درد شانه در دوران بارداری یک عارضه شایع است. تخمین زده شده است که 40 درصد زنان باردار در طول دوران بارداری خود از درد شانه رنج می‌برند. این درد در بسیاری از زنان باردار به حدی شدید می‌شود که نیاز به درمان و مصرف داروهای تسکین دهنده دارد. این موضوع قابل درک است زیرا در طول روزها برای انجام فعالیت‌های روزمره به شانه‌ها استناد می‌کنیم. نوزاد در شکم زنان باردار با سرعت و وزنی قابل توجهی تغییر می‌کند و در مواقع مختلف بدنی قرار می‌گیرد. درد شانه در دوران بارداری ممکن است نشانه موارد ساده‌تری مانند بی‌خوابی در شب باشد. همچنین، این نوع درد ممکن است نشانه ابتلا به بیماری‌های جدی‌تر و خطرناک‌تری باشد که نیاز به توجه پزشکی و مداخلات دارند.
مشکلات شایع شانه
مشکلات متعددی وجود دارند که در دوران بارداری بر شانه‌ها تأثیر می‌گذارند. برخی از این مشکلات عبارتند از:
- کشیدگی عضلانی یا رگ به رگ شدن
- دررفتگی
- شکستگی شانه
- شانه یخ‌زده
- جدا شدن
- تاندونیت
- بورسیت
- آرتریت
علل
علل درد شانه در دوران بارداری عبارتند از:
- تغییر وضعیت بدنی در زنان باردار همراه با تغییرات مختلف فیزیولوژیکی در بدن می‌تواند باعث ایجاد درد در شانه‌ها شود.
- رباط‌های زانوها، ران‌ها، کمر، گردن و شانه‌ها به دلیل ترشحات شیمیایی در بدن شل می‌شوند. این کار برای اماده‌سازی بدن برای تولد نوزاد انجام می‌شود اما احتمال کشیدگی و رگ به رگ شدن را در شانه‌های افزایش می‌دهد.
- افزایش ناگهانی وزن و تغییرات وضعیت بدنی می‌تواند منجر به اعمال فشار مضاعف بر شانه‌ها شود.
- خواب زیاد به پهلوی چپ گردش خون را برای جفت جنین افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث کشیدگی در یک سمت شده و در نهایت منجر به ایجاد درد شانه شود. یکی دیگر از وضعیت‌های خوب خوابیدن این است که یک بالش در زیر کمر خود قرار داده و به پهلوی راست بخوابید.
- از آنجا که در دوران بارداری سرعت گوارش کاهش می‌یابد، کیسه صفرا به درستی تخلیه نمی‌شود بنابراین ممکن است سنگ‌های صفرا شکل گرفته و باعث ایجاد درد شدیدی در شانه راست و شکم شوند.
- عوامل دیگر که ممکن است باعث ایجاد درد در شانه شوند عبارتند از یبوست، زخم معده و مشکلات گاز معده
علائم
شانه درد معمولاً در اوایل دوران بارداری اتفاق می‌افتد و ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- خونریزی واژینال
- خونریزی جزئی واژینال
- غش
- حالت تهوع و استفراغ
- درد شدید در شکم
- درد در قسمت یک‌چهارم راست بالای بدن
- افزایش ناگهانی وزن
- میگرن
- پایین آمدن فشار خون
اقدامات درمانی
درد شانه در دوران بارداری به روش‌های زیر درمان می‌شود:
یخ درمانی و گرما درمانی
یخ به کاهش التهاب و تورم کمک کرده و اثر بی‌حس کنندگی دارد. شما می‌توانید از گرما استفاده کنید که به عمق بافت‌ها نفوذ کرده و باعث شل شدن عضلات می‌شود. همچنین این کار به افزایش گردش جریان خون که به کاهش درد کمک می‌کند نیز می‌انجامد اما این کار را در حد تعادل انجام دهید زیرا اگر از گرما به مدت طولانی استفاده کنید ممکن است باعث تشدید علائم شود. سعی کنید ابتدا از گرما استفاده کرده و سپس از سرما استفاده نمایید.
وضعیت مناسب بدن در حالت خوابیده
سعی کنید در هنگام خواب از بالش‌های مخصوص بارداری استفاده کنید. اگر شما از این نوع بالش‌ها ندارید، می‌توانید از چند بالش معمولی استفاده کنید اما از آنجا که این بالش‌ها با حرکات شما در هنگام خواب جابه‌جا می‌شوند ممکن است باعث آزار شما شوند. همچنین شما باید از یک بالش زیبا و سفت برای زیر سر خود استفاده کنید زیرا سر و شانه شما باید با ستون فقرات‌تان در یک تراز قرار گیرند. اگر شما از تعداد زیادی بالش استفاده می‌کنید ممکن است وضعیت بدنی نامناسبی برای شما ایجاد شده که باعث ناراحتی گردن و شانه‌های شما می‌شود.
ماساژ درمانی
به کمک ماساژ می‌توان به راحتی دردهای مفاصل را کاهش داده و عضلات را تسکین داد. یک ماساژ ساده می‌تواند دامنه حرکات شما را بهبود بخشیده و به شما در کاهش سطح استرس و فشار کمک کند. برای زنان باردار ماساژهای تخصصی وجود دارد که می‌توانند به کار گیرند.
هیدروتراپی یا آب درمانی
استراحت کنید و در آب گرم اروماتراپی غوطه ور شوید تا به تمام بدنتان آرامش ببخشید. آب گرم می‌تواند وزن را کاهش داده و فشار روی مفاصل دردناک و ناحیه کمر را کاهش دهد. حمام هیدروتراپی با شنا کردن تفاوت دارد، زیرا در آن تمرینات خاصی در استخر شنا انجام می‌شود. دمای آب معمولاً بین 33 تا 36 درجه سانتی‌گراد قرار دارد، که گرمتر از دمای معمول استخرهای شنا است.
شانه بند طبی
شانه بند طبی به استراحت دست‌ها و جلوگیری از استفاده بیش از حد آنها کمک می‌کند. این شانه بندها در بیشتر داروخانه‌ها در دسترس هستند البته بهتر است آنها را به یک متخصص طب فیزیکی یا پزشک نشان داده تا نحوه استفاده صحیح از آن را به شما نشان دهد.
فیزیوتراپی
بیشتر مشکلات شانه ناشی از بارداری به کمک فیزیوتراپی کاهش می‌یابند. متخصص فیزیوتراپی وضعیت شما را ارزیابی کرده و برنامه‌های درمانی قابل تحمل را برای شما تجویز می‌کند. هدف از انجام فیزیوتراپی بهبود علائم و بازیابی عملکردها است. روش انجام این برنامه‌ها به کوتاه مدت بودن (حاد بودن) مشکل یا بلند مدت بودن (مزمن بودن) آن بستگی دارد. فیزیوتراپی تقریباً برای همه افراد مؤثر واقع می‌شود. برخی از اقدامات فیزیوتراپی عبارتند از:
- تمرینات تقویتی برای عضلات ضعیف شده، تغییر هماهنگی و بهبود عملکرد
- کمک به بهبود وضعیت شانه‌ها، گردن و ستون فقرات
- تمریناتی برای پیشگیری از گرفتگی
- تمریناتی برای افزایش دامنه حرکتی
- استفاده از نوارچسب بر پوست برای کاهش کشیدگی بافت‌ها و کمک به افزایش آگاهی در مورد وضعیت بدنی در شانه‌ها
- درمان‌های دستی برای بافت نرم و مفاصل
تمرینات کششی
این تمرینات را دو یا سه مرتبه در روز انجام دهد تا عضلات شانه شما کشیده شوند و به کاهش تنش از روی آنها کمک کند.
کشش خلفی
تمرین کشش خلفی به صورت زیر انجام می‌شود:
- در حالی که نشسته‌اید یا ایستاده‌اید، دست‌های خود را روی هم قرار دهید و آن را روی کمر و پشت شانه‌های خود قرار دهید.
- با استفاده از دست دیگر به پشت آرنج فشار وارد کرده تا کشش عمیقی در کمر و شانه‌های خود احساس کنید.
- این حالت را به مدت 15 تا 30 ثانیه حفظ کرده و 2 تا 4 مرتبه تکرار کنید.
- این حرکت را برای سمت دیگر نیز انجام دهید.
جمع کردن تیغه شانه
برای جمع کردن و فشرده کردن تیغه شانه، تمرین را به صورت زیر انجام دهید:
- در حالی که دست‌های خود را کنار بدن قرار داده‌اید بنشینید یا بایستید. شانه‌ها را به عقب بکشید، تصور کنید که می‌خواهید تیغه‌های شانه‌ها را به هم برسانید. شانه‌ها را پایین نگه داشته و تمرین را انجام دهید تا بیشترین مقدار کشش را در جلوی شانه‌های خود احساس کنید.
- این حالت را به مدت 6 ثانیه حفظ کنید.
- تمرین را 6 تا 8 مرتبه تکرار کنید.
دامنه حرکتی تیغه شانه
تمرین دامنه حرکتی تیغه شانه را به صورت زیر انجام دهید:
- شانه‌های خود مانند زمانی که شانه بالا می‌اندازید بالا برده و این حالت را به مدت 5 ثانیه حفظ کنید. سپس شانه‌ها را پایین بیاورید.
- شانه‌ها را پایین آورده تا کشش را در قسمت بالای شانه‌ها احساس کنید. این حالت را به مدت 5 ثانیه حفظ کنید.
- شانه‌های خود را به صورت دورانی به تعداد 5 مرتبه به سمت عقب بچرخانید. حرکت را قطع کرده و این مرتبه به سمت جلو آنها را بچرخانید.
پیشگیری
اگر شما می‌خواهید از درد شانه در دوران بارداری پیشگیری کنید باید کارهای زیر را انجام دهید:
- این دستورالعمل‌های ساده را انجام دهید تا از درد شانه در دوران بارداری شما پیشگیری شود.
- وضعیت صحیح بدنی خود را در حین ایستادن حفظ کنید. به صورت خمیده و دولادولا راه نروید.
- از ایستادن‌های طولانی مدت در یک وضعیت بدنی اجتناب کنید.
- زمانی که ایستاده‌اید پای راست و چپ خود را به صورت متناوب تغییر دهید.
- به کمک بالش‌های بیشتر، وضعیت بدنی خود را در حالات موازی نگه دارید.
- از حمل اجسام سنگین خودداری کنید.
- از کفش مناسب استفاده کنید که وزن شما را به صورت برابر توزیع کند.
- سینه‌بندهای خود را تعویض کرده و از انواع مرغوب و با سایز مناسب آنها استفاده کنید. از سینه‌بندهایی که بند پهن دارند استفاده کنید تا از فشار سینه‌های بزرگ شده با ستون فقرات شما پیشگیری شود.
