابیدن خود از بالش مناسب استفاده کنید تا به تدریج شاهد بهبود درد خود باشید.
دارو درمانی
مصرف آسپرین، ایبوپروفن یا سایر مسکن‌هایی که نیاز به نسخه پزشک ندارند میتواند تا حد قابل توجهی به تسکین کمردرد کمک کند اما باید از مصرف بیش از حد آنها خودداری کنید.
پیشگیری از کمردرد
پیشگیری از کمردرد در زنان شبیه سایر روش‌هایی است که برای پیشگیری از بروز انواع کمردرد توصیه شده است اما با توجه به تغییرات هورمونی در زنان معمولاً نمی‌توان از کمردرد پیشگیری کرد. برخی از روش‌هایی که به پیشگیری از کمردرد کمک میکنند به شرح زیر می‌باشند:
حفظ تناسب اندام
برخی از افراد تصور میکنند بهترین روش برای تسکین کمردرد استراحت کردن و دراز کشیدن است اما هیچ چیزی بدتر از دراز کشیدن نیست. سعی کنید در طول روز به انجام دادن حرکات کششی بپردازید، راه بروید و از هوای تازه بهره مند شوید. داشتن فعالیت جسمانی میتواند از سفتی عضلات یا مفاصل جلوگیری کند و همچنین سطح عمومی سلامت شما را بهبود ببخشد. تحقیقات نشان داده است که روزی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پیاده روی میتواند به تسکین کمردرد کمک کند و از بروز درد کمر جلوگیری نماید. انجام دادن تمرینات مخصوص عضلات شکم و کمر با تاثیرات مثبت بر کمر درد همراه است. اصلاح حالت بدن در افرادی که مدت زیادی پشت میز می‌نشینند با تاثیرات مثبت بر کمر درد همراه است.
اصلاح میز کار
نشستن در مقایسه با ایستادن و راه رفتن فشار زیادی را به ستون فقرات وارد میکند به این ترتیب اگر شما به واسطه شغل خود مدت زیادی می‌نشینید باید سعی کنید حداقل هر یک ساعت یک بار کمی قدم بزنید. از قوز کردن خودداری کنید و در صورت امکان پشتی صندلی خود را تنظیم کنید تا کمی به سمت عقب متمایل شود. در صورت امکان از پشتی ارگونومیک یا صندلی مناسب استفاده کنید تا فشار از روی کمر شما برداشته شود. از تناسب میز و صندلی خود اطمینان حاصل کنید. باید شانه‌های شما در بهترین حالت ممکن قرار بگیرند و بازوهای شما با زاویه ۹۰ درجه روی میز باشد و کف پای شما به صورت صاف روی زمین قرار بگیرد تا فشار از ستون فقرات برداشته شود و دچار درد کمتری شوید.
کنترل استرس
استرس بدن را وادار به تولید هورمون‌های میکند که منجر به سفتی عضلات و در نهایت درد کمر میشوند. شاید تعجب کنید اما کاهش سطح استرس میتواند تا حد قابل توجهی به کاهش درد کمر کمک کند. امور مختلف میتواند به شما برای کاهش استرس کمک کند از قبیل یوگا، آشپزی و انجام دادن فعالیت‌های تفریحی.
ارزیابی وضعیت پا
زنانی که هنگام راه رفتن متوجه میشوند پای آنها به سمت داخل منحرف شده است بیشتر دچار کمردرد خواهند شد. اگر به تازگی متوجه این مسئله شده اید بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت پای شما را بررسی نماید. متخصص پا به ارزیابی نحوه راه رفتن شما می‌پردازد و در صورت نیاز توصیه‌های لازم را ارائه خواهد کرد حتی ممکن است از شما بخواهد از کفش یا کفی طبی استفاده کنید تا به این ترتیب فشار کمتری به ستون فقرات وارد شود و درد کمر شما بهبود پیدا کند. اصلاح پا به بهبود ساختار ستون فقرات و کاهش درد کمر و تسکین آن کمک میکند.
چه موقع باید برای کمردرد به پزشک مراجعه کرد؟
نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که در اکثر مواقع کمردرد جای نگرانی ندارد اما در صورتی که امتحان کردن هیچ یک از روشهای بالا باعث تسکین درد نشده باشد بهتر است به پزشک مراجعه کنید. درصورتی که تصور می‌‌کنید ممکن است درد کمر شما به اختلالاتی از قبیل اندومتریوز ارتباط داشته باشد باید به پزشک مراجعه کنید. کمردرد با عوامل زیر همراه شده باشد باید فوراً به پزشک مراجعه کرد:
- تب
- آسیب جدی به کمر از قبیل تصادفات خودرویی
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن پا یا کشاله ران
- بی اختیاری ادرار و مدفوع و یا ناتوانی در دفع ادرار
- سابقه پزشکی پوکی استخوان یا سرطان یا کاهش بی دلیل وزن
- درد شبانه
- ضعف ناگهانی یا پیشرونده پا یا احساس درد شدید در پاها
- احساس ناراحتی در هنگام نشستن یا خوابیدن به علت درد کمر
