لوردوز (انحنای غیر طبیعی ستون فقرات): علت و درمان گودی کمر

لوردوز به انحنای شدید ستون فقرات گفته می‌شود. این تفاوت با منحنی‌های معمول ستون فقرات در نواحی گردنی، سینه‌ای و کمری متفاوت است، و تا حدی به گردن (در نزدیکی گردن) است. منحنی‌های طبیعی ستون فقرات، سر را روی لگن قرار می‌دهد و به عنوان جذب کننده شوک برای توزیع تنش مکانیکی در طول حرکت عمل می‌کنند.

 گودی کمر در تمام گروه‌های سنی دیده می‌شود و این مشکل عمدتاً بر ستون فقرات کمری تأثیر می‌گذارد، اما می‌تواند در گردن هم رخ دهد. وقتی در ستون فقرات کمری ایجاد می‌شود، باسن بیمار ممکن است برجسته‌تر شود و در حالت کلی‌اش تغییر کند. همچنین می‌تواند دردناک باشد و گاهی اوقات بر حرکت تأثیر می‌گذارد.

برخی از فرایندهای بیماری می‌توانند بر انسجام ساختاری ستون فقرات تأثیر داشته باشند و به گودی کمر کمک کنند. برخی علل شایع عبارتند از: کیفوز، چاقی و پوکی استخوان. پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و از علائم دیگر برای تعیین میزان قوس کمر شما استفاده می‌کند. اکثر افراد مبتلا به لوردوز نیاز به درمان پزشکی ندارند مگر این که وضعیت آنها شدید باشد. درمان بستگی به شدت انحنای ستون فقرات و سایر علائم دارد. گزینه‌های درمانی شامل فیزیوتراپی روزانه، تقویت عضلات و دامنه حرکتی، کاهش وزن و در موارد شدید جراحی است.

علل گودی کمر

پزشکان همیشه علت لوردوز بیش از حد را نمی‌دانند. آنچه آنها می‌دانند این است که این بیماری اغلب در دوران کودکی ایجاد می‌شود. برخی از کودکان بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند.

لوردوز همچنین با وضعیت بد بدن، اضافه وزن، ضربه، جراحی، شرایط عصبی عضلانی و مشکلات مفصل ران مرتبط است:

• حالت بدن: ستون فقرات کمری شما برای حمایت به عضلات شکم متکی است. کودکانی که عضلات شکمی ضعیفی دارند بیشتر در معرض ابتلا به لوردوز هستند.
• داشتن اضافه وزن: وزن اضافی شکم فشار زیادی را بر کمر وارد می‌کند و باعث جلو رفتن آن می‌شود و خطر ابتلا به لوردوز یا گودی کمر را افزایش می‌دهد.
• ضربه: هرگونه ضربه به ستون فقرات می‌تواند ستون فقرات را ضعیف کرده و باعث خم شدن مهره‌ها در زاویه شدید شود.
• جراحی: برخی از انواع جراحی، از جمله ریزوتومی انتخابی پشتی، می‌تواند منجر به لوردوز شود. ریزوتومی انتخابی پشتی یک روش کم تهاجمی است که برای کاهش اسپاسم پا در برخی از افراد مبتلا به فلج مغزی انجام می‌شود.
• مشکلات لگن: کودکانی که دیسپلازی مفصل ران دارند ممکن است دچار لوردوز شوند. دیسپلازی مفصل ران، اختلال مربوط به مفاصل را شامل می‌شود، در این اختلال، سوکت ران به طور کامل بخش گوی شکل استخوان ران بالا را پوشش نمیدهد.
• اسپوندیلولیستزیس: اسپوندیلولیستزیس یکی از عارضه‌های ستون فقرات است که به سر خوردن رو به جلو یا عقب یک مهره نسبت به مهره بعدی گفته می‌شود، و معمولاً با درمان یا جراحی بهتر می‌شود.
• آکندروپلازی: آکندروپلازی یکی از شایع‌ترین عوارض کوتولگی است.
• پوکی استخوان: پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است که باعث از بین رفتن تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی می‌شود.
• آرتروز: آرتروز یک سرطان استخوان است که در نزدیکی زانو یا استخوان بالای بازو در نزدیکی شانه ایجاد می‌شود.

انواع لوردوز

لوردوز یا گودی کمر بیش از حد انواع مختلفی دارد، از جمله: وضعیتی، مادرزادی، تروماتیک، لامینکتومی هایپرلوردوز پس از جراحی، لوردوز عصبی عضلانی و لوردوز ثانویه به انقباض خم شدن لگن.

• لوردوز وضعیتی می‌تواند ناشی از وزن بیش از حد و فقدان ماهیچه قوی در پشت و شکم (ماهیچه های شکمی) باشد.
• لوردوز مادرزادی یک نقص مادرزادی است که باعث می‌شود پیوندهای اتصال دهنده ستون فقرات دچار بدشکلی شوند.
• لوردوز تروماتیک در کودکانی دیده می‌شود که دچار آسیب ورزشی یا از ناحیه با ارتفاع بلند زمین خورده‌اند، یا با خودرو برخورد کرده‌اند. این صدمات میتواند باعث شکستن و جدا شدن قسمت‌های اتصال دهنده ستون فقرات شود و در قسمت پایین ستون فقرات نیز باعث ایجاد درد شود.

علت لوردوز مادرزادی یا تروماتیک هرچه باشد، مهره‌ها، با گذشت زمان، می‌توانند به جلو لغزیده و عصب‌های ستون فقرات را فشار دهند و باعث درد، بی‌حسی، ضعف یا اختلال عملکرد پاها شوند.

• هایپرلوردوزیس لامینکتومی بعد از جراحی می‌تواند در بزرگسالان و کودکان رخ دهد، اما در کودکانی که برای برداشتن تومورهای نخاع تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند شایع‌تر است.

در روش لامینکتومی قسمتی از مهره‌ها برداشته می‌شود تا فشردگی نخاع یا عصب ستون فقرات کاهش یابد. اگر بیش از یک قسمت از ستون فقرات درگیر باشد، ستون فقرات می تواند ناپایدار شده و بیش از حد خمیده شود (موقعیت hyperlordotic).

• لوردوز عصبی- عضلانی با انواع شرایط عصبی- عضلانی، از جمله دیستروفی عضلانی و فلج مغزی، ایجاد می‌شود.
• لوردوز ثانویه در انقباض خمیدگی لگن اغلب در نتیجه تغییرات ساختاری در ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و رباط‌های لگن ایجاد می‌شود و باعث می‌شود لگن به جلو بچرخد. این باعث می‌شود که فرد به جلو خم شود یا یک ستون فقرات هیپرلوردوتیک داشته باشد. انقباض می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله عفونت، آسیب یا مشکلات ماهیچه‌ای ناشی از اختلالات مختلف.
• لوردوز بارداری: بسیاری از زنان باردار از کمردرد رنج می‌برند و دارای علائم لوردوز، برآمدگی شکم و باسن هستند. اما تحقیقات نشان می‌دهد که لوردوز در دوران بارداری برای تغییر مرکز ثقل است. درد عمومی ممکن است به دلیل تغییر در جریان خون بدن شما باشد و این درد پس از زایمان برطرف می‌شود.

علائم لوردوز

لوردوز باعث انحنای داخلی ستون فقرات کمری، قسمت تحتانی ستون فقرات درست بالای باسن می‌شود.

میزان گودی کمر یک فرد بر اساس رابطه بین ستون فقرات، استخوان لگن و لگن خاصره است. زاویه‌ای که این امر را تعیین می‌کند، بروز لگن نامیده می‌شود. از آنجا که بروز هر یک از لگن‌ها منحصر به فرد است، هیچ مقدار طبیعی برای لوردوز کمری وجود ندارد.

لوردوز بیش از حد می‌تواند باعث درد شدید در ناحیه کمر و پاها برای در افراد شود.

علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پشت تابدار
• فاصله بین تخت و کمر که هنگام دراز کشیدن قابل توجه است.
• بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن پاها 
• ضعف در پاها

توجه داشته باشید که ضعف شدید پا نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد تا از مشکلات جدی جلوگیری شود.

علاوه بر این، عوارض شدید لوردوز بیش از حد ممکن است شامل از دست دادن حرکت یا حرکت بازسازی شده، شکستگی یا درد کمر یا ساق پا باشد.

تشخیص

تشخیص لوردوز ممکن است شامل بررسی سابقه پزشکی خانوادگی و شخصی، معاینه فیزیکی ستون فقرات، تصویربرداری و ارزیابی عصبی باشد.

خانواده و سابقه پزشکی

پزشک سؤالاتی را در مورد علائم تجربه شده، از جمله علت ایجاد آن و مواردی که باعث بدتر شدن لوردوز می‌شود، می‌پرسد. پزشک همچنین در مورد سابقه خانوادگی اختلالات خمیدگی ستون فقرات، از جمله کیفوز و لوردوز سؤالاتی می‌پرسد.

معاینه فیزیکی

در معاینه فیزیکی ستون فقرات، انحنای ستون فقرات، تعادل و دامنه حرکت تحت بررسی قرار می‌گیرد.

برای کودکان، تست آدام خم شدن به جلو انجام می‌شود. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا شیب ستون فقرات را ببیند و ناهنجاری‌ها یا انحناهای ستون فقرات را بررسی کند. با این آزمایش، از فرزند شما خواسته می‌شود که به سمت کف پاها خم شده، زانوها را صاف نگه دارد و بازوها آزاد آویزان باشد.

همچنین ممکن است پزشک از کودک (یا بزرگسال) بخواهد دراز بکشد تا انحنای ستون فقرات را ببیند. ستون فقرات که هنگام دراز کشیدن صاف می‌شود، اغلب با وضعیت بد بدن در ارتباط است. اما اگر ستون فقرات همچنان خمیده باشد، علل دیگری دارد.

تصویربرداری 

اشعه ایکس می‌تواند تصاویر مفصلی از ستون فقرات برای تعیین خمیدگی ایجاد کند و اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) می‌تواند تصاویر جزئی از بخش‌های ستون فقرات را تولید کند.

در صورت مشکوک بودن پزشک به بیماری دیگری مانند تومور نخاعی یا عفونت، اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) انجام می‌شود. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی می‌تواند تصاویر بسیار دقیق و جزئی از استخوان و بافت اطراف ستون فقرات ایجاد کند.

ارزیابی عصبی

به طور کلی در صورتی که فردی احساس سوزن سوزن شدن، اسپاسم و یا مشکلات کنترل مثانه یا روده را داشته باشد، معاینه عصبی انجام می‌شود. کودکان و بزرگسالانی که این علائم را تجربه می‌کنند باید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند.

آزمایشات بیشتر 

بزرگسالانی که به بیماری لوردوز مبتلا می‌شوند برای تعیین علل زمینه‌ای نیاز به آزمایش بیشتری دارند. این ممکن است شامل آزمایش خون برای بررسی عفونت‌ها و اسکن تراکم استخوان برای ارزیابی قدرت استخوان‌ها و تشخیص شرایطی باشد که باعث ضعیف شدن استخوان می‌شوند، مانند پوکی استخوان.

درمان لوردوز یا گودی کمر

درمان لوردوز بستگی به علت و شدت آن دارد. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل داروهای ضد درد، فیزیوتراپی، کاهش وزن، بریس و جراحی باشد.

• داروهای درد: مسکن‌ها و داروهای ضد التهابی می‌توانند به مدیریت درد و تورم ستون فقرات و نواحی مجاور کمک کنند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت قدرت، بهبود انعطاف‌پذیری و افزایش دامنه حرکتی در ستون فقرات و کمر کمک کند.
• از دست دادن وزن: کاهش وزن می‌تواند به کاهش فشار بر عضلات ضعیف شکم کمک کند.
• استفاده از بریس: استفاده از بریس می‌تواند پیشرفت منحنی را در کودکان و نوجوانان کنترل کند.
• جراحی: هنگامی که درگیری عصبی یا آسیب ستون فقرات وجود داشته باشد، جراحی برای اصلاح لوردوز در نظر گرفته می‌شود.

هنگامی که لوردوز ناشی از یک بیماری دیگر مانند اختلال مفصل ران یا یک اختلال عصبی عضلانی است، کنترل این وضعیت می‌تواند از بدتر شدن وضعیت جلوگیری کند.

پیشگیری

با تمرین وضعیت صحیح و آگاهی از سلامت کمر می‌توان از لوردوز ناشی از وضعیت بد بدن جلوگیری کرد.

اقدامات پیشگیرانه دیگر شامل موارد زیر است:

• از خم شدن اجتناب کنید و درست بنشینید (صاف بنشینید، اطمینان حاصل کنید که از کمر پشتیبانی می‌شود).
• از کوله پشتی‌های سنگین که به ماهیچه‌ها و رباط‌های پشت فشار وارد می‌کند خودداری کنید. طبق تحقیقات انجام شده، کوله پشتی نباید بیش از چند اینچ زیر کمر آویزان شود و باید دارای بندهای شانه ای پهن باشد که محکم سفت شده است. از هر دو بند استفاده کنید و از سنگین کردن زیاد کوله پشتی خودداری کنید.
• مرتب ورزش کنید. ورزش‌هایی مانند شنا، یوگا، دویدن و پیاده‌روی می‌تواند به جلوگیری از مشکلات کمر کمک کند.

مدیریت و درمان علل زمینه‌ای نیز ممکن است به جلوگیری از خمیدگی ستون فقرات کمک کند.