معمولا درد مچ دست خطری برای جان فرد ندارد و به راحتی توسط فیزیوتراپ یا پزشک قابل تشخیص و درمان است. درد مچ دست چند علت دارد از جمله وجود اختلال در عملکرد مفصل مچ دست، آسیب دیدن رباط مچ دست، ملتهب شدن تاندون مچ دست یا آسیب دیدن عضلات مچ دست. تمام این مشکلات نیاز به درمان زود هنگام دارند تا از رسیدن آسیب دائم به اعصاب و از دست رفتن قدرت عضلانی، حس لامسه و اختلال در عملکرد دست و مچ دست جلوگیری شود.
فیزیوتراپی برای درمان انواع درد در ناحیه مچ دست
سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال (CTS | Carpal Tunnel Syndrome) میان کارکنان ادارای و کارگرانی که در طول روز به طور مکرر از دستانشان کار می‌کشند بسیار رایج است. این سندرم در اثر وارد شدن فشار به عصب میانی به وجود می آید. عصب میانی از قسمت جلوی مچ دست به سمت کف دست میرود و کارش عصب کردن انگشت شست، دو و نیم انگشت مجاور آن و بستر ناخن است. عصب میانی به عضلات مهمی از انگشت شست متصل است. این عصب در طول مسیرش در مچ دست از تونل کارپال نیز عبور میکند. تونل کارپال به لحاظ آناتومیکی فضایی کوچک در کف دست است و به علت وجود تاندون های متعددی که از آن عبور می‌کنند و وجود استخوان های مچ دست و بافت های هم بند ضخیمی که در این ناحیه قرار دارد، عصب میانی در ناحیه تونل کارپال بسیار مستعد فشردگی است.
تنوسینویت دکورون
رایج ترین مشکل تاندون در ناحیه مچ دست تنوسینویت دکورون (De Quervain’s Tenosynovitis) است و زمانی ایجاد میشود که تاندون هایی که از ساعد به شست متصل می‌شوند دچار مشکل شده باشند. این مشکل معمولا به علت استفاده بیش از حد از مچ دست و شست یا حرکات شدید آن ها به وجود می آید. اگر این مشکل شما را عذاب میدهد به احتمال زیاد در پایه شست و مچ دستتان احساس درد خواهید داشت و حرکت دادن شست و مچ دست و گرفتن اشیا با دست برایتان بسیار دردناک خواهد بود. تنوسینویت دکورون مشکلی رایج میان کارمندان اداری است که روزانه تایپ می‌کنند یا از ماوس کامپیوتر استفاده می‌کنند.
شکستگی استخوان ناوی
استخوان ناوی (Scaphoid) یکی از هشت استخوان کف دست است که در نزدیکی مچ دست در سمت شست قرار دارد. استخوان ناوی ممکن است به علت افتادن جسمی سنگین روی دستتان دچار مشکل شود. شکستگی استخوان Scaphoid از لحاظ بالینی بسیار مهم است زیرا عکس برداری از آن به کمک اشعه ایکس دشوار است و منبع خون رسانی به این استخوان بسیار آسیب پذیر است و این مسئله روند بهبودی شکستگی استخوان ناوی را دچار اختلال میکند. بسیار مهم است که این نوع شکستگی به درستی تشخیص داده و درمان شود. به همین علت لازم است که به متخصص مراجعه کنید تا به مشکل برنخورید.
شکستگی مچ دست
انواع مختلفی از شکستگی میتواند در مچ دست ایجاد شود. شایع ترین نوع شکستگی در مچ دست، شکستگی کالیس (Collies fracture) است. در این نوع شکستگی، استخوان ساعد خصوصا استخوان رادیوس دست پیش از اینکه با استخوان های مچ دست مفصل شود و با یکدیگر مفصل مچ دست را تشکیل دهند دچار اختلال میشود. شدت شکستگی کالیس ممکن است در موارد مختلف متفاوت باشد. با توجه به میزان شدت شکستگی درمان ممکن است تنها به جا انداختن استخوان در کلینیک شکسته بندی ختم شود یا به جراحی نیاز باشد. معمولا دست بیمار را به مدت ۶ هفته گچ می‌گیرند تا استخوان زمان کافی برای بهبودی داشته باشد. پس از این ۶ هفته، بیمار به توانبخشی نیاز دارد تا بتواند گستره حرکتی و قدرت عضلات این بخش از بدن خود را باز یابد.
پیچ خوردگی بافت مثلثی فیبری-غضروفی
این مشکل زمانی زخ میدهد که بافت مثلثی فیبری-غضروفی (Triangular Fibrocartilage Complex | TFCC) بر اثر پارگی یا تحریک شدن ساختارش آسیب می‌بیند. پیچ خوردگی TFCC میتواند بر اثر کار کشیدن زیاد و مکرر از مچ دست هنگام هل دادن اشیا یا پس از شکستگی مچ دست به وجود آید و در امتداد بیرونی مچ دست درد ایجاد کند و گستره حرکتی مچ دست را کاهش دهد و باعث شود مفصل مچ دست هنگام حرکت کردن صدا دهد و مچ دست به ویژه در هنگام فشار دادن اشیا درد داشته باشد.
کیست گانگلیون
کیست گانگلیون برآمدگی کوچکی است که سفت یا اسفنجی است و اندازه آن در موارد مختلف متفاوت است. کیست گانگلیون روی مفاصل یا تاندون های عضلاتی شکل می‌گیرد که به علت استفاده مکرر یا اختلال زمینه ای حرکتی دچار اصطکاک بیش از حد شده اند. این کیست عموما روی دست و مچ دست به وجود می آید و شکل گیری آن واکنشی دفاعی از سوی بدن است. کیست گانگلیون با گذشت زمان میتواند مخل حرکت دست و مچ دست شود و این نواحی از بدن را دچار درد و التهاب کند.
آرتروز مچ دست
در طول زندگی به دلیل استفاده مکرر از مفاصل مچ دست، این مفاصل بسیار مستعد ابتلا به آرتروز هستند.
چه زمانی برای درد مچ دست باید به فیزیوتراپ مراجعه کنیم؟
داشتن هر نوع درد در مچ دست (از احساس گنگی ناشی از دندان درد بگیرید تا احساس سوزن سوزن شدن)- درد مچ دست پس از انجام حرکات شنای سوئدی
- دردناک بودن دست و انگشت ها
- درد در ساعد
- از دست دادن قدرت دست و کاهش قدرت فشار دادن
- سفت شدن و تورم موضعی
- صدا دادن مفاصل
فیزیوتراپی چگونه به تسکین درد مچ دست کمک میکند؟
فیزیوتراپ میتواند برای درمان آسیب های شما، با در نظر گرفتن اهداف درمانی تان و به جهت سرعت بخشیدن به بهبودی شما برنامه درمانی تان را شخصی سازی کند. دست و مچ دست نواحی پیچیده ای هستند. درمان دست و مچ دست به کمک فیزیوتراپی میتواند شامل کنترل درد به کمک روش های درمانی، طب سوزنی، بهبود گستره حرکتی مفاصل به کمک مانیپولاسیون و درمان دستی، تمرینات ورزشی برای افزایش قدرت و کنترل حرکتی بشود. آزادسازی بافت های نرم نیز بسیار مهم است، برای کاهش تنش و گرفتگی عضلات و آرام کردن سیستم عصبی ممکن است به ماساژ درمانی نیاز داشته باشید.
بهبودی کامل درد مچ دست چقدر زمان می‌برد؟
بسته به علت و شدت آسیب و بافتی که آسیب دیده است بهبودی ممکن است چند هفته تا چند ماه زمان ببرد. شما باید برنامه ورزشی تان را به طور منظم و پیوسته دنبال کنید و به تمام توصیه های فیزیوتراپ خود عمل کنید. به یاد داشته باشید که فیزیوتراپ شما این نوع مشکلات را بار ها درمان کرده است و به شما نیز کمک خواهد کرد تا هرچه زودتر بهبود یابید.
۵ ورزش فیزیوتراپی برای درد مچ دست
فیزیوتراپ ها بیماران زیادی را ویزیت می‌کنند که دچار درد مچ دست هستند. تمرین های رایج بسیاری وجود دارد که در طول درمان و برای مدیریت درد به اینگونه بیماران توصیه میشود. در ادامه به تعدادی از این تمرینات ورزشی اشاره میشود. ذکر این نکته ضروری است که پیش از شروع هر برنامه ورزشی برای تسکین یا مدیریت درد حتما با فیزیوتراپ صحبت کنید.
کشش عضلات فلکسور مچ دست
این تمرین برای درد و گرفتگی عضلات کف دست، مچ دست و ساعد مفید است و با کشش عضلات درگیر انعطاف پذیری این ناحیه را بهبود میدهد.
- انگشتانتان را به سمت بدن خود بکشید تا کشش ملایمی احساس کنید.
- ۲۰ ثانیه نگه دارید.
کشش عضلات اکستنسور مچ دست
این تمرین برای درد و گرفتگی عضلات پشت دست، مچ دست و ساعد بسیار مفید است. این کشش انعطاف عضلات این نواحی را افزایش میدهد.
- انگشتانتان را به سمت پایین و بدن خود بکشید تا کشش ملایمی احساس کنید.
- ۲۰ ثانیه نگه دارید.
فشار دادن توپ تنیس
این تمرین برای تسکین درد و ضعف عضلات کف دست، مچ دست و ساعد مناسب است.
هدف از انجام این حرکت تقویت و افزایش استقامت ماهیچه های این نواحی است و به حفظ ثبات عضلات دست کمک میکند.
- یک توپ تنیس را به آرامی در کف دست نگه دارید و آن را فشار دهید.
- ۵ ثانیه فشار را ادامه دهید سپس به رها کنید.
- ۱۰ بار تکرار کنید.
اکستنشن انگشتان دست به کمک کش
این تمرین برای درد و ضعف عضلات پشت دست، مچ دست و ساعد مفید است. این تمرین به ثبات مچ دست کمک میکند و باعث بهبود قدرت و استقامت عضلات درگیر در تمرین میشود.
- مانند تصویر یک کش را دور انگشتانتان بیندازید.
- به آرامی انگشتان خود را از یکدیگر دور کنید.
- ۵ ثانیه نگه دارید و بعد رها کنید، این کار را چند بار تکرار کنید
چرخش مچ دست
این تمرین برای تسکین درد، سفتی مچ دست و گرفتگی عضلات ساعد بسیار مفید است. این تمرین گستره حرکتی مچ دست و انعطاف پذیری عضلات ساعد را بهبود میدهد.
- دستتان را مشت کنید
- ۱۰ مرتبه دستتان را به صورت ساعتگرد و پادساعتگرد بچرخانید
سوالات پرتکرار
آیا فیزیوتراپی درد مچ دست را برطرف میکند؟
فیزیوتراپی برای تسکین درد سندرم تونل کارپال در موارد خفیف تا متوسط مفید است. تسکین این درد از طریق حرکت دادن مفاصل، تمرینات لغزاندن عصب و تاندون، همچنین تمرینات کششی و قدرتی برای دست و مچ دست حاصل میشود.
چگونه تمرینات ورزشی فیزیوتراپی را در منزل انجام دهیم؟
در حالی که بازو را روی میز قرار داده اید دستتان را از میز آویزان کنید و مچ دست را به سمت پایین خم کنید تا کشش ملایمی احساس کنید. ۵ ثانیه این حالت را نگه دارید سپس به آرامی به موقعیت اولیه بازگردید. حال مچ دست را به سمت بالا خم کنید تا احساس کشش ملایمی داشته باشید. ۵ ثانیه نگه دارید و به آرامی به حالت اولیه بازگردید.
آیا برای درد مچ دست باید به پزشک یا فیزیوتراپ مراجعه کرد؟
درد و آسیب های مچ دست در اکثر موارد به کمک فیزیوتراپی یا سایر مراقبت های پزشکی درمان میشود. درصورتی که مچ دستتان درد میکند هرچه زودتر با پزشک در این باره صحبت کنید. در برخی مواقع مچ دست نیاز به جراحی دارد به همین خاطر معاینه زودهنگام و درمان به موقع بسیار مهم است.
